Әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету-әуе кемелерін (ӘК) пайдалану сатысында орындалатын және олардың ұшуға жарамдылығын және ұшуға әзірлігін қолдауға бағытталған жұмыстар. ӘК-ге техникалық қызмет көрсету ұшу қауіпсіздігі факторларының бірі болып табылады
Олар:
Белгілі бір күнтізбелік уақыт өткеннен кейін немесе осы ӘК пайдаланатын авиакомпанияда қабылданған ӘК техникалық қызмет көрсету (ТҚ) бағдарламасында көрсетілген белгілі бір ұшудан өткен соң техникалық қызмет көрсету жөніндегі ұйымдар жүргізілуге тиіс ӘК техникалық жай-күйін мерзімді тексеруден тұрады.
ТҚК келесі түрлері бар: transit check, daily check, weekly check, A-check, B-check, C-check және D-check.
A-check және B-check-бұл қарапайым тексеру, ал және D-check ауыр нысаны болып табылады. Егер авиакомпания күндізгі рейстерді ғана жүзеге асырса, онда түнгі уақытта өткізу орынды болады. Түнгі нысандар арасында жұмыстарды қайта бөлу өте жақсы жағдайда орташа ауырлықтағы (A-check) формаларды алып тастай алады.
Транзиттік бақылау:
Transit check (транзиттік ТҚК) – егер қонғаннан кейінгі уақыт үш сағаттан аз болса, әуе кемесінің әрбір ұшуы алдында орындалатын техникалық қызмет көрсетудің ең қарапайым нысаны. Егер келесі ұшу отырғызудан кейін үш сағаттан артық жоспарланған болса, Daily check орындалады.
Күнделікті тексеру:
Daily Check (күнделікті техникалық байқау) — әуе кемесінің техникалық жай-күйін тәулік сайын тексеру әрбір 48 сағат сайын орындалуы тиіс; кейбір жағдайларда 96 сағаттан кейін орындалуы мүмкін. Әдетте түнде орындалады.
Апта сайынғы тексеру:
Weekly Check (апта сайынғы техникалық тексеру) — аптасына бір рет орындалады. Күндіз де, түнде де орындалуы мүмкін. Міндетті түрде үй-жайдың (ангардың) болуын талап етпейді. Әдетте, 3-4 сағат ішінде орындалады.
А-check:
A-check (эй-чек) — тексеру айына бір рет немесе әрбір бес жүз сағат сайын жүргізіледі: А1, А2, А4, А8. Сан неғұрлым жоғары болса, соғұрлым жұмыс көлемі көп. A-check, әдетте, әуежайдың ангарында түнде жасалады. Бұл тексерудің мазмұны ұшақтың түріне, циклдардың санына («цикл» — қозғалтқыштарды ұшу режиміне шығару — ұшақтың не тікұшақтың атқарым «квант» түрінде көрініс бере отырып) немесе соңғы тексеру сәтінен бастап ұшу сағаттарының санына байланысты болады. Белгілі бір шарттарға байланысты авиакомпания тексеруді кейінге қалдыруы мүмкін.
B-check:
B-check (би-чек) – бұл тексеру шамамен үш ай сайын жүзеге асырылады. Ол сондай-ақ, әдетте, әуежайдың ангарында түнде жасалады.
C-check:
C-check (си-чек) — бұл техникалық қызмет көрсету нысаны бұрынғыдан да күрделі болып табылады және әрбір 15 — 24 ай немесе 7 500 сағат ұшу орындалады. С1, С2, С4, С6 және С8 болып бөлінеді. Осы тексеруді орындау үшін ұшақты пайдаланудан белгілі бір уақытқа (шамамен екі апта) шығару талап етіледі, сондай-ақ көп кеңістік қажет — әдетте, әуежайдың үлкен ангарында. Бұл тексеруді жүргізу мерзімі көптеген факторларға, атап айтқанда ұшақ түріне байланысты.
D-check:
D-check (ди-чек) — ұшақ қызметінің ең ауыр түрі. Бұл тексеру шамамен 12 жылда бір рет және 30-40 күнге созылады. Ол кезінде бүкіл ұшақ, оның тораптары мен бөлшектері тексеріледі. Ресурс өндірген немесе тексеруден өтпеген тораптар ауыстырылуға жатады. Әуе кемесін бұл тексеру басқалардан артық орын мен уақытты талап етеді және тиісті техникалық базада орындалады.
SV (Shop visit — дүкенге бару):
SV (Shop visit) — ұшақтың басты қозғалтқыштарына техникалық қызмет көрсетудің ауыр түрі. Кезеңділігі (орташа) — 12000 сағат ұшу.
Мемлекеттік авиацияның отандық ӘК-ні техникалық пайдалану техникалық қызмет көрсету регламентімен (РО) және ӘК-нің әрбір үлгісі үшін техникалық пайдалану жөніндегі нұсқаумен (РЭ) регламенттелген.
Техникалық құжаттаманың барлық талаптарына сәйкес келетін және ресурстың қоры (қызмет ету мерзімі) бар ӘК жарамды деп есептеледі, онда техникалық қызмет көрсетудің белгіленген түрлері орындалуы және барлық зақымданулар мен істен шығулар жойылуы тиіс. Жарамды ұшақ ресурсының қоры ұшу тапсырмасының орындалуын қамтамасыз етуі тиіс.
Берілген тапсырмаға сәйкес авиациялық зақымдау құралдарымен немесе басқа да құралдармен жарақтандырылған ұшуға дайындалған жарамды ӘК боегот деп есептеледі.
Техникалық қызмет көрсету жедел (ұшуға дайындық) және мерзімді (регламенттік жұмыстар) ТҚК қамтиды. Ұшуға дайындықты авиациялық эскадрилияның мамандары орындайды:
1.Алдын-ала дайындау,
2.Ұшу алдындағы дайындық,
3.Қайта ұшуға дайындық,
4.Ұшудан кейінгі дайындық,
5.Дабыл бойынша ұшуға дайындық
ӘК – ге саны екі адамнан (жеңіл ұшақтар) 10 және одан да көп адамға дейін (ауыр ӘК-де) техниктің (кеменің аға технигі немесе авиациялық кешен инженері) басшылығымен техникалық экипаж бекітілуі мүмкін. Сондай-ақ әрбір эскадрильде барлық негізгі мамандықтар бойынша тар мамандандырылған техникалық мамандардан тұратын дайындық түрлерінің топтары бар. АЭ-ның барлық техникалық мамандары эскадрилья инженерінің басшылығымен жұмыс істейді, және соңғы жағдайда полктің инженерлік бөліміне тұйықталады, ал авиациялық полктің барлық ИТҚ бастығы полк командирінің ИАҚ жөніндегі Pitt орынбасары (подполковник) болып табылады.
Авиациялық эскадрилиялардың (АЭ) ИТҚ барлық дайындық түрлерін, мерзімді және бақылау тексерулерін, сақтау жөніндегі жұмыстарды және саябақ күндерін орындайды.
Авиация колледжінің студенті Токтаров Д.
Жетекші: Авиация колледжінің арнайы пәндер оқытушысы Абдиматова Т.Д.
