Әуезов атындағы әкемтеатрда сахналанған Қырғызстанның халық жазушысы Б.Жәкиевтің «Жүрейік жүрек ауыртпай» (қазақшаға аударған Ә.Сығай, қоюшы-режиссері Е.Обаев) атты драмасынан сол күні алған әсерім ерекше. Тақырыбы ұнап, көңілге қонымды естілгендіктен бе, әлде шынайы жүрек қалауы ма, барғанымда, көрерменнің көбі жастар екен. Залда ине шаншар орын жоқ. Мен қолым жеткен билетті ала сала ең соңғы орындардың біріне жайғаса бергенімде қойылым басталып та кетті.
Сезімгненім, Ата-ананың ақ батасын алып, әженің сиқырлы ертегілерін естіп өскен жас ұрпақ сорақылыққа барар-ау деу жөнсіз секілді. Қойылымның менің көзқарасым бойынша, негізгі идеясы – бүгінгі қоғамды толғандырған жай. Санасыз келін. Жетесіз ұл. Келін мен ұлдың сүреңсіз, еріксіз жымиған ажарына телмірген әке. Тілі ащы, шайпау келін айтқан әрбір удай сөз қарт жүрегіне мірдің оғындай қадалады. Әйелінің ақ дегенін – алғыс, қара дегенін – қарғыс деп таныған күйеуі оның айтағынан аса алмайды. Барды қанағат тұтпайтын, ашкөзділік, байлықтың буы басын айналдырған келіннің ақшадан басқаны ойлағысы жоқ. Шыр етіп дүниеге келген сәттен бастап табанын тасқа тигізбей өсірген ұлының әкесіне жасаған сыйы – мүгедектер арбасына өз қолымен отырғызуы. Қарттың (артист Қ.Тастанбеков) шаңырақ көтеріп, керегесін керген адал жарынан айрылғанына бір жыл екі ай. Содан бергі, ұлы (А.Боранбай) мен келіннің (Ш.Асқарова) қолына келгенде көрген күні – осы. Келін үйде болған кезінде ызыңы мазасын алса, кеткен кезде қара құлыптың қамауында қалады. Қойылымның соңы сорлы әкені ұлының табалдырығын өз еркімен шығып, қарттар үйінің есігін қағуға мәжбүрлейді. Мәні мен маңызы бүгінгі таңда аса өзекті болып отырған қойылымда көркем образдарды шебер сомдай білген әртістер қауымына көрермен тарапынан ықылас білдіріліп, шапалақ дуылы ұзаққа созылды. Көздерінің жасын тия алмаған қыз-келіншек, әжелер жағы шынайы әсер алғанын жеткізіп жатты. Қария, ұл, немере (А.Өмірова) қарым-қатынасын және өз үйінен опа таппаған қарттың тағдыры өз басында бар бейтаныс бәйбіше (Р.Хаджиева) арасындағы оқиғаны жеткізе білген артистер қауымына жиналған көрермен дән риза болды. Сол сияқты, Күлегеш әйел (Қ.Тлеуова), Сыпайы әйел (С.Қожақова), Саңырау шал (Ж.Садырбаев) рольдері де сәтті шықты деп айтуға боларлық.
Әке-шешенің көз жасына қарамастан, оларды қарттар үйіне тапсыруға асығатындар пайда болғаны жасырын емес. Ата-анасыз сүрген ертеңгі өмірінде әке-шешенің аялы алақаны жылуын сезінген бір сәттің көзден бұлбұл ұшарын олар сезер ме екен? Үкілеген үміттерін өшіріп, перзенттік парызды өтеуден замандастарымыздың ада болғаны ма? Заман қатыгез бе, әлде оның адамы қатыгез болып бара ма? Өнер ордасынан қат-қабат сауалға жауап іздеп шықтық. Көрерменін терең ойға қалдырған қойылымның бүгінгі ұрпаққа берер ғибраты мол.
