Қ.Мәліковтың Оңтүстік Американың физикалық-географиялық орны, материк жағалауын шайып жатқан мұхиттар мен теңіздер, зерттелуі тақырыбында 7 а сыныбында өткізген сабақ жоспары \r\n
| Сабақтың тақырыбы: Оңтүстік Американың физикалық-географиялық орны, материк жағалауын шайып жатқан мұхиттар мен теңіздер, зерттелуі | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың мақсат-міндеттері: | А) білімділік: | Оңтүстік Американың географиялық орнына, зерттелу тарихына сипаттама бере отырып, оның жағалауындағы мұхиттар мен теңіздердің материк табиғаты үшін маңызын түсіндіру.; | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ә) дамытушылық: | Атласпен, кескін картамен жұмыс жасауға үйрету.Ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтай білу, салыстыра алу қабілеттерін жетілдіру; | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Б) тәрбиелік: | Оңтүстік Америка материгіндегі ел экономикасын дамытудағы рөлін, маңызын түсіндіру арқылы оқушының патриоттық сезімін ояту, пәнге деген қызығушылығын арттыру және экологиялық проблемаларды шешуге тәрбиелеу; | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың типі: | Аралас | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың түрі: | Дәстүрлі | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың әдістері: | Түсіндіру, баяндау, сұрақ – жауап | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың оқыту құралдары және көрнекілігі: | Оқулық, Дүние жүзінің физикалық картасы, атлас, интербелсенді тақта мүмкіндіктері | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың пәнаралық байланысы: | Тарих | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақ барысы: | Мұғалімнің қызметі | Оқушының қызметі | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| І. Ұйымдастыру бөлімі | -амандасу;\r\n\r\n-түгелдеу;\r\n\r\n-оқушының \r\n\r\n назарын сабаққа \r\n\r\n аудару;\r\n\r\n-оқу\r\n\r\n құралдарының \r\n\r\n дайындығын\r\n\r\n тексеру | -амандасу;\r\n\r\n-кезекшілік\r\n\r\n міндеттерін\r\n\r\n атқару;\r\n\r\n-сабаққа\r\n\r\n дайындалу;\r\n\r\n | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ІІ. Үй тапсырмасын тексеру | Сәйкесін тап:\r\n
\r\n \r\n\r\nСұрақ – жауап\r\n\r\n1) Оңтүстік поляр шеңберін үш рет кесіп өткен өткен саяхатшы?\r\n\r\n \r\n\r\n2) Антарктиданың ашылған күні болып қай күн белгіленді?\r\n\r\n \r\n\r\n3) Қазақ география қоғамының ұйымдастырумен тұңғыш қазақ экспедициясы Р.Амудсеннің 100 жылдығымен Қазақстан тәуелсіздігіне 20 жылдық мерекесіне орай қай жылы оңтүстік полюске ту тікті?\r\n\r\n \r\n\r\n4) Оңтүстік полюсте мұз жамылғысының әсерінен күн сәулесінің қанша пайызы кері шағылысады?\r\n\r\n \r\n\r\n5) 1911 жылы оңтүстік полюске жеткен саяхатшы?\r\n\r\n \r\n\r\n6) Қай ғасырда антарктиданы зерттеу жұмыстары басталды?\r\n\r\n \r\n\r\n7) Антарктика атауының мағынасы?\r\n\r\n \r\n\r\n8) 1983 жылы тіркелген жер шары бойынша анықталған ең төменгі температура?\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n9) Қыс айындағы орташа температура?\r\n\r\n \r\n\r\n10) Оңтүстік полюстегі мұздың жалпы көлемі?\r\n\r\n |
Сәйкесін тап:\r\n
\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n1) Джеймс Кук\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n2) 1820 жылы 28 қаңтар\r\n\r\n \r\n\r\n3)2011 жылы \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n4) 90%\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n5) Руаль Амудсен\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n6) ХХ\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n7) Арктикаға қарама – қарсы \r\n\r\n \r\n\r\n8) -89º\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n9) -60º — 72º\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n10) 24 млн ш³ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ІІІ. Жаңа сабақ | Оңтүстік Американың физикалық-географиялық орны, материк жағалауын шайып жатқан мұхиттар мен теңіздер, зерттелуі | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ІV. Жаңа материалды түсіндіру | Жаңа ұғымға байланысты жұмыс | Оңтүстік Америка – батыс жарты шардың оңтүстігіндегі құрлық. Материк оңтүстік ендік және батыс бойлықта орналасқан. Оңтүстік америка материгінің шеткі географиялық координаталары (бат.шеткі нүктесі Париньяс, шығ.шеткі нүктесі Кабу-Бранку, солт.шеткі нүктесі Гальинас, оңт.шеткі нүктесі Горн).Жерінің аумағы 18,28 млн. км². Солтүстіктен оңтүстікке қарай 7150 км-ге, батыстан шығысқа қарай 5150 км-ге созылған. Құрлықтың солтүстіктен Кариб теңізімен, батысын Тынық мұхиты, шығысын Атлант мұхиты, оңтүстіктен Магеллан, Дрейк бұғаздарының суы шайып жатыр. Солтүстік-батысында жіңішке Панама мойнағы арқылы Орталық және Солтүстік Америкамен жалғасады. Ең биік жері – Аконкагуа (6960 м). Теңіз деңгейінен ең төмен жатқан жері – Вальдес ойысы (–40 м). Оңтүстік Америкадағы ең ұзын өзен жүйесі–Амазонка. Дүние жүзіндегі теңіз деңгейінен ең биік орналасқан көл – Титикака (биіктігі 3812 м), ең биік су құламасы – Анхель (1054 м) және ең биік жанартау – Льюльяйльяко осында орналасқан. Оңтүстік Америка құрамына Отты Жер, Фолкленд, Галапагос аралдары кіреді.Атмосфера айналымы ықпалымен мұхиттың солтүстік және оңтүстік бөліктерінде теңіз ағысының негізгі екі жүйесі қалыптасқан. Бұл ағыстар пассат желдерінің әсерінен пайда болады. Солтүстік Пассат, Гольфстрим, Солтүстік Атлант жылы ағыстары мен Канар суық ағысы солтүстік теңіз ағысының айналым жүйесін құрайды. Оңтүстік Пассат пен Бразилия жылы ағыстары және Батыс Желдер мен Бенгал суық ағыстары оңтүстік теңіз ағысының айналым жүйесіне кіреді. Бұлардан басқа Солтүстік Американың шығыс жағалауын бойлап Лабрадор, ал Оңтүстік Американың шығыс жағалауымен Фолкленд суық ағыстары ағады. Бұл ағыстар мұхит суының температурасы мен тұздылығына әсерін тигізеді. Мұхит суының деңгейі Айдың тартылу әсерінен жарты тәулік сайын өзгеріп отырады. Ашық мұхитта судың көтерілу биіктігі 1 метрге дейін. 1498 ж. Х.Колумб Оңтүстік Америка жағалауындағы Ориноко өзенінің атырауы, Пария шығанағы мен түбегі маңына келіп тоқтаған. Америго Веспуччи қатысқан португал экспедициясы 1501 – 1502 ж. құрлықтың солт. жағалауымен жүзіп, оның құрлық екендігін дәлелдеген. 1507 ж. Лотарингия географы М.Вальдземюллер Веспуччи құрметіне оңтүстік құрлықты Америка деп атаған, кейіннен 1541 ж. бұл атау батыстағы екі құрлыққа да берілді. 1515 жылдың соңында испандық Х.Д. Солис Оңтүстік Американың шығыс жағалауын жүзіп өтіп, 1516 ж. Ла-Платаны, кейіннен Уругвай мен Парана өзендерінің төменгі ағысын ашты. 1520 ж. Ф.Магеллан басқарған испан экспедициясы Ла-Платадан Патагонияға дейін жүзіп, Патагония (Магеллан) бұғазы арқылы Тынық мұхитына өтті. Құрлықтың Тынық мұхит жағалауын 1522 – 1558 ж. испандықтар ашты. Оңтүстік Америка табиғатының ғылыми тұрғыдан зерттелуі 1735 – 1743 жылдар аралығында жүргізілген француз және испан Экваторлық экспедициясы көмегімен жүзеге асырылды. Ориноко өзені мен Солтүстік-Батыс және Экваторлық Анд тауларында кешенді зерттеу жүргізген неміс ғалымы А.Гумбольдт және француз Э.Бонплан болды. Көрнекті орыс геоботанигі Н.И. Вавилов экспедициясы (1932 – 33) құрлықтың көптеген дәрілік және мәдени өсімдіктерін, олардың таралу аймақтарын анықтады.\r\n\r\nОңтүстік Американың саяси картасы 12 егеменді мемлекет пен Франция иелігіндегі Гвиана мемлекеті және Ұлыбритания мен Аргентина иелігіндегі даулы аумақтар болып есептелетін Фолкленд (Мальвин) аралдарынан тұрады. Мемлекеттердің барлығы дерлік құрылымы жағынан – республика, оның ішінде Аргентина, Бразилия мен Венесуэла – федерациялар республикалар. Оңтүстік Америка Орталық Америка және Вест-Үндістан елдерімен бірге тілдік-тарихи ерекшеліктеріне байланысты Латын Америкасы елдері деп аталады. | Оқушылар жаңа тақырыпты тыңдап, берілген тапсырманы орындайды | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| V.Жаңа білімді бекіту | 1.Тапсырма\r\n\r\nКескін картаға Оңтүстік Америка материгінің шеткі нүктелерін салу.\r\n\r\n2.Тапсырма\r\n\r\nЭлектронды оқулықпен жұмыс\r\n\r\n3.Тапсырма\r\n\r\nСемантикалық карта\r\n
\r\n |
Оқушылар тапсырманы орындайды\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| VІ. Үйге тапсырма. Қорытындылау | Оңтүстік Американың физикалық-географиялық орны, материк жағалауын шайып жатқан мұхиттар мен теңіздер, зерттелуі | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| VІІ.Бағалау | Жарайсыңдар, балалар! Бүгін бүкіл сыныптың белсенді жұмысын, әсіресе мына оқушылардың еңбегін атап өткім келеді : (Бағалары айтылады ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
\r\n
