Жүктілік жас аналардың денсаулығына айтарлықтай әсер беріп қана қоймай, баланың дүниеге келуі әйел өмірін күрт өзгертеді. Жаңа міндеттердің артуы, күнделікті тәртіптің өзгеруі, ұйқысыз түндер және ең бастысы, нәрестенің денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін үлкен жауапкершіліктің қосылуы. Мұның барлығы денеге ауыр жүк.
Босанғаннан кейінгі депрессия
Соңғы мәліметтерге сәйкес, босанғаннан кейінгі депрессия жаңа туған аналардың 20 пайызында анықталған. Ол орта есеппен алғанда бір айдан кейін пайда болатын психикалық бұзылыс.
Депрессияның бұл түрі жас ананың балаға қамқорлық жасағысы келмей, кейде оны көргісі келмей, төсектен тұрып бірден басқа шаруаларымен айналысуынан байқалады. Бұндай жағдайда жас ана әлемге, қарым-қатынасқа, хоббиге деген қызығушылығын жоғалтады. Босанғаннан кейінгі депрессия ауыр болмаса 3-6 айда жойылады, бірақ кейбір әйелдерде 1,5-2 жылға дейін созылуы мүмкін.
Әдетте, бұл жағдай нәресте туылғаннан кейін гормоналды өзгерістермен туындайды. Жас ананың өзіне уақыт бөле алмайтындығы оның жеке кеңістігінің жоқтығы және қоғамнан оқшаулануымен қиындайды.
Босанғаннан кейінгі депрессия әйелдің өмір сүру сапасын төмендетіп қана қоймай, ол ана мен баланың өлім қаупінің көзіне айналады. Сондықтан бұл аурудың алғашқы белгілерінде маманмен кеңесу қажет.
Арқа және мойын ауруы
Босанғаннан кейін арқадағы ауырсыну буындардың шамадан тыс қозғалуынан пайда болуы мүмкін. Салмағы артып келе жатқан нәрестені көтеру қажеттілігі остеохондроздың өршуін тудырады, оған өткір ауырсыну жатады немесе ауырсыну аяқ пен жамбасқа таралады.
Нәрестені бір қолымен жамбасқа тіреп көтеру немесе бір жағында жатып тамақтандыру салдарынан жас аналарда омыртқа қисаю мүмкін. Ол, өз кезегінде жүйке талшықтарының қысылуына әкеледі, арқадағы қатты ауырсынуды тудырып, омыртқаның қозғалғыштығын шектейді. Егер сіз арқадағы ауырсынуды сезсеңіз, физиотерапияны тағайындайтын дәрігермен кеңесіңіз.
Тіс аурулары
Күрделі және кенеттен пайда болған тіс ауруы, бұл жас аналардағы ортақ мәселе. Көптеген жүкті әйелдер тіс емдеуден қорқады, нәрестеге зиян тигізуі мүмкін деп есептейді. Ал нәресте туылғаннан кейін тіс дәрігеріне баруға уақыт пен мүмкіндік табу өте қиын. Сонымен қатар, ана сүтімен баланы емізу сау тістерге қажетті кальцийді және басқа минералдарды денеден шығарады.
Нәтижесінде жас анаға кариес пен пульпитпен күресуге тура келеді. Бұл жағдайда құрамында кальций бар тағамдар мен сүзбеге бай диета көмектеседі. Нәрестенің амандығы ананың денсаулығы мен тыныштығына байланысты.
Көз аурулары
Босанғаннан кейін кейбір жас аналарда «құрғақ көз» синдромы, бұлыңғыр көру секілді мәселелер туындауы мүмкін. Жүктілік кезінде көру өткірлігінің төмендеуі жиі кездеседі, оның дамуының негізгі себебі гормоналды фонның өзгеруі болып табылады. Осы кезеңде әйелдің денесі стрессті бастан кешіреді және оның әсері көптеген дене жүйелерінің жұмысына әсер етеді. Дәрігерлер босанғаннан кейінгі көру қабілеті әдетте 1 диоптриядан аспайтынын айтады. Бұл уақыт өте келе гормоналды фон қалыпқа келген кезде көру қабілетіде қалпына келеді.
Темір жетіспеушілігінен туатын анемия
Босану және емізу кезінде қан жоғалту салдарынан басқа элементтермен қатар ана ағзасына керек темір элементіде азаяды. Темір жетіспеушілігінен туатын анемия қан сарысуындағы және сүйек кемігіндегі темір мөлшерін азайтып, гемоглобин мен қан жасушаларын бұзатын ауру.
Нәтижесінде гипоксия пайда болады, соның салдарынан ана өзін әлсіз сезінеді. Сондай-ақ, темір жетіспейтін жас анада көңіл-күй нашарлайды, өйткені элемент нейрондардың бір-бірімен байланысу синтезіне ықпал етеді. Әйелдің шашы мен тырнақтары құрғап, сынғыш болады, терінің жағдайы нашарлайды. Бұл ауруға тән белгілерінің бірі – дәмнің бұзылуы. Адам ағзасына темір жетіспеген жағдайда, ол бор, саз, жер сияқты жеуге болмайтын нәрселерді жеуге құмар болады.
Темір тапшылығы анемиясы гастритке, бұлшықет әлсіздігіне және иммунитеттің төмендеуіне әкелуі мүмкін. Бұл ауру темір препараттарымен емделеді. Дәрігерлер жас аналарға анемияның алғашқы белгілерін күтпестен бұрын, препараттарды профилактикалық дозада қабылдауға кеңес береді.
Денсаулыққа қамқорлық жасау маңызды
Балаға күтім жасау көп уақытты қажет ететініне қарамастан, жас аналарда денсаулығына назар аударып, дәрігерге үнемі баруы маңызды. Бұл өмірге көлеңке түсіретін күрделі мәселелердің уақытында алдын алуға көмектеседі.
Аружан Ардаққызы
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ студенті
