Негізгі бөлім\r\n\r\nТiрi дүние жүйесiнде бактериялар клеткалылар империясына, Прокариоттар дүние тармағына немесе Бытыраңқылылар (Монера) дүниесiне жатады. Молекулалы-биологиялық зерттеулерге байланысты бактерияларда екi дүние тармағын: Архебактериялар және Эубактериялар (Серавин, 1991) немесе үш дүние тармағын: Архебактериялар, Эубактериялар және Оксифотобактериялар қарастырады.\r\n\r\nБактерияларды микроскопиялық ядросы жоқ организмдердiң тобы ретiнде және ескi оқулықтардағы бактерияны бiр бактериялар дүние деңгейiнде қарастыру, қазiргi кезде ескiрген. Л.Н. Серавиннiң (1991) пiкiрiнше, бактериялар — бұл ерекше клеткаға дейiнгi (прокариотты) бактериоидты деңгейлi құрылысы бар организмдер, оның құрылысы: процитке, процит отарына, полипроциттерге бөлiнедi. \r\n\r\nБактериялар бiздiң планетаның қарапайым организмдерi болып табылады, олар құрылысы және тiршiлiк ету процестерi бойынша әртүрлi болып келедi\r\n\r\n1990 ж. дейін — тіршілік (биота) клеткалы формаларын\r\n\r\nProcaryotae және Eucaryotae патшалығы деп бөлінген.\r\n\r\n1990 ж. — Карл Вёзе тіршіліктің\r\n\r\nтаксондарын 3 доменге бөлді:\r\n\r\n-Эукариоттар;\r\n\r\n-Бактериялар: Архейлер.\r\n\r\nБерг (Берджи) анықтауышысы\r\n\r\nБұл бактериялардың морфологиялық, физиологиялық және\r\n\r\nэкологиялық қасиеттерінің сипаттамалары бар және бөлініп\r\n\r\nалынған бактерия култураларын идентификациялауға арналған\r\n\r\nсистематизирленген анықтауыш. 1994 жылы 9 басылым\r\n\r\nшығарылды.\r\n\r\n \r\n
- \r\n
- Эубактериялардың клетка
\r\n
\r\nқабықшасының болу-\r\n\r\nболмауына байланысты,\r\n\r\nқұрылысына қарай 3-\r\n\r\nбөлімге бөлінеді: • Грам оң • Грам теріс • Қабықшасыз\r\n\r\nАРХЕБАКТЕРИЯЛАР\r\n\r\nАрхебактериялар (грекше Archaios – ежелгі; бактерия)\r\n\r\nклетканың құрылысы – прокариотты микроорганизмдер, бірақ\r\n\r\nфизиологиялық-биохимиялық қасиеттерi бойынша нағыз\r\n\r\nбактериялар — эубактериялардан ерекше.\r\n\r\nАрхебактерияларды 1977 жылы Л.Маргун мен Д.Ненни (АҚШ)\r\n\r\nбөлiп алып, атап, жариялаған.\r\n\r\nКлетка пiшiнi шар, цилиндр, спираль, сәуле, төртбұрыш, қорап\r\n\r\nтәрiздi және т.б. болып келедi.\r\n\r\nОлар, прокариоттар сияқты нуклеоидтен, эукариоттарға тән\r\n\r\nмембранды органелла: митохондрия, лизосома, Гольджи\r\n\r\nаппараты, эндоплазмалық тордан тұрады. Архебактериялар зат\r\n\r\nалмасу типi бойынша, физиологиялық және экологиялық\r\n\r\nерекшелiгi бойынша әртүрлi болады: метантүзушi, күкiрттi,\r\n\r\nгалофилдер, термоацидофильдi, аэробты және анаэробты. Талшық\r\n\r\nпен фибриллдер болады. Кейбiр түрлерi моноқабатты липидтi\r\n\r\nмембрана түзедi. Көбiсiнде гликоген кездеседi.\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\nҚорытынды:\r\n\r\nЭукариот пен прокариот айырмашылығы\r\n\r\nПрокариоттар және эукариоттар karion – ядролы (өзек)\r\n\r\nдеген түсінік беретін грек сөзінен туындаған.\r\n\r\nПрокариот ұғымы “ядроға дейінгі” нуклеоид (сақиналы\r\n\r\nхромосома), ал эукариот – “анық ядросы бар” дегенді\r\n\r\nкөрсетеді.\r\n\r\nЭукариот күрделі құрылымды: көптеген ішкі\r\n\r\nмембраналармен жеке бөліктерге (компартменттерге)\r\n\r\nбөлінеді, ядро мен түрлі органеллалар (митохондрия,\r\n\r\nрибосома, Гольджи кешені) қызметтері жақсы жіктеледі.\r\n\r\nКлетка ядросы, митохондриялар, пластидтер\r\n\r\nцитоплазмадан екі қабат мембрана арқылы шектеледі.\r\n\r\nЯдрода клетканың гендік материалдары (ДНҚ, онымен\r\n\r\nбайланысқан заттар) шоғырланады.\r\n
- \r\n
- Прокариоттардың эукариоттардан
\r\n
\r\nайырмашылығы — олардың айқындалған\r\n\r\nорганоидтері, яғни эндоплазмалық торы,\r\n\r\nГольджи жиынтығы, митохондриялары \r\n\r\nболмайды.\r\n\r\n \r\n\r\nСұрақтар:\r\n
- \r\n
- Жасушасындаядро болмайтын, таза бактериялардан өздерінің физиологиялық-биохимиялық өзгешеліктері арқылы ерекшеленетін микроағзалар тобы:
- Қай жылы тіршілік (биота) клеткалы формаларын
\r\n
\r\n
\r\nProcaryotae және Eucaryotae патшалығы деп бөлді?\r\n
- \r\n
- Эукариот пен прокариот айырмашылығы:
- Қандай организмде айқындалған органоидтері, яғни эндоплазмалық торы, Гольджи жиынтығы, митохондриялары болмайды?
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n \r\n\r\n \r\n\r\nПайдаланған әдебиеттер тізімі:\r\n\r\n \r\n
- \r\n
- Шигаева М.Х. Цзю В.Л. Микробиология, Алматы, «Казак университет», 2008 ,564с.
- Мишустин Е.М., Емцев Е.Т. Микробиология. М., 2005, 391 с.
- Гусев М.В., Минеева Л.А. Микробиология. М.: МГУ, 2006, 458 с.
- интернет желісі
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n \r\n\r\n Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті\r\n\r\nБиология және биотехнология факультеті\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n
