Қазіргі адамдар кітап оқуды бастаған сәтте оқуға деген құштарлығы басылып қалады. Екінші параққа келген кезде ол әлеуметтік желілер мен мессенджерлерге алаңдап тұрады. Түрлі бейнелерді көруге немесе мемдер арқылы келген хаттарды парақтауға қызығушылық танытады. Таныс жағдай ма? Біз сізге қайтадан оқуды бастау үшін не істеу керектігін айтамыз. Ол үшін бізге заманауи трюктер, авторлық механика және әрине, олардың қосымшалары бар смартфондар қажет. Хабарламалар мен күлкілі суреттерге алаңдамай, осы мақаланы толығымен игеруге тырысыңыз.
Неге біз бұрынғыдай оқи алмаймыз?
Бұрын ойын-сауық түрлері аз болып, кітаптар сағатына бір шай қасықтан шығарылатын. Мысалы, Достоевскийдің «Қылмыс және жаза» романы 1866 жылы бір жыл бойы жалғасымен «Орыс хабаршысы» журналында жарияланып отыратын. Адамдар жаңа шығарылымды асыға күттіп, оны бастан-аяқ оқып, содан кейін қызығушылық танытқан клубтарда алған әсерлерімен бөлісетін. Енді кез-келген туындыны бір рет басу арқылы сатып алуға болатын заманда, біз тек Instagram парақшасында жылжып,біреуге пікір жазғымыз ғана келеді. Себебі неде?
Бір сөзбен айтқанда, барлығына домафин кінәлі. Мысалы, ВКонтакте желісін қайта-қайта жаңартқан кезде ми допаминнің жаңа бөлігін қалайды. Уақыт өткен сайын ол көбірек талап ете бастайды.
Бұрын бұл затты қателесіп, бақыт гормоны деп санайтынбыз. Домафин миға барған кезде адам қуанады, сол себепті тағы да оны қалап тұрады деп түсінгенбіз. Алайда, уақыт өте келе ғалымдар домафиннің мәні осы бақыттан ләззат алуда емес, оны алуға деген ниетінде екенін түсіндірді. «Күту процессі нәтижеден гөрі жағымды» дегенді сөзді естіппедіңіз? Бұл допаминнің жұмысын дәл сипаттайды. Алайда, жаман әдеттен арылуға болады. Бұл біздің басты міндетіміз.
Екіншісі — заманауи кітаптардың тек көркем классикамен шектелмейтіндігін түсіну керекпіз. Әдебиет әртүрлі салалардан тұрады. Сіз өзіңізді қызықтыратын кез-келген жанрда тарихи, әдеби, публистикалық, ғылыми кітапты оқи аласыз. Қазіргі кітап сөредерінде тек бұрынғы тарихи оқиғалар ғана емес, бүгінгі әлемге арналған көптеген керемет әдебиеттер бар. Егер сіз мүлдем кітап оқығанды ұнатпаймын деп ойласаңыз, алдымен өзіңізге ұнайтын кітапті іздестіріп көріңіз. Ол міндетті түрде табылады және сіздің оқуға деген құштарлығыңызды оятады.
Қайта оқуды қалай бастауға болады?
Хабарламалар мен мемдерге алаңдамай, мәтіннің басьан аяқ оқып шығу — тағы бір қиындық. Бақытымызға орай, адамдар бұл сұрақ туралы ойланып, бірнеше кеңестер құра алды. Біз оларды осында тізімдейміз.
Біріншіден, егер сіз гаджеттен оқып отырсаңыз, хабарландырулар мен интернетті өшіру керек. Бұл әдіспен баспагер Хью МакГуир бөлісті. Оның пікірінше, хабарламалар бізді кітаптан бас тартуға және жаңа ақпарат іздеуге итермелейді. Күлкілі суреттердің тағы бір бөлігіне қызығу мүмкіндігі жіңішке әріптер қатарын оқуға деген ықыласты бірден жояды. Сондықтан осы құмарлықты өзіңізден шектеңіз. Бізге сеніңіз, басында қиын болады, бірақ содан кейін үйреншікті дүниеге айналады.
Содан кейін не оқитыныңызды шешуіңіз керек. Классикалық нұсқа — қағаз басылым. Бірақ сіз қарапайым кітапты түнде аша алмайсыз, ал кез-келген жерде гаджетті алып жүру ыңғайлы. Көпшілігі смартфонға адал болып қалатыны анық. Тек осы жерде олардың көру қабілетіне айтарлықтай зиян келтіретіні анық. Сіздің смартфоныңызда көзге зиян келтірмейтін, оқу режимі болады. Мысалы, HONOR модельдеріндегі бұл функция зиянды көгілдір жарықтандыруды өшіреді, осылайша экраннан оқудың жағымсыз әсерін азайтады.
Үшіншіден, егер сіз смартфонды қолдануды шешсеңіз, стандартты оқырманмен тіл табыспаңыз. Оқуға деген сүйіспеншілігіңізді қайтаруға көмектесетін кейбір мамандандырылған қосымшаларды жүктеңіз. Мысалы, Goodreads қосымшасы-кітап сүйетіндерге арналған нақты әлеуметтік желі. Онда сіз әдебиеттегі талғамы ұқсас достар таба аласыз, басқа қолданушылармен жылдам оқуда бәсекеге түсіп, әр түрлі кітаптардағы достардың пікірлерін оқи аласыз.
Тағы бір пайдалы нәрсе — Bookmate ұсыныс қызметі. Тіркеу кезеңінде сіз бірқатар сұрақтарға жауап бересіз, содан кейін бағдарлама сізге ең ұнауы керек кітаптардың тізімін көрсетеді. Сізге кездейсоқ кездесер деп үлкен цифрлық кітапхананы аралап шығудың қажеті жоқ.
Соңында, төртінші кеңес. Интернеттегі түнгі басқосуларыңызды кітаптың екі парағымен алмастырыңыз. Бұл әдіс сонымен қатар біраз ұстамдылықты қажет етеді, бірақ уақыт өте келе ол сіз үшін әдетке айналады. Біз төсекке барып, браузерді ақтаруды емес кітапты ақтаруды ұсынамыз. Бүл сіздің денсаулығыңызғада жақсы әсерін береді. Миыңыз тынығып, ұйқысыздықтың алдын алады.
Егер сізге кітапқа назар аудару қиын болса, біліңіз — сіз жалғыз емессіз. Барлығын хабарландырулар мен мемдермен алаңдатады. Алайда, мұны түзетуге болады. Ол үшін кеңестерге құлақ асу жеткілікті. Содан кейін әдебиеттің керемет әлемі сіздің алдыңызда қайтадан ашылады.
