Жақында Абайдың туғанына 175 жыл толды.Осыған орай, мемлекет басшысы Қ.Ж.Тоқаевтың тапсырмасымен ұлы ойшылдың мерейтойын кең көлемде өткізу жөніндегі арнайы комиссия жұмысын бастаған болатын. Және де еліміздің барлық аймағында ұлы Абайды ұлықтау мақсатында мемлекеттік және халықаралық деңгейдегі іс—шаралар өткізілді. Бірақ біздің мақсатымыз-жай ғана мерекелер өткізу емес. Ең бастысы-дүниетанымды кеңейту және халықтың рухани дамуына ықпал ету болатын.
Абай Құнанбайұлы философ, ақын, ағартушы, жаңа ұлттық әдебиеттің негізін қалаушы, аудармашы. Оған қоса, композитор ретінде тарихымызда жарқын із қалдырған тұлға. Оның өлеңдерінде, әндері мен қара сөздерінде ұлттық нақыш айқын сезіледі, өмір салты мен тұрмысы, сенімі мен тілі көрініс табады, ұлт рухы байқалады. Сондықтан да оның шығармашылығын ерекше құбылыс ретінде бағалап, халық арасында «Абай әлемі»деген түсінік пайда болды.
Абай әлемін кеңінен насихаттау мақсатында өткен жылы Абай шығармаларын мәнерлеп оқу бойынша челлендж-эстафета өтті. Оқушылар мен ғалымдар, кәсіпкерлер мен студенттер, әлемге әйгілі адамдар бірнеше ай бойы Абайдың өлеңдерін оқып, «қара сөздерін» айтып, сайысқа түсті. Ал, қазақ халқы Абайдың шығармашылық мұрасына жүгініп, оны жаңа қырынан таныды. Бұл Абайға деген лайықты құрметтің көрінісі және сонымен бірге өскелең ұрпақты тәрбиелеудің тиімді тәсілі болды.
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өзінің » Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру «атты бағдарламалық мақаласында қоғамдық сананы жаңғырту қажеттігін атап өтті. Ұлттық сана – сезімді сақтау және оны қазіргі заманға бейімдеу-мемлекеттік маңызы бар іс. Біз санамызды жаңғырта отырып қана, ХХІ ғасырда еліміздің дамуы үшін жаңа мүмкіндіктер ашамыз.
Бұл мәселеде, Абайдың шығармашылық мұрасы үлкен көмек бола алады деп есептеймін. Тіпті, қазіргі таңда ұлы ақынның шығармалары өзектілігін жоғалтқан жоқ. Абайдың философиялық ойларымен тұжырымдары бәріміз үшін рухани азық болыпқала береді. Ұлтты жаңғырту ісінде оның еңбектерін негізге алу керек.
Ұлттық бірегейлік коды
Модернизация дегеніміз жаңа құндылықтар үшін өткеннен бас тарту дегенді білдірмейді. Шындығында, бұл ұлттық мұраны адамзаттың ең жақсы заманауи жетістіктерімен сақтау және байыту. Бұл жерде Абайдың ойлары мен шығармалары бізге өз көмегін тигізеді.
Осыдан бір ғасырдан астам уақыт бұрын ұлы ойшыл біздің ұлтты модернизацияға, жаңаруға шақырды. Бізге уақыт талаптарына бейімделу қажеттілігі туралы айтты.Абайдың шығармаларына тоқтала отырып, біз оның ұлттың дамуы мен өркендеуі үшін әрдайым риза болғанын көреміз. Прогрестің негізібілім мен ғылым екені белгілі. Осы мақсатта, Абай қазақ халқының қажымай оқып, дамығанын шын жүректен тілеген.
«Біз пайда табу мақсатында білімді игеруге ұмтылмаймыз» деген сөздермен олелдің әл – ауқатының негізін білімді азаматтарқұрайтынын атап өтті. Дәл осы тұрғыда Ұлы Абайдың мына бір сөзін есте сақтауымыз қажет.
«Пайда туралы ойламаңыз, ар-намыс туралы ойлаңыз, мүмкіндігінше білім игеруге тырысыңыз».
Бұл тұжырымдар бүгінде күнде өте өзекті мәселе болып табылады. Біз ХХІ ғасырда ғылымның қаншалықты тез, қарқынды дамып келе жатқанын көріп отырмыз.Біздің міндетіміз-тек қана алға ұмтылу емес, сонымен қатар көшбасшылық позицияны алу. Ол үшін біз білім беру жүйесін қазіргі заманғы трендтерге сәйкес дамытуға тиіспіз. Бұл салада Қазақстанда ауқымды жұмыс атқарылғаны сөзсіз, бірақ кемшіліктер де бар.
Абай әсіресе шет тілдерін үйренуге шақырды. Ол бұл туралы жиырма бесінші қара сөзінде былайдеді:
«басқа халықтардың тілі мен мәдениетін зерттей отырып, адам олардың арасында тең болады, пайдасыз сұраулармен қорланбайды».
Жаңа тарихи жағдайларда біз барлығымыз ана тілімізді дамытуға және дәріптеуге көңіл бөлуіміз керек, оның мәртебесін арттыруымыз қажет. Сонымен бірге ағылшын тілін үйренуге басымдық беру керек. Жастардың міндетті түрде ана тілін білуі маңызды. Бірақ біздің жастар неғұрлым әртүрлі тілдерді білетін болса, оның мүмкіндіктері де соғұрлым кең болады. Егер өскелең ұрпақ, Абай айтқандай, ғылымды меңгерсе, ана тілін білсе және құрметтесе, бұл ретте жастар полиглот болып табылады.Бұл біздің еліміз үшін әл-ауқат формуласы екенін естен шығармаған жөн.
Ақын өз шығармаларында халықты өзін-өзі жетілдіруге, жаңа дағдыларды игеруге шақырды. Біз бүгін айтып отырған зияткерлік ұлтты қалыптастыру идеясы да бізді Абайға бағыттайды деп айтуға болады. Ұлы ойшыл өзінің әрбір сөзімен ұлттық сананы дамытуға ұмтылды. Сондықтан Абай мұрасын терең зерттеу біз үшін өте маңызды.Абайды тану-өзін-өзі тану. Өзін-өзі білу, үздіксіз даму мен біліммен қатар, даналық береді. Бұл зияткерлік ұлттың көрінісі. Осыған байланысты Абай сөздері ұрпақ үшін бағдар болуы керек. Егер өз азаматтарымызды білімді және ағартушы ретінде көргіміз келсе, онда біз Абайдың еңбектерін зерделеуді тоқтатпауымыз керек.
Қошаева Гүлмира
