Мақалада қашықтықтан оқыту кезінде тәрбие жұмысын ұйымдастыру, тәрбие жұмысының нысандары туралы айтылады.
Қазіргі уақытта оқытудың негізгі нысандарының бірі қашықтан оқыту. Оқушыларды қашықтан оқыту оны орта білім алудың басқа тәсілдерінен ерекшелейтін және оның жаңашылдығы мен өзектілігін көрсететін бірқатар сипаттамаларға ие.
Қашықтан оқыту — бұл оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру үшін мүмкіндіктер жасалатын оқытудың әртүрлі әдістері, модельдері мен технологиялары, оқытудың бүкіл кезеңі ішінде оқытушымен және басқа да білім алушылармен қарым-қатынас жасау, телефон байланысы, факс, электрондық пошта арқылы, Интернет ресурстарын пайдалану, цифрлық білім беру ресурстары.
Алайда, оқу процесін оның тәрбиелік компонентінсіз елестету мүмкін емес, өйткені білім беру ұйымында білім беру адамның әлеуметтік маңызды қасиеттерін, көзқарастары мен құндылық бағдарларын қалыптастыруға, сонымен қатар жан – жақты үйлесімді, рухани, интеллектуалдық және физикалық дамуға қолайлы жағдай жасауға бағытталған оқумен тығыз байланысты мақсатты және жүйелі іс-әрекет болып табылады.
Тәрбие жұмысы бойынша инновациялық қызметтің негізіне мыналар салынған: оқудан тыс қызметті ұйымдастырудың дәстүрлі нысандары мен интернет және ұялы байланыс арқылы ақпарат берудің жаңа құралдарын біріктіру, сондай-ақ оқушыларды қандай да бір қызмет түріне тарту нысандарын пайдалану.
- Компьютерлік-ақпараттық технологиялардың көмегімен қашықтықтан оқыту нысанындағы оқушылармен тәрбие жұмысы мынадай түрде ұйымдастырылуы мүмкін:
- Мектепте өткізілетін іс-шараларды көрнекі рәсімдеу және ақпараттық сүйемелдеу (онлайн трансляция);
- Интернет-конференцияларға, пікірталастарға, дөңгелек үстелдерге дайындау;
- Компьютерлік тестілерді өткізу (жеке қасиеттерге, салауатты өмір салтына (зиянды әдеттерге және т.б.), диагностика нәтижелерін компьютердің көмегімен өңдеу;
- Оқушылардың оқытушылармен, класс жетекшілерімен онлайн кеңес беруін өткізу, баланың қалауы бойынша бейне байланыс немесе жеке хат алмасу арқылы онымен жеке қарым-қатынас жасау мүмкіндігі;
- Оқушыларды қолайлы моральдық-психологиялық климатты қолдау, психологиялық-педагогикалық қолдау үшін қарым-қатынас жасауға, өз пікірін айтуға, бағалауға, бақылауға итермелейтін ақпаратты орналастыру;
- Оқушылардың креативті (шығармашылық) мүмкіндіктерін, жобаларын жүзеге асыру үшін жағдай жасау;
- Мектептің жұмысын сайттарда жариялау;
- Мектеп кітапханасы, әлеуметтік педагог, психолог, мед парақшасынан сілтемелер орналастыру;
Қашықтықтан оқыту жағдайында тәрбие жұмысының негізгі формалары ретінде мыналарды бөлуге болады:
- дистанциялық диспуттар, дискуссиялар, дәрістер, әңгімелесулер, ақпараттық-таныстыру класс сағаттары, ата-аналар жиналыстары;
- қашықтан зияткерлік ойындар, викториналар;
Қашықтан оқытудың арқасында балалар ақпараттық сауаттылықты, әртүрлі ақпараттық дереккөздерді (анықтамалықтар, сөздіктер, энциклопедиялар), соның ішінде интернет-ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалана білуді қалыптастырады.
- интернет акциялары;
- интернет-акция-бұл жоспарланған іс-шара, оның барысында интернет желісі арқылы қатысушыларға белгілі бір бағыттағы тапсырмалар ұсынылады. Акциялар балаларды қандай да бір іс-әрекетке қатысуға тарту мақсатында өткізіледі. Компьютерлік құралдарды қолдана отырып, интернет — акцияларға қатысу оқушы мен мұғалімнің ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді, білім беру процесінде АКТ-ны игеруге және қолдануға ынталандырады, жас ұрпақты тәрбиелеу мәселелерінде қашықтықтан ынтымақтастық орнатуға мүмкіндік береді.
- веб-квесттер, білім алушылардың интерактивті іздеу қызметін қалыптастыруға көмектеседі, оқушыларды өз бетінше білім алуға ынталандырады. Топтық жұмыста коммуникативті, көшбасшылық қасиеттер дамиды, сонымен қатар ақпарат алу процесіне ынталандыру артады.
- виртуалды экскурсиялар. Оnline әлемге әйгілі галереяларға, көрмелер мен мұражайларға бару, онлайн қойылымдар, концерттер, елдерге, қалаларға экскурсиялар. Үйден шықпай-ақ көкжиекті дамыту үшін ақпарат алуға болады.
- онлайн-кинотеатр, танымдық анимациялық, ойын, деректі, ғылыми-көпшілік фильмдердің топтамасы көрерменге сюжет, кейіпкерлер мен картинаның детальдары туралы сұрақтарға жауап бере отырып, киноны ойланып көруге мүмкіндік береді.
- әр түрлі байқауларға, фестивальдарға қатысу, қашықтықтан форматты қолдана отырып, белсенді сілтемелер арқылы.
- челлендждер, мастер-кластар, бейне шолулар, оқушылардың шығармашылық жұмыстарының көрмелері, ҚТД.
Қашықтан оқыту кәсіптік бағдар беру жұмысы үшін де өзекті: жоғары оқу орындарымен байланыс, жоғары оқу орындарының, колледждердің сайтына сілтемелер оқушыларға оқу орны туралы ақпарат алуға, олардың тарихымен, оқуға түсу шарттарымен, оқу бағыттарымен, факультеттермен танысуға мүмкіндік береді.
Жоғары класс оқушылары конкурстарға, тестілеуге, түрлі бағыттар бойынша ашық онлайн сабақтарды қарауға қатысады, бұл оқушыларға қандай салалар белсенді дамитынын, оларда қандай жаңа технологиялар пайда болатынын және жұмыс берушілерге қандай жаңа мамандар қажет болатынын, жаңа әлемде сұранысқа ие маман болу үшін қандай білім, қабілеттер мен дағдылар қажет екенін, қандай ЖОО болашақ кәсіпқойларына жақсы базалық дайындық бере алатынын түсінуге көмектеседі.
Қашықтан оқыту формасындағы оқушылармен тәрбие жұмысын басқаруда ақпараттық және компьютерлік технологияларды қолдану педагогикалық технологияларға енгізілген мүмкіндіктерді тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік береді, бұл оқушының жеке басының дамуына қолайлы жағдай жасайды және оның тәрбиесінің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, өйткені оқу процесі неғұрлым қанық, заманауи бола бастайды. Студенттер заманауи ақпараттық кеңістікке бейімделеді, оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, шығармашылық қабілеттерін дамытады, білім алуға тұрақты қызығушылық дамиды, өткізілетін іс-шараларға қызығушылық пайда болады.
Қашықтан оқыту оқушылардың бойында тәуелсіздікті тәрбиелеуге мүмкіндік береді, бұл шығармашылық тұлғаның қажетті сапасы. Қазіргі әлемде ғылым тез қарқынмен дамып келеді, сондықтан біз ең алдымен дамып, өзін-өзі жетілдіруге қабілетті адамды тәрбиелеуіміз керек.
Л.Т.Молдажарова
№72 жалпы білім беретін орта
IT мектеп-лицейі КММ-нің
директорының тәрбие ісі
жөніндегі орынбасары
