Жайдары кештің жарасымды жұлдыздарына тамсанып, арайлап атқан
таңдарымызға дейін күнжиектен күн көрісуге асыққан шақтарымыздың
көбісі — туған күн мерекеміз де орын алған болар. Ізгі махаббаттылық пен
ілтипаттылықтың, ақжарма тәтті тілектер мен тосынды сыйлықтарға малына
шаттанатын туған күн мерекесі қайсы біріміз болмасын, өте ыстық. Өз
басым, бұл жеке мерекемді асыға күтемін.
Кей сәттер де күн санаулап, тіптен
күнтізбе тізгініне күніне он шақты рет телміретін кездерім де болған-ды.
Ертесімен тұрып ап, туған – туыс бауырларымның, құрбы – құрдас, жора –
жолдастарымның көңілінен шығатындай тағамдар әзірлеп, ыстық мезгілде
ып-ыстық шәйлі кеседен тартқанды сағынып та кетемін. Ыстық дегенімнің
себебі, мен атаулы «еліміздің Тәуелсіздігіне 11 жыл» болысып, «Сыртқы
саясаттың жемісті жылы» мен «Денсаулық жылы» атанған 2002 жылдың
шырайлы шілде айының жиырма сегізінші жұлдызында дүниеге келгем. «Үш
жүз алпыс екі» әулиесінің әруағымен қадам басып, ұлылардың ұлықты
мекені болысқан,тағылымды тарих шежіресінен киелі қоныстың құшағы боп
тербелген Маңғаз Маңғыстау өлкесінің Шебір елді мекенінде туылғанмын.
Туған күнімнің еліміздің тарихы үшін де, әлем елдерінің жаңа ашылыстары
үшін де әкелген пайдасы мен жаңалықтары өте көп. Қанша жерден шіркей
қаптаған шілде айы шылдыр жылы лептің легінде болсадағы, қызулы іс –
әрекеттер мен мойыннан асар шаруалар шегі толассыз. Жеке мерекемнің
қарсаңында Каспий теңізінің жағасында жараса күлісіп, кеме мен
қайықтардың қызықтарын көрісетін теңіз портының саясаты жыл өткен
сайын жаңарып келеді. Ендеше, атаулы туған күнімдегі тарихи оқиғалардан
сөз сарынын шертіссек.
Қазіргі сәтте әлем елдерін дүрліктірген, төрт қабырға ішінде күн кешуге
тура еткен аурумен етене жақын «Дүниежүзілік вирустық гепатитпен күресу
күні» осы шілде айының жиырма сегізімен тұспа – тұс. Бұл күресу мерекесі
көптеген мемлекеттерде аталып өтіліп келеді. Сонымен қатар, Нобель
сыйлығының лауреаты, атақты дәрігер Баруха Самюэля Блумберганың
өмірге келген күні. Самюэля «В» гепатиті вирусын ашқан дәрігер ретінде
таныс. Гепатит бауыр тінінің қабынуы деп аталады. А, В, С, D және Е типтері
ретінде анықталған бес негізгі гепатит вирусы бар. Олардың әрқайсысының
өзіндік сипаттамалары бар және өткір де созылмалы түрінде болуы мүмкін.
Сонымен қатар, бұл ең қауіпті, өйткені ол өзін алдын-ала танымайды және адаммен өмір бойы қалады. Жедел гепатит 90% жағдайда пайда болады — тері
мен көздің ақтары сарғайған. Алайда емдеуден кейін пациент көбінесе ауруға
қарсы иммунитетті дамытады. Дүниежүзілік гепатитпен күрес күні, ең
алдымен, қоғамның және мамандардың назарын осы проблемаға аударуға, әр
ел азаматтарының профилактикалық шараларды өткізуге қызығушылығын
арттыруға бағытталған. Гигиеналық білімді тәжірибеде әр адамның
қолдануы, А және В гепатиттерін иммунизациялаудың маңыздылығын
мойындау, сондай-ақ вакцинация науқандарына қатысу халықтың
денсаулығын әр жекелеген елдердің ғана емес, сонымен бірге бүкіл ғаламшар
тұрғындарының да денсаулығын сақтауға көмектеседі.
Бұл мереке ең алғаш 2018 жылы тойлана бастады. Ресми түрде 2011 жылы тізгінделген. Дүниежүзі
бойынша күнтізбеге қызыл қаріптермен белгіленді. Американдық дәрігер
және ғалым Самюэля Блумберг, 1976 жылы физиология және медицина
саласындағы Нобель сыйлығын Карлтон Гайдузекпен бірге В гепатитінің
вирусын ашқаны үшін және В гепатитін емдеудегі зерттеулер үшін
қанжығасына байлады. 2005 жылдан бастап Американдық философиялық
қоғамның президенті боп қызмет етеді.
Әлем елдері үшін тағы да осы жиырма сегізінші шілде айы өте
таңғажайып күндердің бірі, өйткені 1951 жылы қиялы мен мюзиклі арқылы
жүректі баураған, шытырман оқиғаға негізделген американдық «Алиса
ғажайыптар әлемінде» атты мультфильмнің премьерасы өткен болатын.
Бұл Дисней туындысы — әлемге әйгілі Льюис Карролл ертегісінің тағы бір
бейімделуі. Бала кезімнен мен оны бұл сиқырлы және басқа ертегілерден
айырмашылығы үшін жақсы көремін, сондықтан мен оның фильмге
бейімделуі үшін, сан құпиясын аңғару үшін барлығын бақыладым.
Сюжет әйгілі ағылшын жазушысы және математигі Льюис Карроллдың
әңгімесіне негізделген. Мультфильмнің сюжетін тек «Алиса ғажайыптар
әлемінде» кітабы ғана емес, сонымен қатар «Алисадағы көрінетін әйнек» де
құрды. Дисней әр түрлі болып көрінетін осы екі әңгімені бір-біріне шебер
түрде жинақтады. Бұл өте органикалық ұтыс болып шықты. Егер мен екі
кітапты оқымасам, Льюис Карроллдың түпнұсқалық шығармасы осылай
көрінеді деп ойлаушы едім.
Және де Диснейдің бірде-бір мультфильмі
таңғажайып музыкалық сүйемелдеусіз аяқталған емес. Оливер Уоллес
Дисней мультфильмінің бүкіл әлемін музыкамен өрнектеген жан. Біз оның
әуендерін Леди және Трамп, Питер Пан және Гоффи, Дональд Дак және
Мики Маус туралы түсірілген анимациялық фильмдердің алғашқы
шығарылымынан білеміз. Сіз мультфильмдер жасаудың қазіргі
технологиялары қайсысы жақсы екендігі туралы көп пікір айта алсаңыз да,
бірақ барлық пікірталастар бір нәрсеге келісетініне сенімім шүбәсіз.Өйткені,
қолмен боялған Уолт Дисней мультфильмдері, тіпті, 3D анимациялық
технологиялардың өздері қолмен салынған бейнеге сұранысы көп боп келеді.
Шынында да, қозғалған, созылған, сыпайы және күлімсірейтін суреттің әр
сантиметріне суретшінің жан дүниесі енеді. Дисней мультфильмдерінің
жанды түстері көрерменді әрқашан осылайша қуантып келмек.
2007 жылы Қазақстан мемлекетіміздің тұңғыш Президенті Назарбаев
Нұрсұлтан Әбішұлы «Білім туралы заңға» 28-ші шілде күні қол қойған
болатын. Бұл ұтымды шешімнің еліміз үшін де, қалың қазағымыз үшін де
атаулы, мерейлі күн болып келеді. Бүгін де бастау алған білімнің алар орны,
келер күндегі жемісі ерек. Өйткені, Қазіргі адам өзінің өмірін білімсіз
елестете алмайды. Көбісі көбірек білуге, жетілдіруге ұмтылады. Білімнің де
бірнеше деңгейлері бар: бастауыш, аяқталмаған орта, толық орта, орта
кәсіптік, бакалавриат, магистратура, аспирантура, докторантура. Әркім өзіне
сәйкес келетін нәрсені, қол жеткізгісі келетін нәрсені таңдауға құқылы …
Бірақ бізге білім керек пе? Қазіргі теорияны оқып-үйренуге көп күш пен
уақыт жұмсамау керек шығар, өйткені қазіргі жас адам басқа салада маман
дипломын алғанға дейін оқулықтармен уақыт өткізуге мәжбүр.
Менің
ойымша, бұл бізге сөзсіз қажет. Қазіргі әлемде бәсекелестік бар, және
қызметтің барлық саласында білім беру ауыз толтырардай ерекшелік емес.
Қазір беделді жоғары оқу орындарына түсу өте қиын, талапкерлердің қатаң
таңдауы өршіп тұр. Бұл адамдардың жалақысы жоғары жұмыс істегісі
келетіндігіне тығыз байланысты. Ал оны жоғары кәсіби білімі бар маман ғана
алады, оны университет қабырғасында оқу кезінде алады, содан кейін іс
жүзінде жетілдіруге бағыттанбақ. Білім әрқашан мемлекеттік саясаттың
маңызды бөлігінің бірі болып келеді, өйткені елдің болашағы оның сапасына
байланысты. Сондықтан үнемі жетілдіріліп отырады. Біз, студенттер, жаңа
нәрселерге ұмтылуымыз керек. Бұл үшін бізде барлық мүмкіндік бар екендігі
көрер көзбен, естір құлаққа аян. Атап айтқанда, Интернет білім алуға және өз
көкжиегін кеңейтуге көмекші болып табылады. Біз бәріміз әртүрлі
болғанымызбен, бізді бір нәрсе біріктіреді, ол – «өмірден өз орнын табуға»
деген ұмтылыс. Мұнда бізге тек қазіргі заманғы білім көмектесе алады, бұл
біздің мүмкіндіктерімізде шек жоқ дегенге сенуге мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, 1969 жылдың шілде айының жиырма сегізінде еліміздің
қасиетті, өзіндік шикізат өнімдерімен танылған, қазақы дәстүрмен
дәріптелген Жамбыл облысындағы Жаңатас қаласының негізі қаланған
болатұғын. Жамбыл облысы Сарысу ауданының әкімшілік орталығына
қарасты ауыл ретінде танылған болатын. 1969 жылға дейін — Жанатас ауылы
деп аталып келді, бүгін де қала атауымен жазылады. Жалпы қала 1964 жылы
Қаратау фосфорит бассейнінде фосфорит өндірудің басталуына байланысты
пайда болған-ды. Жаңатас — Қазақстан Республикасы Жамбыл облысы
Сарысу ауданының әкімшілік орталығы. 2018 жылғы халық санағы бойынша
қалада 23307 адам тұрады. Тараз — Жаңатас теміржол желісінің терминал
бекеті ретінде жолаушыларға таныс.КСРО ыдырағаннан кейін қала апатқа
ұшырады, бірақ 2012 жылдан бастап жаңа инвесторлардың пайда болуымен
қала екінші өмірге ие болды. Елес үйлерінен арылып, көшеде тәртіп орнату
арқылы өзінің келбетін едәуір түзетті. Қазіргі таңда, қалада жиһаз бен
гидравликалық мотор өндірісі ұйымдастырылды. Сондай-ақ, металл прокат
шығаратын «Жаңатас металлургиялық зауыты» ЖШС-де металлургия цехы,
«Жамбыл цемент компаниясы» ЖШС-де цемент зауыты бар. 2019 жылдың
басында қала халқы 22 364 адамды құраған болатын. Және 2019 жылы Орта
Азиядағы ең ірі Жаңатас жел электр станциясының құрылысы басталған-ды.
Бұл жобаны «China Power International Holding Limited» компаниясы салып
жатыр. Болашақ жаңартылатын электр станциясы бүкіл Жамбыл облысының
электр қуатына деген қажеттілігін қамтамасыз етеді деген ынта-ниеттеріне
сәттілік тілестім.
Осындай әлем мен еліміздің тағылымды тарихында ерекше орын ала
білген шілде айының 28-ші күнінде дүниеге келгеніме қуанамын. Заңғар
биікке ұмтылған ғұмырлы кезеңнің төріне өз атымды алтын әріппен жазсам
деген игі ұмтылысыма шабыт бермек. Ұлылардың тұлғалардың ұлы күнінде
өнертабыс ашсам, менен асқан бақытты жан болмайтын болар..?
