Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні

0
4307

МАЗМҰНЫ:\r\n\r\n \r\n\r\nКіріспе —————————————————————————————-3\r\n\r\n \r\n\r\nI бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні\r\n\r\n \r\n

    \r\n

  • Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні ———-4
  • \r\n

  • Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу ——————8
  • \r\n

\r\n \r\n\r\nII бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері\r\n\r\n \r\n\r\n2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен объектілері ———————————————————————————10\r\n\r\n2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары——————15\r\n\r\n2.3 Салық есептеу тәртібі және төлеу мерзімі —————————————24\r\n\r\n \r\n\r\nIII бөлім. Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары\r\n\r\n \r\n\r\n3.1 Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары —————————————————————————-28\r\n\r\n \r\n\r\nҚорытынды ——————————————————————————-33\r\n\r\n \r\n\r\nПайдаланған әдебиеттер тізімі———————————————————-35\r\n\r\nКіріспе\r\n\r\n \r\n\r\nҚазақстан республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғанына да, міне он бес жылдың жүзі болды. Осы кезең аралығында салық жүйесіне көптеген өзгерістер енгізілді.Оның бастысын атап айтатын болсақ 12.06.2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі қабылданып, ол 2002 жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілді.\r\n\r\nҚазақстан Респубикасының Салық кодексін қабылдаудағы ең негізгі ерекшеліктері және қол жеткізген жетістіктеріміз ретінде салықтарды бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерден ажырата отырып, оны «ерекше тауар» түрінде қарастырылғанын атап өтуге болады.  \r\n\r\nҚазақстан республикасы  Конституциясының 35-бабында, заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің барынша әрі міндеті болып табылады деп көрсетілген.\r\n\r\nСалықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады, өйткені мемлекеттік бюджеттің түсімдерінің  90 пайызың салықтық түсімдер құрайды.\r\n\r\nБүгінгі күні салық салу және салықтардың құрылымы бүкіл әлемге бәсекеге қабілетті болуға ұмтылуға көмек көрсету үшін, тиімділік пен тұрақтылықты ынталандыруы қажет. Ол үшін салықтық реттеуді тиімді, орынды жүзеге асыратын салық саясаты болған жөн. Ауылшаруашылығынан түсетін салықтық  түсімдер деңгейі төмен және де ол тек ауылшаруашылығындағы қайта өңдеуге шоғырланған. Басқа салалармен салыстырғанда ауылшаруашылығынан түскен салық соммалары минималды болып табылады. Ауылшаруашылығының салықтық төлемдері   мемлекетке түсетін барлық салықтық түсімдердің шамамен 1%  құрайды.\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\nI бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні\r\n\r\n \r\n\r\n1.1 Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні\r\n\r\n \r\n\r\nАуыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы салық режимі патент негізінде бюджетпен есеп айырысудың ерекше тәртібін көздейді және заңды тұлғалардың:\r\n\r\n1) жерді пайдалана отырып, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген осы өнімді ұқсату және өткізу жөніндегі;\r\n\r\n2) толық кезеңді (төлді өсіруден бастап) мал шаруашылығы мен құс шаруашылығының (соның ішінде асыл тұқымды), ара шаруашылығының ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру жөніндегі, сондай-ақ өзі өндірген осы өнімдерді ұқсату және өткізу жөніндегі қызметіне қолданылады.\r\n\r\nМына аталғандардың ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы салық режимін қолдануға құқы жоқ:\r\n

    \r\n

  • еншілес ұйымдары, филиалдары мен өкілдіктері бар заңды тұлғалар;
  • \r\n

  • заңды тұлғалардың филиалдары, өкілдіктері мен өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелері;
  • \r\n

  • осы арнаулы салық режимін қолданатын басқа заңды тұлғалардың аффилирлендірілген тұлғалары болып табылатын заңды тұлғалар.
  • \r\n

\r\nАффилирлендірілген тұлға болып шешімдерді тікелей және жанама айқындауға және көрсетілген арнайы салық режимін қолданатын заңды тұлға қабылдайтын шешімге, оның ішінде шартқа және өзге мәмілеге сәйкес байланысты, ықпал етуге құқығы бар занды тұлға, сондай-ақ көрсетілген арнайы салық режимін қолданатын занды тұлғаға қатысты осындай құқығы бар тұлға танылады.\r\n\r\nАрнаулы салық режимі салық төлеушілердің акцизделетін өнімді өндіру, ұқсату және өткізу жөніндегі қызметіне қолданылмайды.\r\n\r\nЖоғарыда аталған қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар осы арнаулы салық режимін немесе салық салудың жалпы белгіленген тәртібін дербес таңдауға құқылы.\r\n\r\nТандап алынған салық салу режимі салық кезеңі ішінде өзгертілмейді.\r\n\r\nСалық төлеушілер осы арнаулы салық режимі қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асырған кезде кірістер мен шығыстардың (жалақыны есептеуді қоса алғанда), мүліктің (соның ішінде көлік құралдары мен жер учаскелерінің) есебін бөлек жүргізуге және қызметтің мұндай түрлері бойынша тиісті салық пен бюджетке төленетін басқа да міндетті телемдерді жалпы белгіленген тәртіппен және шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимінде есептеуді және төлеуді жүргізуге міндетті.\r\n\r\nКүнтізбелік жыл патент құны есебіне енгізілген салықты есептеуге арналған салық кезеңі болып табылады.\r\n\r\nПатент беру тәртібі.\r\n\r\nАрнаулы салық режимін қолдану үшін салық төлеуші жыл сайын 20 ақпаннан кешіктірмей жер учаскесінің орналасқан жері бойьшша салық органына уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша патент алуға өтініш береді.\r\n\r\nСалық төлеушінің көрсетілген мерзімде өтініш бермеуі оның салықты және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақыны жалпы белгіленген тәртіппен есептеуге және төлеуге келіскені болып есептеледі.\r\n\r\nСалық төлеуші осы арнаулы салық режимін қолданудың алғашқы салық кезеңінде өтінішпен бірге жер учаскесінің орналасқан жері бойынша салық органына мынадай құжаттарды табыс етеді:\r\n

    \r\n

  • занды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нотариат куәландырған көшірмесін;
  • \r\n

  • нотариат немесе жергілікті атқарушы органдар куәландырған жер учаскесіне құқығын растайтын құжаттардың көшірмелерін;
  • \r\n

  • лицензиясын (қызметтің лицензияланатын түрін жүзеге асырған жағдайда);
  • \r\n

  • жұмыс берушінің (жаңадан құрылғандарын қоспағанда) мәлімделген қызметкерлер санына табыс түрінде төлейтін шығындарын қоса алғанда, салық төлеушінің өткен бес жыл үшін жылдық жиынтық табысы мен шығындарын растау үшін қажетті есептерінің көшірмелерін табыс етеді. Бұл орайда аталған табыстарға жұмыс беруші материалдық, әлеуметтік игіліктер немесе өзге де материалдық пайда түрінде берген табыстарды қоса алғанда, жұмыс беруші телейтін ақшалай немесе заттай нысандағы кез-келген табыстар жатады;
  • \r\n

  • салық төлеушінің уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан мен тәртіп бойынша толтырған патент құнының есебі.
  • \r\n

\r\nЖоғарыда аталған құжаттардың бәрі болған жағдайда салық органы бес жұмыс күні ішінде патент береді.\r\n\r\nКелесі салық кезендерінде салық төлеушілер салық органына патент алу жөнінде өтініш берген кезде, жоғарыда тапсырылатын құжаттардың 1-ден 5-ке дейін белгіленген құжаттарды олардағы деректер өзгерген кезде ғана табыс етеді.\r\n\r\nЖаңадан құрылған салық төлеушілер тіркеу есебіне қойылған кезден бастап отыз күнтізбелік күн ішінде осы арнаулы салық режимін қолдану құқығына өтініш береді.\r\n\r\n20 ақпаннан кейін басқа әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жер учаскесіне құқық туындаған жағдайда салық төлеуші осы жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде салық органына арнайы салық режимін қолдану құқығына өтініш береді.\r\n\r\nАрнайы салық режимі қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асыратын салық төлеушілерде 20 ақпаннан кейін жер учаскесіне құқық туындаған жағдайда салық төлеуші осы жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде салық органына арнайы салык режимін қолдану құқығына өтініш береді.\r\n\r\nПатент беру әрбір салық кезеңіне жүргізіледі.\r\n\r\nПатент құнының есебіне енгізілген салықты және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу тәртібі.\r\n\r\nПатент құнының есебіне корпорациялық табыс салығы, әлеуметтік салық (Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заңнамалық актісіне сәйкес Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына есептелген әлеуметтік аударымдар сомасына азайтылған), меншік, жерді тұрақты пайдалану немесе бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығымен жер учаскесі болған кезде төлейтін жер салығы, уақытша өтеулі жер пайдалану учаскесі болған кезде жер учаскесін пайдаланғаны үшін төлейтін ақы, мүлік салығы, көлік құралдары салығы, қосылған құн салығы (салық төлеуші қосылған құн салығын төлеуші ретінде есепте тұрған жағдайларда) енгізіледі.\r\n\r\nСалық кезеңінің басында патент құнының есебіне енгізілген салық сомаларын есептеу:\r\n\r\n1)      корпорациялық табыс салығын және қосылған құн салығын\r\n белгілеу кезінде — өткен бес жыл ішіндегі шаруашылықтың табысы\r\n мен шығындарының көрсеткіштері негізінде жүргізіледі. Жаңадан\r\n құрылған салық телеушілер табыс пен шығындар көрсеткіштерін\r\n осыған ұқсас шаруашылықтардың орташа көрсеткіштері бойынша анықтайды.\r\n\r\nТабыстар мен шығындар көрсеткіштерін анықтау тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді;\r\n\r\n2)      элеуметтік салықты анықтау кезінде — белгіленетін табыстар\r\n түрінде жұмыс берушінің қызметкерлерге төлейтін шығыстарына\r\n кестеде белгіленген ставканы қолдану арқылы жүргізіледі.\r\n\r\nБұл орайда жұмыс берушінің қызметкерлерге табыс түрінде телейтін шығындары осы шаруашылық бойынша өткен жыл ішіндегі орташа жалақыны ағымдағы жылда мәлімделген қызметкер санына кебейту жолымен анықталады.\r\n\r\nЖаңадан құрылған кәсіпорындар үшін мәлімделген орташа жалақының мөлшері Қазақстан Республикасының заң актілерімен белгіленген ең төменгі жалақы мөлшерінен төмен болмауы тиіс;\r\n\r\n3)      жер салығының, жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлейтін ақының мүлік салығы мен көлік құралдары салығының сомасы — жалпы белгіленген тәртіппен жүргізіледі.\r\n\r\nПатент қүнын есептеу кезінде бюджетке теленуге тиісті салық және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлейтін ақы сомасы 80 пайызға азайтылады.\r\n\r\nОсы арнаулы салық режимін қолданатын салық төлеушілер, қосылған құн салығын қоспағанда, патент құны есебіне енгізілген салық және жер участкесін пайдаланғаны үшін ақы төлеу жөніндегі есептілік тапсырудан босатылады.\r\n\r\nАғымдағы салық кезеңі ішінде салық салу объектілері және патенттің құны есебіне енгізілген салық бойынша және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төленген ақы бойынша салық базасы өзгерген жағдайда, салық телеушілер мұндай салық және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы сомаларына қайта есептеу жүргізеді.\r\n\r\nСалық және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы төлеудің тәртібі мен мерзімдері.\r\n\r\nПатент құны есебіне енгізілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы сомаларын бюджетке төлеу 20 мамырдан және 20 қазаннан кешіктірілмей, патент құны есебінде керсетілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы сомаларының тиісінше 1/6 және 1/2 мөлшерінде және патент құны есебіне енгізілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы бойынша берілген қайта есептеулерді ескере отырып, патент құнының қалған бөлігі мөлшерінде келесі салық кезеңінің 20 наурызында жүргізіледі.\r\n\r\nПатепт кұны есебіне кірмеген салықтың және басқа да міндетті төлемдердің жекелеген түрлерін есептеу, төлеу ерекшеліктері және олар бойынша салық есептілігін табыс ету.\r\n\r\nТөлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын есептеу жеке табыс салығын есептеудегі ережеге сәйкес жүргізіледі. Жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарын есептеу Қазақстан Республикасының зейнетақы зандарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақыны және жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу осы төлемақыларды есептеуде белгіленген тәртіппен жүргізіледі.\r\n\r\nТөлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналары, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар сомаларын төлеуді, қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы мен жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақыны, бюджетпен есеп айырысуды патент негізінде жүзеге асыратын салық төлеушілер мынадай тәртіппен жүргізеді:\r\n

    \r\n

  • ағымдағы салық кезеңінің 1 қаңтарынан 1 қазанына дейінгі кезең үшін есептелген сомалар 20 қазаннан кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;
  • \r\n

  • 1 қазан мен 31 желтоқсан аралығындағы кезең үшін есептелген сомалар есепті кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 20 наурызынан кешіктірілмей төленеді;
  • \r\n

  • Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын төлеу жер учаскелері орналасқан жерлер бойынша жүргізіледі.
  • \r\n

\r\nАрнаулы салық режимін қолданатын ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші занды тұлғалар еткен салық кезеңі үшін 15 наурыздан кешіктірілмейтін мерзімде мынадай салық есептілігін:\r\n

    \r\n

  • жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы бойынша декларацияны;
  • \r\n

  • қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы бойынша декларацияны табыс етеді.
  • \r\n

\r\nАрнайы салық режимін қолданатын ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы бойынша есепті, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналары бойынша есептілікті және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар бойынша есепті мынадай мерзімдерде:\r\n

    \r\n

  • ағымдағы салық кезеңінің 1 қаңтарынан 1 қазанына дейінгі кезең үшін есептелген сома бойынша — 15 қазаннан кешіктірілмейтін мерзімде;
  • \r\n

  • 1 қазан мен 31 желтоқсан аралығындағы кезең үшін есептелген сома бойынша — есепті кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 15 наурызынан кешіктірмей тапсырады.
  • \r\n

\r\nОсы арнаулы салық режимі қолданылатын қызмет түрлері бойынша патент құны есебіне енгізілмеген және осында көрсетілмеген салық пен басқа да міндетті төлемдер бойынша есептеу, төлеу және салық есептілігін тапсыру жалпы белгіленген тәртіппен жүргізіледі.\r\n\r\n \r\n\r\n1.2 Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу\r\n\r\n \r\n\r\nШаруа қожалықтары үшін арнаулы салық режимі бірыңғай жер салығын төлеу негізінде бюджетпен есеп айырысудың айрықша тәртібін көздейді және акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату жөніндегі қызметті қоспағанда, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл шаруашылық өнімдерін ұқсату және оны өткізу жөніндегі шаруа қожалықтары қызметіне қолданылады.\r\n\r\nЖеке меншік құқығымен және жер пайдалану құқығымен (кейінгі жер пайдалану құқығын  қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде шаруа қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.\r\n\r\nБірыңғай жер салығын төлеушілер жер учаскелерінің бағалану құнынан 0,1% төлейді. (жер салыгының, жеке табыс салығының қосылған құн салығының, мүлік салығының, көлік құралдары салығының орнына).\r\n\r\nауыл шаруашылық өнімдерін қайта өндеуші кәсіпорындардың төлейтін салықтарының көп бөлігі, маңыздысы қосылған құн салығы болып табылады. Ауыл шаруашылық шикізатын өндейтін кәсіпорындардың басты мәселелерінің бірі бұл отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі. Кез келген тауардың бәсекелестігінің негізін оның сапасы мен бағасының құрайтыны белгілі. Қазақстандық өңдеуші кәсіпорындардың өнімдерінің баға деңгейінің жоғары болуына банк несиелерінің пайыздық ставкаларының, транспорттық қызметтің бағасының жоғарлылығы, сонымен қатар әрекет ететін салық салу жүйесі, ерекше атап айтатын қосылған құн салығына байланысты.\r\n\r\nҚазақстан Республикасының Салық кодексінде ауыл шаруашылық өнімдерін өңдеуші кәсіпорындарға, ауыл шаруашылығына қарастырылған жеңілдіктер қарастырылмаған. Өңдеушілер шикізаттың 90% -ын ауылшаруашылығынан  шаруа  (фермерлік) қожалықтардан сатып алады, ал олар  қосылған құн салығынан босатылған.\r\n\r\nАл дайын өнімнің бағасының 50% -ын шикізат құны құрайды. Осының салдарынан өңдеуші кәсіпорындар есепке жатқызылуға тиісті қосылған құн салығын  есепке жатқыза алмайды.\r\n\r\nОсының барлығы бүгінгі күні ауылшаруашылық өнімдерін қайта өндеуші кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін ынталандырмайды.\r\n\r\nОсы мәселелерді қарастыра отырып, келесілерді ұсынуға болады:\r\n

    \r\n

  1. ауылшаруашылық тауарөндірушілерін жер салығынан басқа салықтардан босату және салық соммасын жер құнарлығымен жерді жақсартуға жұмсалған соммаға азайтқан жөн.
  2. \r\n

  3. Аграрлық өнеркәсіптік кешендері кәсіпорындарының салық салу базасын азайту.
  4. \r\n

  5. өз қаражаттарын ауыл шаруашылығымен қайта өңдейтін кәсіпорындарға жұмсайтын құрылыс, өнеркәсіп кәсіпорындары үшін жеңілдіктерді қарастыру.
  6. \r\n

  7. Айналым қорларын толықтыруға жіберілген табыс бөлігін салық салудан босату.
  8. \r\n

  9. Ауылшаруашылығының және қайта өңдеуші кәсіпорындар үшін салықтармен міндетті төлемдерді төлеу мерзімін жылдың төртінші тоқсанында жүзеге асыру, себебі ауылшаруашылығындағы өнім өндірудің маусымдылығына байланысты.
  10. \r\n

  11. II бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері \r\n\r\n2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен объектілері\r\n\r\n \r\n\r\nБұл бөлімде меншікке салынатын салықтар, яғни жер салығы, көлік құралдары салығы және мүлік салықтарының экономикалық мазмұнына тоқталамыз. Аталған салық түрлері жергілікті бюджетке түсетіндіктен жергілікті салықтар ретінде де қарастырылады.\r\n\r\nЖер — белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи байлық. Адамзат жерді пайдалану арқылы өзінің қажеттіліктерін қанағаттандырып келеді. Қазақстан Республикасының кең байтақ жері бар.\r\n\r\nЖер салығы 1992 жылы енгізілді.\r\n\r\nЖер салығын енгізу мынадай мақсаттарды көздейді:\r\n
      \r\n

    • экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану;
    • \r\n

    • тұлғаларды жерге орналастыру;
    • \r\n

    • жердің құнарлығын арттыру;
    • \r\n

    • жерді қорғау жөніндегі шараларды енгізу үшін төлемдер төлеу;
    • \r\n

    • аумақтың әлеуметтік-мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін
    • \r\n

    \r\n қалыптастыру.\r\n\r\nЖер салығы — жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердін мемлекеттік сандық және сапалық есебінің деректері негізінде меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығын куәландыратын құжаттарға сәйкес есептеледі.\r\n\r\nБарлық жерлер салық салу мақсатында олардың арналған нысанасы мен тиесілілігіне қарай мынадай санаттарға бөлінеді:\r\n

      \r\n

    • ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер;
    • \r\n

    • елді мекендер жерлері;
    • \r\n

    • өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы емес мақсаттағы жерлер (өнеркәсіп жерлері);
    • \r\n

    • ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлері, сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жерлер (ерекше қорғалатын табиғи аумақ жерлері);
    • \r\n

    • орман қорының жерлері;
    • \r\n

    • су қорының жерлері;
    • \r\n

    • запастағы жерлер.
    • \r\n

    \r\nЖердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан Республикасының жер туралы заң актілерімен белгіленеді. Елді мекендер жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай екі топқа бөлінген:\r\n

      \r\n

    • тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жерлерді қоспағанда елді мекендер жерлері;
    • \r\n

    • тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жерлер.
    • \r\n

    \r\nЖердің мынадай санаттарына салық салынбайды:\r\n

      \r\n

    • ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
    • \r\n

    • орман қорының жерлері;
    • \r\n

    • су қорының жерлері;
    • \r\n

    • запастағы жерлер.
    • \r\n

    \r\nОсы аталған жерлер (запастағы жерлерді қоспағанда) тұрақты жер пайдалануға немесе бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалануға берілген жағдайда, жер салығында белгіленген тәртіппен салық салынады.\r\n\r\nЖер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың шаруашылық қызметінің нәтижелеріне байланысты болмайды.\r\n\r\nЖер салығын есептеу үшін:\r\n

      \r\n

    • меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығын куәландыратын құжаттар қажет;
    • \r\n

    \r\n2) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердің мемлекеттік сандық және сапалық есебінің деректері көрсетіледі.\r\n\r\nЖер салығын төлеушілер:\r\n

      \r\n

    • жеке меншік құқығындағы салық салу объектілері бар жеке және занды тұлғалар;
    • \r\n

    • тұрақты жер пайдалану құқығындағы салық салу объектілері бар жеке және заңды тұлғалар;
    • \r\n

    • бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығыңдағы салық салу объектілері бар жеке және заңды тұлғалар.
    • \r\n

    • заңды тұлғалардың жоғары да белгіленген құқықтарда салық салынатын объектілері бар құрылымдық бөлімшелері.
    • \r\n

    \r\nЖер салығын төлеу барлық жер иелері, жер пайдаланушылар, соның ішіңде жалгерлер мен жер иелері үшін міндетті болып саналады.\r\n\r\nЖер салығы бойынша жеңілдіктер.            \ —\r\n\r\nЖер салығы бойынша бірнеше салық жеңілдіктері берілген. Атап айтқанда:\r\n

      \r\n

    1. 1. 1995 жылы 24 сәуірдегі «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес:
    2. \r\n

    \r\n

      \r\n

    • қорға деп сақталған жерлер, табиғат қорғау мен тарихи-мәдени, сауықтыру және қалпына келтіру мақсатындағы, орман және су қорының жерлеріне;
    • \r\n

    • елді мекендердің жалпы пайдаланудағы жер учаскелеріне салық салынбайды;
    • \r\n

    \r\n3)      жер салығын төлеуден босатылады:\r\n

      \r\n

    • балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық және зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар;
    • \r\n

    • мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік табиғат және тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау органдары;
    • \r\n

    \r\nҚазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы, Қазақ зағиптар қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл-есі мен дене бітімінің кемістігі бар балалар мен жасөспірімдерді әлеуметтік бейімдеу мен олардың еңбек ету қабілетін қалпына келтіру орталығы, ААФЖЕҚ Орталық комитеті, Ауғанстан соғысы ардагерлерінің Қазақ республикалық ұйымы (кәсіпорындарынсыз);\r\n

      \r\n

    • қызметкерлерінің жалпы санының кеміңде 50 пайызы мүгедектерден тұратын өндірістік ұйымдар мен кәсіпорындар — есепті кезеңде алынған табыстың кемінде 50 пайызын мүгедектерді әлеуметтік қорғауға нақтылы пайдаланған жағдайда;
    • \r\n

    • Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі мен оның бөлімшелері;
    • \r\n

    • ауыл шаруашылық мақсаттары үшін иеленуге немесе пайдалануға бүлінген немесе өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының занды және жеке тұлғалары, пайдаланудың алғашқы он жылында;
    • \r\n

    • Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген тұлғалар, I және II топ мүгедектері;
    • \r\n

    • құрылғылар алып жатқан 0,25 гектар шегіндегі жерлерді қоса алғанда, өзіндік қосалқы шаруашылық, саяжай салу, бау-бақша үшін алған жеке тұлғалар.
    • \r\n

    \r\n

      \r\n

    1. Қазақстан Республикасының 1999 жылы 16 шілдедегі заңына сәйкес:
    2. \r\n

    \r\n

      \r\n

    • балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық-зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар;
    • \r\n

    • мемлектттік мекемелер;
    • \r\n

    \r\n2-1) қызметінің негізгі түрі ғылым және кітапхана қызметін көрсету саласындағы жұмыстарды орындау болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындар;\r\n\r\n2-2) ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы міндеттерді жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорын;\r\n\r\n2-3) қызметінің негізгі түрі театр, ойын-сауық және концерттік шараларды жүзеге асыру, тарихи-мәдени құндылықтарды сақтау жөнінде, балаларды, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау және әлеуметтік қамсыздандыру саласында, спорт саласында қызметтер көрсету болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындар;\r\n\r\n3)      Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы,\r\n Қазақ зағиптар қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл-есі\r\n мен дене бітімінің кемістігі бар балалар мен жасөспірімдерді\r\n әлеуметтік бейімдеу және еңбек ету қабілетін қалпына келтіру\r\n орталығы, Ауғанстан соғысы ардагерлерінің Қазақ республикалық\r\n ұйымы (кәсіпорындарсыз), Қазақстан Республикасының Қызыл\r\n Жарты Ай және Қызыл Крест ұлттық қоғамы (кәсіпорындарсыз)\r\n және балалардың қайырымдылық қорлары (кәсіпорындарсыз);\r\n

      \r\n

    • мүгедектер жалпы қызметкерлер санының кемінде 50 пайызын құрайтын өндірістік кәсіпорындар мен ұйымдар — есепті кезеңде алынған табыстың кемінде 50 пайызын мүгедектерге әлеуметтік қорғауға нақтылы пайдаланған жағдайда;
    • \r\n

    • Қазақстанның Ұлттық банкі, оның филиалдары, өкілдіктері және ұйымдары;
    • \r\n

    • ауыл шаруашылық мақсаты үшін иеленуге немесе пайдалануға бөлінген немесе өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының заңды және жеке тұлғалары пайдаланудың алғашқы он жылында;
    • \r\n

    \r\n6-1) «Байқоңыр» кешені объектілерінің мүлкі негізінде құрылған республикалық мемлекеттік кәсіпорын «Байқоңыр» кешеніне енгізілген жер учаскелері бойынша;\r\n

      \r\n

    • табыс салығы бойынша жеңілдіктерді пайдаланатын жеке тұлғалар;
    • \r\n

    • инвестициялар жөніндегі уәкілетті органымен жасалған келісімшартқа сәйкес салық төлеушілер 5 жылға дейінгі кезеңге жер салығын төлеуден босатылуы мүмкін;
    • \r\n

    \r\nЖер салығы жөнінде жеңілдіктер берудің нақты мерзімі әрбір салық төлеуші бойынша келісімшартта және тәуелді белгіленеді. Аталған жеңілдік сәйкестендіріліп берілген келісімшарт бұзылған жағдайда жер салығы осы Заңда көзделген тиісті айыппұл санкциялары қолданыла отырып, салық төлеушінің бүкіл қызмет ету кезеңінде есептеледі және бюджетке енгізіледі.\r\n\r\n9)      түзеу мекемелері, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің қылмыстық-атқару жүйесі түзеу мекемелерінін\r\n республикалық мемлекеттік кәсіпорындары;\r\n\r\n10) мектепке дейінгі балалар мекемелері, орта, арнаулы орта және жоғары білім саласында медициналық көмек (косметалогиялық қызмет көрсетуді қоспағанда) және білім беру қызметін көрсетуге байланысты жұмысты қызметтің осы түрлерін жүргізуге құқық беретін тиісті лицензиялар бойынша жүзеге асыратын ұйымдар, осындай қызметтен алынатын табысы жылдық жиынтық табыс көлемінің кем дегенде 50 пайызын құрған жағдайда босатылады.\r\n

      \r\n

    1. Бүгінгі таңда жер салығын төлеуден босатылады:
    2. \r\n

    \r\n

      \r\n

    • бірыңғай жер салығын төлеушілер, шаруа қожалықтарына арналған арнайы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер учаскелері бойынша;
    • \r\n

    • мемлекеттік мекемелер;
    • \r\n

    • салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге асырылатын жер қойнауын пайдаланушылар;
    • \r\n

    • уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;
    • \r\n

    • Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген адамдар, мүгедектер, сондай-ақ бала кезінен мүгедектің ата-анасының біреуі:
    • \r\n

    • тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жер учаскелері бойынша;
    • \r\n

    • үй маңындағы жер учаскелері бойынша;
    • \r\n

    • жеке үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бау-бақша шаруашылығы үшін берілген және құрылыс алып жатқан жерлерді қоса алғанда, саяжай құрылысына арналған жер учаскелері бойынша;
    • \r\n

    • гаражға арналған жер учаскелері бойынша;
    • \r\n

    \r\n6) тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы кұрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жер учаскелері және үй маңындағы жер учаскелері бойынша:\r\n

      \r\n

    • «Ардақты ана» атағына ие болған аналар;
    • \r\n

    • «Алтын алқа» алқасымен наградталған көп балалы аналар;
    • \r\n

    • діни бірлестіктер.
    • \r\n

    \r\nОсында 2), 4), 7)-де аталған салық төлеушілер жер учаскелерін пайдалануға немесе жалға берсе, онда салық төлеуден босатылмайды.\r\n\r\nЖекелеген жағдайларда жер салығын төлеушілер болып табылады:\r\n

      \r\n

    • жер учаскелерін иелену немесе пайдалану құқығын растайтын құжаттарда немесе тараптардың келісімінде өзгеше көзделмесе, пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына жер учаскесін қоспағанда, бірнеше тұлғаның ортақ меншігіндегі (пайдалануындағы) жер учаскесі бойынша осы тұлғалардың әрқайсысы;
    • \r\n

    • пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін\r\n жер учаскесі бойынша осы пайлық инвестициялық қордың\r\n басқарушы компаниясы жер салығын;
    • \r\n

    • жер учаскесіне құқықты куәландыратын құжаттар болмаған\r\n жағдайда, пайдаланушыны жер учаскесіне қатысты жер\r\n салығын төлеуші ретінде тану үшін осыңдай учаскені оның\r\n нақты иеленуі және пайдалануы негіз болып табылады;
    • \r\n

    • лизинг алушы қаржы лизингі шартына сәйкес жылжымайтын мүлік объектісімен бірге қаржы лизингіне берілген жер учаскесі бойынша.
    • \r\n

    \r\nЖер салығында жер учаскесі (жер учаскесіне ортақ үлестік меншік кезінде — жер үлесі) — салық салу объектісі ретінде қарастырылады.\r\n\r\nМына төменде аталғандар салық салу объектісіне жатпайды:\r\n\r\n1) елді мекендердің ортақ пайдалануындағы жер учаскелері, бұған:\r\n

      \r\n

    • алаңдар, көшелер, өткелдер, жолдар, жағалаулар;
    • \r\n

    • парктер, скверлер, бульварлар;
    • \r\n

    • су қоймалары, жағажайлар;
    • \r\n

    • зираттар;
    • \r\n

    • халықтын мұқтаждарын қанағаттандыруға арналган өзге де объектілер (су құбырлары, жылу құбырлары, тазарту құрылғылары және басқа да ортақ пайдаланылатын инженерлік жүйелер) алып жатқан және соларға арналған жерлер.
    • \r\n

    \r\n2) ортақ пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдары желісі алып жатқан жер учаскелері, мұнда:\r\n

      \r\n

    • жер алаптары, көлік жүріп ететін тарамдар;
    • \r\n

    • жол салымдары, жасанды құрылыстар, жол бойындағы резервтер мен өзге де жол қызметін көрсету жөніндегі құрылыстар;
    • \r\n

    • жол қызметінің қызметтік және тұрғын үй-жайлары;
    • \r\n

    • қардан қорғау екпелері мен жасыл желектер орналасқан жерлер.
    • \r\n

    • Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша консервацияланған объектілер орналасқан жер учаскелері.
    • \r\n

    • белгіленген тәртіппен инвестициялық жобаны іске асыру үшін иемденіп алынған және пайдаланылатын жер учаскелері.
    • \r\n

    \r\nЖекелеген жағдайларда салық салу объектісін анықтау тәртібі:\r\n

      \r\n

    1. Темір жол көлігі ұйымдары үшін салық салу объектісіне: темір жолдар, оқшаулау белдеулері, темір жол станциялары, вокзалдар орналасқан жер учаскелерін коса алғанда, заңдарда белгіленген тәртіппен темір жол көлігі ұйымдарының объектілеріне берілген жер учаскелері жатады.
    2. \r\n

    3. Энергетика және электрлендіру жүйесі ұйымдары үшін салық салу объектісіне: электр беру желілері мен кіші станциялар тіректері алып жатқан жер учаскелерін қоса алғанда, балансында электр беру желілері бар осы ұйымдарға заңдарда белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері жатады.
    4. \r\n

    5. Мұнай мен газ өндіруді, тасымалдауды жүзеге асыратын ұйымдар үшін салық салу объектісі болып: мұнай құбырлары, газ құбырлары алып жатқан жер учаскелерін коса алғанда, балансында мұнай құбырлары, газ құбырлары бар, осы ұйымдарға заңдарда белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері табылады.
    6. \r\n

    7. Байланыс ұйымдары үшін салық салу объектісі болып: байланыс желілерінің тіректері алып жатқан жер учаскелерін қоса алғанда, балансында радиорелелік, әуе, кабельдік байланыс желілері бар осы ұйымдарға заңдарда белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері табылады.
    8. \r\n

    \r\nЖер салығын анықтау үшін жер учаскесінің алаңы — салық базасы болып табылады.\r\n\r\n \r\n\r\n2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары\r\n\r\n \r\n\r\nАуыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын жер салығының базалық ставкалары 1 гектарға есептеліп белгіленеді және топырақтың сапасы бойынша сараланады.\r\n\r\nЖазық аумақтардың далалық және қуаң далалық аймақтарының кәдімгі және оңтүстік қара топырақты, күңгірт-сарғылт және сарғылт топырақты, сондай-ақ тау бөктеріндегі аумақтардың күңгірт сұр (сұр-коңыр), сарғылт (қоңыр) топырақты және тау бөктерінің қара топырақты жерлеріне бонитет балына барабар түріндегісі 1-кестеде көрсетілген.\r\n\r\n \r\n\r\n1-кесте. Жер салығының базалык салық ставкалары\r\n\r\n \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    Бонитет балы Базалық салық ставкасы(теңге) Бонитет балы Базалық салық ставкасы(теңге)
    1 2 3 4
    1 0,48 51 43,42
    2 0,67 52 44,49
    3 0,87 53 45,55
    4 1,06 54 46,65
    5 1,25 55 47,71
    6 1,45 56 48,77
    7 1,68 57 49,83
    8 1,93 58 50,95
    9 2,16 59 52,01
    10 2,41 60 53,07
    11 2,89 61 57,90
    12 3,09 62 60,63
    13 3,28 63 63,26
    14 3,47 64 65,95
    15 3,67 65 68,61
    16 3,86 66 71,31
    17 4,09 67 73,96
    18 4,34 68 76,66
    19 4,57 69 79,32
    20 4,82 70 82,02
    21 5,31 71 86,85
    22 5,79 72 89,55
    23 6,27 73 92,19
    24 6,75 74 94,89
    25 7,24 75 97,56
    26 7,72 76 100,26
    27 8,20 77 102,91
    28 8,68 78 105,61
    29 9,17 79 108,27
    30 9,65 80 110,97
    31 14,47 81 115,80
    32 15,54 82 119,02
    33 16,59 83 122,21
    34 18,08 84 125,45
    35 18,76 85 128,67
    36 19,82 86 131,86
    37 20,88 87 135,10
    38 22,00 88 138,32
    39 23,06 89 141,51
    40 24,12 90 144,75
    41 28,95 91 149,57
    42 30,01 92 154,40
    43 31,07 93 159,22
    44 32,17 94 164,05
    45 33,25 95 168,87
    46 34,29 96 173,70
    47 35,36 97 178,52
    48 36,48 98 183,35
    49 37,54 99 188,17
    50 38,60 100 193,00
        100-ден жоғары 202,65

    \r\nШөлейтті, шөлді және тау бөктеріндегі шөлді аумақтардың ашық-сарғылт, құба, сұр-құба, ашық және кәдімгі сұр топырақты, сондай-ақ таулы аумақтардың таулы-далалық, таулы-шалғынды-далалық және таулы альпілік және субальпілік топырақты жерлеріне бонитет балына барабар түріндегісі 2-кестеде көрсетілген.\r\n\r\n2-кесте. Жер салығының базалык салық ставкалары\r\n\r\n \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    Бонитет балы Базалық салық ставкасы(теңге) Бонитет балы Базалық салық ставкасы(теңге)
    1 2 3 4
    1 0,48 51 19,78
    2 0,54 52 20,26
    3 0,58 53 20,75
    4 0,62 54 21,23
    5 0,67 55 21,71
    6 0,73 56 22,19
    7 0,77 57 22,68
    8 0,81 58 23,16
    9 0,87 59 23,64
    10 0,96 60 24,12
    11 1,45 61 24,61
    12 1,83 62 25,28
    13 2,22 63 25,82
    14 2,55 64 26,44
    15 2,93 65 27,02
    16 3,32 66 27,64
    17 3,71 67 28,22
    18 4,05 68 28,85
    19 4,44 69 29,49
    20 4,82 70 30,07
    21 5,31 71 30,69
    22 5,79 72 31,27
    23 6,27 73 31,88
    24 6,75 74 32,46
    25 7,24 75 33,09
    26 7,72 76 33,68
    27 8,20 77 34,31
    28 8,68 78 34,93
    29 9,17 79 35,51
    30 9,65 80 36,15
    31 10,13 81 36,71
    32 10,61 82 37,34
    33 11,09 83 37,92
    34 11,58 84 38,56
    35 12,06 85 39,18
    36 12,54 86 39,76
    37 13,03 87 40,38
    38 13,51 88 40,95
    39 13,99 89 41,59
    40 14,47 90 42,17
    41 14,96 91 42,18
    42 15,44 92 43,39
    43 15,92 93 44,00
    44 16,40 94 44,62
    45 16,89 95 45,20
    46 17,37 96 45,84
    47 17,85 97 46,38
    48 18,33 98 47,03
    49 18,82 99 47,61
    50 19,30 100 48,25
        100-ден жоғары 50,18

    \r\nЖеке тұлғаларға берілген ауыл шаруашылық максатындағы жерлерге салынатын базалық салық ставкалары.\r\n\r\nЖеке тұлғаларға өзіндік (қосалқы) үй шаруашылығын, бағбандық және саяжай құрылысын жүргізу үшін қора-қопсы салынған жерді қоса алғанда, берілген ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге, базалық салық ставкалары мынадай мөлшерлерде белгіленеді:\r\n

      \r\n

    • көлемі 0,50 гектарға дейін қоса алғанда — 0,01 гектар үшін 20 теңге;
    • \r\n

    • көлемі 0,50 гектардан асатын алаңға — 0,01 гектар үшін 100 теңге.
    • \r\n

    \r\n         Ауыл шаруашылық мақсаттары үшін пайдаланылатын ауыл шаруашылық мақсаттарына арналмаган жерлерге салынатын салық ставкалары.\r\n\r\nЕлді мекендердің, өнеркәсіптің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың орман және су қорларының құрамына кіретін, ауыл шаруашылық мақсаттарына пайдаланылатын жер учаскелеріне түзетілген базалық салық ставкаларының талаптары ескеріле отырып, 1 және 2 кестеде белгіленген базалық ставкалар бойынша салық салынады.\r\n\r\n \r\n\r\n3-кесте. Елді мекендердің (үй іргесіндегі жер учаскелерін коспағанда)\r\n\r\nжерлеріне салынатын базалык салық ставкалары алаңның\r\n\r\nбір шаршы метріне шаққандағы мөлшері\r\n\r\n \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    Елді мекеннің түрі Тұрғын үй қоры, соның ішінде оның іргесіндегі құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерді қоспағанда, елді мекендердің жерлеріне салынатын салықтын базалық ставкалары (теңге) Тұрғын үй қоры,ішінде оның іргесіндегі құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерлерге салынатын салықтын базалық ставкалары (теңге)
    1 2 3
    Қалалар:
    Алматы 28,95 0,96
    Астана 19,30 0,96
    Ақтау 9,65 0,58
    Ақтөбе 6,75 0,58
    Атырау 8,20 0,58
    Тараз 9,17 0,58
    Қарағанды 9,65 0,58
    Қызылорда 8,68 0,58
    Көкшетау 5,79 0,58
    Қостанай 6,27 0,58
    Павлодар 9,65 0,58
    Петропавловск 5,79 0,58
    Орал 5,79 0,58
    Өскемен 9,65 0,58
    Шымкент 9,17 0,58
    Алматы облысы
    Облыстық маңызы бар қалалар 6,75 0,39
    Аудандық маңызы бар қалалар 5,79 0,39
    Ақмола облысы
    Облыстық маңызы бар қалалар 5,79 0,39
    Аудандық маңызы бар қалалар 5,02 0,39
    Облыстық маңызы бар қалалар Облыс орталығы үшін белгіленген ставканың 85 пайызы 0,39
    Аудандық маңызы бар қалалар Облыс орталығы үшін белгіленген ставканың 75 пайызы 0,39
    Поселкелер 0,96 0,13
    Селолар (ауылдар) 0,48 0,09

    \r\nҮй іргесіндегі жер учаскелеріне салынатын базалық салық ставкалары.\r\n\r\nЕлді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған және тұрғын үй қоры, оның ішінде ондағы құрылыстар мен ғимараттар орналаспаған жерлеріне жататын жер учаскесінің бір бөлігі үй іргесіндегі жер учаскесі деп есептеледі.\r\n\r\nҮй іргесіндегі жер учаскелеріне мынадай базалық салық ставкалары бойынша салық салынуға тиіс:\r\n\r\n1) Астана, Алматы қалалары және облыстық маңызы бар қалалар үшін:\r\n

      \r\n

    • көлемі 1000 шаршы метрге дейін қоса алғанда — 1 шаршы метрі үшін 0,20 теңге;
    • \r\n

    • көлемі 1000 шаршы метрден асатын алаңға — 1 шаршы метрі үшін 6,00 теңге.
    • \r\n

    \r\nЖергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден асатын жер учаскелеріне салық ставкалары 1 шаршы метрі үшін 6,0 теңгеден 0,20 теңгеге дейін төмендетілуі мүмкін.\r\n\r\n2) басқа елді мекендер үшін:\r\n

      \r\n

    • көлемі 5000 шаршы метрге дейін қоса алғанда — 1 шаршы метрі үшін 0,20 теңге;
    • \r\n

    • келемі 5000 шаршы метрден асатын алаңға— 1 шаршы метрі үшін 1,00теңге.
    • \r\n

    \r\nЖергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 5000 шаршы метрден асатын жер учаскелеріне салық ставкалары 1 шаршы метрі үшін 1,00 теңгеден 0,20 теңгеге дейін төмендетілуі мүмкін.\r\n\r\n \r\n\r\n4-кесте. Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлеріне салынатын базалық салық ставкалары бір гектарға шаққанда бонитет балына барабар мөлшерлері\r\n\r\n \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    \r\n

    Бонитет балы Базалық салық ставкасы (теңге) Бонитет балы Базалық салық ставкасы(теңге)
    1 2 3 4
    0 48,25    
    1 91,67 51 2634,45
    2 135,10 52 2690,23
    3 178,52 53 2745,95
    4 221,95 54 2801,72
    5 265,37 55 2857,46
    6 308,80 56 2913,24
    7 352,22 57 2968,96
    8 395,65 58 3024,73
    9 439,07 59 3080,47
    10 482,50 60 3136,25
    11 530,75 61 3188,36
    12 592,41 62 3247,75
    13 654,08 63 3325,49
    14 715,68 64 3364,61
    15 777,35 65 3423,05
    16 839,01 66 3489,25
    17 900,67 67 3539,95
    18 962,29 68 3598,39
    19 1023,96 69 3656,81
    20 1084,66 70 3715,25
    21 1138,70 71 3769,29
    22 1189,07 72 3829,64
    23 1239,35 73 3890,53
    24 1287,73 74 3951,67
    25 1340,29 75 4012,79
    26 1390,66 76 4073,88
    27 1441,07 77 4135,02
    28 1491,45 78 4196,15
    29 1541,88 79 4257,23
    30 1592,25 80 4319,34
    31 1646,29 81 4371,45
    32 1693,03 82 4432,57
    33 1740,76 83 4493,66
    34 1788,47 84 4554,80
    35 1836,20 85 4615,92
    36 1883,87 86 4677,01
    37 1931,58 87 4738,15
    38 1979,31 88 4799,27
    39 2027,02 89 4860,36
    40 2074,75 90 4921,50
    41 2126,86 91 4975,54
    42 2178,19 92 5054,48
    43 2228,61 93 5134,32
    44 2278,98 94 5214,22
    45 2329,41 95 5294,09
    46 2379,79 96 5373,99
    47 2340,22 97 5453,83
    48 2480,57 98 5533,73
    49 2531,00 99 5613,59
    50 2582,34 100 5693,5
        100-ден жоғары 5790,00

    \r\n

      \r\n

    1. Қазақстан Республикасының жер зандарына сәйкес басқа жер пайдаланушылар уақытша пайдаланатын жерді қоспағанда, қорғаныс мұқтажы үшін берілген жерлерге 4-кестеде белгіленген ставкалар бойынша салық салынуға тиіс.
    2. \r\n

    3. Қорғаныс мұқтажы үшін берілген, қорғаныс мұқтажы\r\n үшін уақытша пайдаланылмайтын және ауыл шаруашылығы\r\n мақсаттары үшін басқа жер пайдаланушыларға берілген жерлерге\r\n түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, 1 және\r\n 2-кестеде белгіленген ставкалар бойынша салық салынуға тиіс.
    4. \r\n

    5. Магистралды темір жолдарды бойлай қорғаныштық екпе\r\n ағаштар орналасқан темір жол көлігі кәсіпорындарының жерлеріне түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, 1 және\r\n 2-кестеде белгіленген ставкалар бойынша салық салынады.
    6. \r\n

    \r\nЕлді мекендер шегінде орналасқан өнеркәсіп жерлеріне салынатын салық ставкалары.\r\n\r\nЕлді мекендер шегінде (аэродромдар алып жатқан өнеркәсіп жерлерін қоспағанда) орналасқан өнеркәсіп жерлеріне (шахталарды, карьерлерді қоса алғанда) және олардың санитариялық-қорғаныш, техникалық және өзге де өңірлеріне түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, 3-кестеде белгіленген базалық ставкалар бойынша салық салынады.\r\n\r\nЕлді мекендер шегінде, бірақ селитебті аумақтан тыс (аэродромдар алып жатқан өнеркәсіп жерлерін қоспағанда) орналасқан өнеркәсіп жерлеріне (шахталарды, карьерлерді қоса алғанда) және олардың санитариялық-қорғаныш, техникалық және өзге де өңірлеріне базалық ставкалар жергілікті өкілді оргаңдардың шешімдерімен төмендетілуі мүмкін. Түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, белгіленген төмендетуді ескере отырып, аталған жерлерге салық ставкасын жалпы төмендету базалық ставканың 30 пайыздан аспайды.\r\n\r\nЕлді мекендер шегінде орналасқан, аэродромдар алып жатқан өнеркәсіп жерлеріне түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, 4-кестеде белгіленген базалық ставкалар бойынша салық салынады.\r\n\r\nЕдді мекендер шегінде орналасқан өнеркәсіп жерлеріне, аэродромдар алып жатқан жерді қоспағаңда, әуежайлар алып жатқан жерлерге түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, 3-кестеде белгіленген базалық ставкалар бойынша салық салынады.\r\n\r\nӘуе кемелерінің ұшуын, қонуын, бұрылуын, тұрағын қамтамасыз ету және оларға қызмет көрсету үшін арнайы дайындалып, жабдықталған жер учаскесі аэродром деп танылады.\r\n

      \r\n

    1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың, орман қоры мен су қорының жерлеріне салынатын салық ставкалары.
    2. \r\n

    \r\nЕрекше қорғалатын табиғи аумақтардың, орман қоры мен су қорының ауыл шаруашылық мақсаттарында пайдаланылатын жерлеріне түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, 1 және 2-кестеде белгіленген базалық ставкалар бойынша жер салығы салынады.\r\n\r\nЖеке және занды тұлғаларға ауыл шаруашылық мақсаттарынан өзге мақсаттарға пайдалануға берілген ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың, орман қоры мен су қорының жерлеріне түзетілген базалық салық ставкалары ескеріле отырып, 4-кестеде белгіленген ставкалар бойынша салық салынуға тиіс.\r\n

      \r\n

    1. Автотұрактар, автомобильге май құю станциялары және базарлар орналасқан жер учаскелеріне салынатын салық ставкалары.
    2. \r\n

    \r\nЕлді мекендердің автотұрақгар мен автомобильге май құю станциялары орналаскан жерлеріне, түрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы кұрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерді қоспағанда, 3-кестеде берілген елді мекендер жерлеріне белгіленген базалық ставкалар бойышпа он есе ұлғайтылған салық салынуға тиіс.\r\n\r\nАвтотұрақтар мен автомобильге май құю станциялары орналасқан басқа санаттағы жерлерге, тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерді қоспағанда, таяу орналасқан елді мекендер жерлері үшін 3-кестеде белгіленген базалық ставкалар бойынша он есе ұлғайтылған салық салынуға тиіс.\r\n\r\nЖерлеріне базалық ставкалар салықты есептеу кезінде қолданылатын елді мекенді жергілікті өкілді орган белгілейді.\r\n\r\nЖергілікті өкілді органның шешімі бойынша салық ставкасы кемітілуі мүмкін, бірақ ол 3-кестеде белгіленгеннен кем болмауға тиіс.\r\n\r\nЖергілікті атқарушы орган белгілеген сауда орындары тікелей орналасқан елді мекендердің базарлар аумағына бөлінген жерлеріне, тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерді қоспағанда, 3-кестеде берілген елді мекендер жерлеріне белгіленген базалық ставкалар бойынша он есе ұлғайтылған салық салынуға тиіс. Базарларға қызмет көрсету өңірлері алып жатқан өзге де базар аумағына 3-кестеге сәйкес белгіленген ставкалар бойынша салық салынады.\r\n\r\nЖергілікті атқарушы орган белгілеген сауда орындары тікелей орналастырылған базарлар аумағына бөлінген басқа санаттағы жерлерге, тұрғын үй қоры, соның ішінде оның қасындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерді қоспағанда, 3-кестеге сәйкес таяу орналасқан елді мекендер жерлері үшін белгіленген базалық ставкалар бойынша он есе ұлғайтылған салық салынуға тиіс. Базарларға қызмет көрсету өңірлері алып жатқан өзге де базар аумағына 3-кестеге сәйкес белгіленген ставкалар бойынша салық салынады.\r\n\r\nЖерлеріне базалық ставкалар салықты есептеу кезінде қолданылатын елді мекенді жергілікті өкілді орган белгілейді.\r\n\r\nЖергілікті өкілді органның шешімі бойынша салық ставкасы кемітілуі мүмкін, бірақ ол 3-кестеде белгіленгеннен кем болмауға тиіс.\r\n\r\nОсы аталған ереже мал сату жөніндегі базарларға қолданылмайды, оларға жер салығы 3-кестеде белгіленген ставкалар бойынша салынады.\r\n\r\nОсы аталған коэффициенттер жерлерді автотұрақтар, автомобильге май құю станциялары және базарлар үшін іс жүзінде пайдаланған кезден бастап қолданылады.\r\n\r\nСалық ставкаларын түзету. Жергілікті өкілді органдар Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес жүргізілетін жерлерді өңірлерге бөлу жобалары негізінде жер салығының ставкаларын 1, 2, 3 және 4-кестелерде белгіленген жер салығының базалық ставкаларынан елу пайыздан аспайтындай  етіп төмендетуге  немесе жоғарылатуға құқығы бар.\r\n\r\nБұл ретте жекелеген салық төлеушілер үшін жер салығының ставкасын жеке-дара төмендетуге немесе жоғарылатуға тыйым салынады.\r\n\r\nТөменде аталган төлеушілер салықты есептеген кезде тиісті ставкаларға 0,1 коэффициентті қолданады:\r\n

      \r\n

    • балалардың сауықтыру мекемелері, мемлекеттік табиғи қорыктар (биосфералық қорықтарды қоса алғанда), мемлекеттік табиғи резерваттар, мемлекеттік ұлттық табиғат парктері, мемлекеттік табиғат парктері, мемлекеттік зоологиялық парктер, мемлекеттік ботаникалық бақтар, мемлекеттік дендрологиялық парктер;
    • \r\n

    • діни бірлестіктерді қоспағанда, коммерциялық емес ұйымдар;
    • \r\n

    • әлеуметтік салада қызметін жүзеге асыратын ұйымдар;
    • \r\n

    • қызметінің негізгі түрі ормандардың өртке қарсы құрылғысы, өртке қарсы, орман зиянкестері мен ауруларына қарсы күрес, табиғи биологиялық ресурстарды ұдайы молайту және ормандардың экологиялық әлеуетін арттыру жөніндегі жұмыстарды орындау болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындар;
    • \r\n

    • балықты ұдайы молайту мақсатындағы мемлекеттік кәсіпорындар;
    • \r\n

    \r\n6)      ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы\r\n міндеттерді жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар;\r\n\r\n7)      психоневрологиялық және туберкулез мекемелері жанындағы емдеу-өндірістік кәсіпорындар.\r\n\r\nМынадай шарттарға сай келетін әлеуметтік салада қызметін жүзеге асыратын ұйымдарға:\r\n

      \r\n

    • салық кезеңінде мүгедектердің саны қызметкерлердің жалпы санының кемінде 51 пайызы болатын;
    • \r\n

    • салық кезеңінде мүгедектердің еңбегіне ақы төлеу жөніндегі\r\n шығыстар еңбекке ақы төлеу бойынша жалпы шығыстардың\r\n кемінде 51 пайызын (есту, сөйлеу, сондай-ақ көру қабілетінен\r\n айрылған мүгедектер жұмыс істейтін мамандандырылған\r\n ұйымдарда — кемінде 35 пайыз) құрайтын ұйымдарда салықты есептеген кезде тиісті ставкаларға 0 коэффициентін қолданады.
    • \r\n

    \r\nОсы аталған жер салығын төлеушілер жер учаскесін немесе оның бір бөлігін (ондағы үйлермен, құрылыстармен, ғимараттармен бірге, не оларсыз) жалға, өзге де негіздерде пайдалануға беру немесе коммерциялық мақсаттарда пайдаланған кезінде салықты 0,1 коэффициентті қолданбай, жалпы белгіленген тәртіппен есептейді.\r\n\r\n \r\n\r\n2.3 Салық есептеу тәртібі және төлеу мерзімі\r\n\r\n \r\n\r\nСалықты есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке салық базасына тиісті салық ставкасын қолдану арқылы жүргізіледі. Жер салығы салық төлеушіге жер учаскесі берілген айдан кейінгі айдан бастап есептеледі.\r\n\r\nЖер учаскесін иелену құқығы немесе пайдалану құқығы тоқтатылған жағдайда жер салығы жер учаскесін іс жүзінде пайдалану кезеңі үшін есептеледі.\r\n\r\nБюджетке жер салығын төлеу жер учаскесінің орналасқан жері бойынша жүргізіледі.\r\n\r\nСалық жылы ішінде елді мекенді қоныстың бір санатынан басқа санатына ауыстыру кезінде ағымдағы жылғы жер салығы салық төлеушілерден осы елді мекендер үшін бұрын белгіленген ставкалар бойынша, ал келесі жылы — қоныстардың жаңа санаты үшін белгіленген ставкалар бойынша алынады.\r\n\r\nЕлді мекен таратылған жағдайда және оның аумағы басқа елді мекеннің құрамына қосылған кезде, таратылған елді мекеннің аумағында жаңа ставка тарату іске асырылған жылдан кейінгі жылдан бастап қолданылады.\r\n\r\nСалық төлеушілер орналасқан жер учаскелері бонитетінің балдарын анықтау мүмкін болмаған жағдайда, жер салығының мөлшері шектесіп орналасқан жерлердің бонитет балы негізге алына отырып анықталады.\r\n\r\nОртақ үлестік меншіктегі салық салу объектілері бойынша салық олардың осы жер учаскесіндегі үлесіне барабар есептеледі.\r\n\r\nАуыл шаруашылық өнімін өндіруші заңды тұлғалар үшін бюджетпен есеп айырысуды арнаулы салық режимінде жүзеге асыратын заңды тұлғалардың жер салығын төлеу тәртібі ауыл шаруашылық өнімін өндіруші занды тұлғаларға арналған арнаулы салық режимінде белгіленген.\r\n\r\nҚорғаныс қажеті үшін берілген жерлерге салынатын салықты алу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.\r\n\r\nЗаңды тұлғалардың салықты есептеу тәртібі мен төлеу мерзімдері.\r\n\r\nЗанды тұлғалар жер салығы сомаларын салық базасына тиісті салық ставкасын қолдану арқылы дербес есептейді.\r\n\r\nЗаңды түлғалар салық кезеңі ішінде жер салығы бойынша ағымдағы телемдерді есептеуге және төлеуге міндетті.\r\n\r\nАғымдағы төлемдердің сомалары ағымдағы жылдың мына мерзімдерінен кешіктірмей тең үлестермен төлеуге тиіс:\r\n

      \r\n

    • 20 ақпанда;
    • \r\n

    • 20 мамырда;
    • \r\n

    • 20 тамызда;
    • \r\n

    • 20 қарашада.
    • \r\n

    \r\nЖаңа құрылған салық телеуші құрылған күннен кейінгі кезекті мерзім ағымдардағы төлемдерді телеудің бірінші мерзімі болып саналады.\r\n\r\nАғымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейін құрылған салық төлеушілер ағымдағы салық кезеңі үшін салық сомасын декларация табыс ету мерзімі басталғаннан кейін он жұмыс күні мерзімнен кешіктірмей төлейді.\r\n\r\nАғымдағы төлемдер мөлшері салық кезеңінің басында болған салық төлеу объектілері бойынша салық базасына тиісті салық ставкаларын қолдану жолымен белгіленеді.\r\n\r\nЖер салығын төлеу бойынша салық міндеттемелері туындаған күннен кейінгі, белгіленген кезекті мерзім салық міндеттемелері туындаған кезде салық кезеңінде салықтың ағымдағы сомаларын төлеудің бірінші мерзімі болып табылады.\r\n\r\nУәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары және діни бірлестіктер салық салу объектілерін пайдалануға немесе жалға берген кезде салық салу объектілерін пайдалануға немесе жалға беру күнінен кейінгі кезекті мерзім салықтың ағымдағы сомаларын төлеудің бірінші мерзімі болып табылады.\r\n\r\nАғымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейін салық міндеттемелері туындаған кезде түпкілікті есеп айырысу және салық сомасын төлеу декларация табыс ету мерзімі басталғаннан кейін он жүмыс күні мерзімнен кешіктірмей төлейді.\r\n\r\nУәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары және діни бірлестіктерге пайдалануға немесе жалға берілген салық салу объектілері бойынша ағымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейінгі түпкілікті есеп айырысу және салық сомасын төлеу декларация табыс ету мерзімі басталғаннан кейін он жұмыс күні мерзімнен кешіктірмей төлейді.\r\n\r\nСалық кезеңі ішінде жер салығы бойынша міндеттемелер өзгерген жағдайда, ағымдағы төлемдер салық міндеттемелерінің өзгеру сомасына жер салығын төлеудің алдағы мерзімдері бойынша тең үлестермен түзетіледі.\r\n\r\nСалық салу объектілеріне құқықтар салық кезеңінің ішінде берілген жағдайда салық сомасы жер учаскесіне құқықты іске асырудың нақты кезеңі үшін есептеледі.\r\n\r\nОсы құқықтарды беретін тұлғаның жер учаскесіне іс жүзінде иелік еткен кезеңі үшін төлеуге жататын салық сомасы құқықтарды мемлекеттік тіркеуге дейін немесе тіркеген кезде бюджетке енгізілуі тиіс.\r\n\r\nБұл ретте бастапқы төлеушіге ағымдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап ол жер учаскесін берген айдын басына дейін есептелген салық сомасы көрсетіледі. Одан кейінгі төлеушіге салық органдары жіберетін жер салығының есептелген сомасы туралы хабарламада оның жер учаскесіне құқығы пайда болған кезендегі ай басынан есептелген салық сомасы көрсетіледі.\r\n\r\nЖер учаскесіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу кезде салықтың жылдық сомасын бюджетке тараптардың (келісім бойынша) бірі енгізуі мүмкін. Жер учаскесіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу кезінде төленген салық сомасы кейіннен қайта төленбейді.\r\n\r\nСалық телеуші салық кезеңінде декларация табыс ету мерзімі басталғаннан кейін он жұмыс күні мерзімнен кешіктірмей біржолата есеп айырысуды жүргізіп, жер салығын төлейді.\r\n\r\nОсы ережелер бюджеттен есеп айырысуды ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге арналған арнайы салық режимінде жүзеге асыратын занды тұлғаларға, аталған арнайы салық режимі қолданылатын қызметке пайдаланылатын жер учаскелері бойынша қолданылмайды.\r\n\r\nЖекелеген жағдайларда салық есептеудің ерекшеліктері\r\n\r\nБірнеше салық төлеушілердің пайдалануындағы үйлер, құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жер учаскелеріне жер салығы олардың бөлек пайдалануындағы үйлер мен құрылыстардың алаңына барабар әр салық төлеуші бойынша жеке есептеледі.\r\n\r\nУәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары және діни бірлестіктер үйдің, құрылыстың және ғимараттың бір бөлігін жалға берген кезде жер салығы осы жер учаскесінде орналасқан барлык үйлердің, құрылыстар мен ғимараттардың жалпы алаңындағы жалға берілген үй-жай алаңының үлес салмағына қарай есептелуге тиіс.\r\n\r\nТұрғын үй қорының құрамындағы жылжымайтын мүлікті заңды тұлға сатып алған жағдайда, жер салығы тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жаныңдағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерлерді қоспағанда, елді мекендердің жерлеріне салынатын салықтың 3-кестеде белгіленген базалық ставкалары бойынша есептелуге тиіс.\r\n\r\nЖеке тұлғалардың салықты есептеу тәртібі және төлеу мерзімдері.\r\n\r\nЖеке түлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жекелеген кәсіпкерлерді, жеке нотариустар мен адвокаттарды қоспағанда) төлеуге жататын жер салығын есептеуді салық органдары тиісті салық ставкалары мен салық базасын негізге ала отырып, 1 тамыздан кешіктірілмейтін мерзімде жүргізеді.\r\n\r\nСалық кезеңі ішінде салық салу объектілеріне құқықты берген жағдайда салық сомасы жоғарыда келтірілген ережелер ескеріле отырып есептеледі.\r\n\r\nЖеке тұлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жеке кәсіпкерлерді, жеке нотариустар мен адвокаттарды қоспағанда) бюджетке жер салығын ағымдағы жылдың 1 қазанынан кешіктірмей төлейді.\r\n\r\nЖеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жер салығын занды тұлғалардың жерлеріне белгіленген тәртіппен есептеледі және төленеді.\r\n\r\nСалық кезеңі.\r\n\r\nЖер салығын есептеу мен төлеу үшін салық кезеңі — күнтізбелік жыл болып табылады. Салық есептілігі.\r\n\r\nЗанды тұлғалар (мемлекеттік мекемелерді коспағанда) жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар мен адвокаттар жер салығы бойынша декларацияны және жер салығы бойынша ағымдағы төлемдердің есеп-қисабын салық салу объектілері орналасқан жердегі салық органдарына есептік салық кезеңінен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірмей табыс етеді.\r\n\r\nЖер салығы бойынша ағымдағы төлемдер есеп-қисабы ағымдағы салық кезеңінің 15 ақпанынан кешіктірілмей табыс етіледі.\r\n\r\nАғымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейін құрылған салық төлеушілерді қоспағанда, жаңадан құрылған салық төлеушілер ағымдағы төлемдер есеп-қисабын салық төлеуші мемлекеттік тіркеуден өткен айдан кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей табыс етеді.\r\n\r\nУэкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары және діни бірлестіктер пайдалануға немесе жалға берілген салық салу объектілері бойынша ағымдағы төлемдер есебін төменде көрсетілген мерзімдерде табыс етеді.\r\n\r\nСалық кезеңі ішінде жер салығы бойынша салық міндеттемелері өзгерген кезде ағымдағы төлемдердің есебі салық салу объектілері бойынша 1 ақпаңдағы, 1 мамырдағы, 1 тамыздағы және 1 қарашадағы жағдай бойынша ағымдағы салық кезеңінің 15 ақпанынан, 15 мамырынан, 15 тамызынан және 15 қарашасынан кешіктірілмей табыс етіледі.\r\n\r\nОсы ережелер бюджетпен есеп айырысуды ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілерге арналған арнайы салық режимінде жүзеге асыратын заңды тұлғаларға, аталған арнайы салық режимі қолданылатын қызметке пайдаланылатын жер учаскелері бойынша қолданылмайды.\r\n\r\n \r\n\r\nIII бөлім. Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары\r\n\r\n \r\n\r\n3.1 Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары\r\n\r\n \r\n\r\nНарық жағдайындағы мемлекеттік реттеу экономикалық әдістермен жүзеге асырылады. Мемлекет осы бағытта нарықты қалыптастыру, оны қалыпты қызмет атқаруына қолдау көрсетуі керек.\r\n\r\nРеспубликамыздың агроөнеркәсіп кешені экономиканың аса маңызды саласы және экономиқалық дағдарысты жою, тамақ және жеңіл өнеркәсіптерін дамыту, саяси-әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету жолында шешуші рөль атқарады. Ішкі және сыртқы саясаттың 2003 жылғы негізгі бағыттары туралы Қазақстан Президенті Н.Ә.Назарбаев: «Ауыл дегеніміз — сайып келгенде, халықтың   тұрмыс салты, мәдениетіміздің, дәстүріміздің, әдеп-ғұрпымыз бен рухани тіршілігіміздің қайнары. Осынау саяси — моральдық және әлеуметтік факторлардың өзі-ақ бізден ауылға барынша байсалды қарауымызды талап етеді», — деп атап көрсетті. Көптеген жылдар бойы өнімді енбекке ынталандыру тетіктерін жеке пайдаланғандықтан аграрлық салада терең дағдарыс  қалыптасты.   Одан  шығудың бірден-бір жолы, сөзсіз, осы салада кешенді және жүйелі түрде экономикалық реформа жүргізу еді. Ал оның қалай жүзеге асырылып жатқандығына талдау жасайтын болсақ, ең алдымен нарықтық қатынастарға көшу тактикасындағы орын алған қателіктерді атап өту керек.\r\n\r\nАграрлық саланы реттеудің негізігі бағыттары:\r\n

      \r\n

    • ауыл шаруашылық саласының нарықтық бағаларын қалыпты шаруашылық қызметте жалғастырудын мүмкін болмай қалуы денгейіне дейін төмендеп кететін жағдайларды болдырмау;
    • \r\n

    • ауыл шаруашылық саласында нарықтық инфрақұрылымының дамуына әрекет ету;
    • \r\n

    • отандық тауар өндірушілерге қатысы протеционистік саясатты жүргізу және олардың экспорттық бағыттарын қолдау.
    • \r\n

    \r\nНарықтық экономиканың қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі бағыты немесе салық саясатының басты мақсаты — салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне мүмкіншілік беретін салық механизмін іске асыру. Қандай да бір механизмнің құрамында бірнеще тетіктер және элементтер болады. Салық салу механизмі де сол сияқты белгілі бір салық элементтерінен тұрады.\r\n\r\nСалық саясаты және салықтық механизмі белгілі бір қағидалар арқылы байланысады.Сонда ғана салық саясаты өз қызметін жан – жақты және тиімді түрде іске асыра алады. Дүниежүзүлік тәжірибеде қолданылып келе жатқан бірнеше қағидалар бар. Олар мыналар: қарапайымдылық, әділеттілік, салыстыру.\r\n\r\nҚарапайымдылық қағидасы. Бюджеттің кіріс көзін қараудағы, салықтар мен төлемдердің тиімді түсуінің ең басты кепілі болып саналады.\r\n\r\nСалық саясаты мен салықтық механизм арасындағы байланыс қарапайым да айқын болуы керек, салық төлеушінің түсінуіне жеңіл болуы қажет. Бұл үшін мынадай шаралар қолданылуы тиіс:\r\n

      \r\n

    • салықтардың түрлері аса көп болмай, нақты да дәлелді болуы керек;
    • \r\n

    • белгілі бір салықтың түріне бірыңғай салық ставкасын белгілеу қажет;
    • \r\n

    • салық салу объектісін, салық салынатың табысты немесе айналымды анықтау әдісі мейлінше жеңіл, қарапайым, қолдануға ыңғайлы және түсінікті болғаны дұрыс;
    • \r\n

    • салық жеңілдіктері не үшін беріледі, оған қандай негіздер бар екені дәлелді болуы керек. Салық жеңілдіктерінің мейлінше азайғаны қажет;
    • \r\n

    • салық төлеуде, салықты табыс көзінен, яғни төлем жүргізілген көзден төлеген ықтимал.
    • \r\n

    \r\nӘділеттілік қағидасы. Салық саясаты мен салықтық механизм арасындағы байланыста әділеттілік қағидасы тікелей және көлденең екі бағытта сақталуы тиіс.\r\n\r\nТікелей   әділеттілік   қағидасы дегеніміз салық ставкасы, салық мөлшері, төлеушінің табысына тікелей байланысты болып, соның негізінде белгіленуі қажеттігін қарастырады. Салық ставкасының шегі аса жоғары болмағаны жөн, себебі мұндай жағдайда салық төлеушінің табыс табуға ынтасы төмендеп, табыс азайтуы мүмкін, ал бұдан салық та сөзсіз азаяды.\r\n\r\nКөлденең әділеттілік қағидасы — тиісті жағдайда бірыңғай салық төлеушіге бірдей талап, бірдей шарт қойылу керектігін қарастырады. Салық төлеушілер белгілі бір табыс немесе қызмет түрінен, мүлкінен бірдей ставкамен салық төлеу тиіс.\r\n\r\nСалыстыру қағидасы. Бұл қағида бойынша салық ставкаларын бекіткен кезде ол ставкалар мөлшері басқа елдерде қолданылып жүрген ставкалармен салыстырылып, солардың деңгейінде белгіленуі тиімді.Себебі шетен тыс жоғары ставкалар өндірісті дамытуға емес, керісінше оны тоқтатуға әсер етеді, шетелдік инвесторлардың ынтасын төмендетіп, олардың республика экономикасына қаржыларын салуына кедергі болуы мүмкін. Ал, салық ставкаларының басқа елдерде қолданылып жүрген ставкалардан едәуір төмен болуы, алдымен мемлекет бюджетінің кіріс көзінің құралуына теріс ықпал жасауы ықтимал.\r\n\r\nСалық — мемлекеттің суверенитетінің сипаты болып табылады. Олар осы сипаты негізінде мемлекеттік мүліктен және қарыздар табысынан ерекшеленеді. Салықты іздеу мемлекеттің тәуелсіз құқықтарының бірі болып табылады. Салықтар біржақты ереже негізінде тағайындалады, бұл әртүрлі кедергілер тудырады.\r\n\r\nҚазіргі заманғы экономистердің анықтауы бойынша салықтық саясат қаржылық саясаттың бір бөлігі болып табылады. Салықтық саясаттың мазмұны және мақсаты жоғарғы биліктің қолындағы қоғамның және әлеуметтік топтың әлеуметтік — экономикалық құрылысымен түсіндіріледі.\r\n\r\nЭкономикалық дәлелденген салық саясаты салықтық жүйе арқылы ақшалай қаражаттарды орталықтандырудың оптимальды бағыттарын қарастырады.\r\n\r\nБатыстық экономистер салықтық саясатты жеке алып қарастырмайды, сонымен бірге салықтың мемлекеттің әр-түрлі қызметтерін және тапсырмаларын шешуді қамтамасыз ететін мемлекеттік шығындарды құраушы ретінде зерттейді.\r\n\r\nОлар мұндай саясатты дискреционды фискалдық саясат деп атайды. Бұл саясат жұмыс бастылық деңгейін, өндіріс көлемін, инфляция темпін өзгертуге бағытталған үкіметтің арнайы шешімдері нәтижесінде мемлекеттік бюджеттің сальдосының, салығының, мемлекеттік шығын мөлшерінің мақсатты өзгеруіне бағытталады.\r\n\r\nСонымен бірге дискрециондық емес фискалды саясат – жиынтық табыстың            циклдық  тербеліс нәтижесінде аталған мөлшерлердің автоматты түрде өзгеруі. Бұндай саясат жалпы ұлттық өнімнің өсу (кему) кезеңінде мемлекеттік бюджеттегі таза салықтық түсімдердің жоғарылауын (төмендеуін) ұсынады.\r\n\r\nОсы жағдайда таза салықтық түсімдер мемлекетпен төленген трнсферттер сомасы мен бюджеттік салықтық түсімдер мөлшері арасындағы айырмашылықты көрсетеді.\r\n\r\nМысалы, Юткина Т.Ф. салықтық саясаты салықтық заңдылықтарды мақсатты түрде қолдануды анықтайтын басқару және билік органдарының құқықтық қызметтердің кешені ретінде анықтайды.\r\n\r\nСалықтық саясат басқару және билік органдарының ғылыми дәлелденген, экономикалық мақсатты, тактикалық және стратегиялық құқықтық қызметтерінің жиынтығы ретінде қоғамдық игіліктің өсуін және ұдайы өндіріс қажеттілігін қамтамасыз етуге қабілетті. Салықтық саясатты жүргізу тек қана құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуді, салықтық төлемдерді телеушілерді іздестіруді жүзеге асырмайды, сонымен қатар салық салу әсерімен қалыптасатын шаруашылық — экономикалық қатынастарды жан-жақты бағалауды жүзеге асырады. Сонымен салықтық саясат – бұл салықтық заңдылықтарды автоматты кешіруді жүзеге асыру ғана емес, оларды жүзеге асыру.\r\n\r\nДаму есебінен жүргізілген салықтық саясат — бұл ағымдағы салықтық\r\n тактика емес, салықтық стратегия. Егер мемлекет қоғамдық, корпоративтік, жеке экономикалық мүдделерді үйлестіруге тырысатын болса, онда салықтық тактика мен стратегия бір — бірінен ерекшеленеді. Ағымдағы кезеңге салық салуды үйлестіру бойынша мемлекет жетекшілігмен қабылданған тактикалық қадамдар көбіне экономикалық дәлелденбеген. Бұл тек салықтық стратегияны жүзеге асырылуына бөгет болмайды, сонымен бірге мемлекеттің барлық экономикалық курсын деформациялайды.\r\n\r\nСалық аймағындағы ресейлік атақты экономист Черник Д.Г. салықтық саясатты экономиканы мемлекеттік реттеудің негізгі құралы ретінде және жеке меншік кәсіпкерліктің дамуына қаржылық ықпал етуші сипатында қарастырылады.\r\n\r\nВ.М. Соколинский өз жұмысында салықтық саясатты қаржылық құралдар әдісінің және формаларының жиынтығы ретінде қарастырады. Мұнда екі түрлі қарама — қайшылық бар : біріншіден, экономикалық субъектілердің қаржылық ресурстарын алуды қамтамасыз етсе, екіншіден, бұл кезде олардың іскерлік белсенділігін төмендетуге жол бермейді.\r\n\r\nЭкономикалық сөздіктерде берілген термин келесідей сипатталады : «Салықтық саясат — салық салуға тікелей немесе жанама қатысы бар салықтық заңдылықтардың және басқа да заңдылық актілердің, кез-келген мемлекеттің Ата заңында анықталған салықтық қатысушылардың міндеттері мен құқықтарын атқару кезінде стратегиялық және тактикалық қызметтерді жүзеге асыруы». Бірақ, ең қысқа анықтама «Дамыған елдердің салықтық жүйесі тізімінде» келтірілген, яғни салықтық саясат — салық аймағында мемлекетпен жүргізілген шаралар жүйесі.\r\n\r\nЖоғары дамыған салықтық қатынастар жағдайында салықтық саясат халық табысының кебеюі, аумақтық – экономикалық дамуы, өндіріс құрылымының өзгеруі мақсатында халық табысының таратылуы үшін мемлекетпен қолданылады. Салықтық саясат міндеттері келесідей:\r\n\r\n— өзінің қызметтері мен міндеттерін орындау үшін қажетті қаржылық ресурстармен мемлекетті қамтамасыз ету;\r\n\r\n— толықтай халық шаруашылығын реттеу үшін қажетті жағдайлар жасау;\r\n\r\n— халық табысының нарықтық қатынастар үрдісімен арадағы\r\n келіспеушіліктің пайда болуын болдырмау.\r\n\r\nСалықтық саясатта мемлекеттің салыстырмалы қабілеттілігі пайда болады. Мемлекет салықтық саясатты өзгерту арқылы және салықтық механизмді тиімді басқара отырып экономикалық тұрақты дамуға және оны ұстап тұруға мүмкіндік алады. Салықтық реттеу елдің шаруашылық өмірін жақсартады. Салықтық шаралар базисті қатынастарда салық саясаты мен салықтық механизмнің арасындағы іс — әрекеттерді тиімді, универсалды құралы ретінде қарастырылады, мұндай реттеудің басты мақсаты-компанияның ішкі және сыртқы, әсіресе инвестициялық «қызметі үшін жалпы салықтық климатты құру, сонымен қатар капитал қозғалысының аймақты және салалық бағытын ынталандыру үшін преференциалды салықтық жағдайды қамтамасыз етеді. Салықтық саясат салық салуды басқарудың ұйымдастырушылық — құқықтық әдістері мен нормаларының жиынтығын қосатын салықтық механизм арқылы жүзеге асырылады. Мемлекет өзінің салықтық механизміне салықтық заңдылықтармен бекітілген құқықтық нысан береді және оны реттеп отырады. Міне, тек осы кезде ғана өндірістік қатынастардан салықтардың қорғалуын қамтамасыз етеді.\r\n\r\nҚазақстан Республикасының салық заңдылығында 1998 жылдан бастап ауыл            шаруашылық тауар өндірушілерге, негізгі өндіріс құралы жер болып табылатын, салық салудың оңайтылған механизімі енгізілді. Жанадан енгізілген салық кодексінде осы женілдіктер сақталған.\r\n\r\nКазіргі уақытта ауыл шаруашылық тауар өндірушілер келесі арнаулы салық режимдерін қолдана алады:\r\n\r\n1) жалпыға бірдей;\r\n\r\n2) ауылшаруашылық тауар өндіруші, заңды тұлғалар үшін арнаулы салық режимі;\r\n\r\n3) шаруа(фермерлік) қожалықтар үшін арнаулы салық режимі.\r\n\r\nАуылшаруашылық тауар өндіруші, заңды тұлғалар бюджетпен есеп айрысуы патент негізінде жүргізіледі. Патенті есептеу кезінде, оның құнына ҚҚС, әлеуметтік салық, корпаративті табыс салығы, жер салығы, мүлік салығы, көлік құралдар салығы енгізіледі. Бюджетке аударылатын патентін құны 80 пайызға азайтылады.\r\n\r\nШаруа(фермерлік) қожалықтары бірінғай жер салығын төлеу арқылы бюджетпен есеп айырсады. Осы бірынғай жер салығы жер учаскесінің бағалау      құнынан      0,1      пайыз мөлшеріндегі    ставкасымен есептеледі.\r\n\r\nШаруа(фермерлік) қожалықтары бірінғай жер салығын төлеу кезінде бес салықты төлеуінен босатылады: жеке табыс салығынан, ҚҚС, жер салығынан, мүлік салығынан, көлік құралдар салығынан. Ақырғы екі салық бойынша Қазақстан Республикасы бекіткен нормалары бойынша босатылады.\r\n\r\nАуылшаруашылық өнімдерді қайта өндеуші кәсіпорындарының негізгі мәселелері ұлттық өнімдірінің төмен бәсекелестілігі. Баршамызға белгілі әр бір тауардың бәсекелестігі төмен баға мен жоғарғы сапа анықтайтын факторлар. Қазақстандық ауылшаруашылық қайта      өндіруші кәсіпорындардың баға деңгейлеріне банк несиелерінің, коммуналдық және транспорттық қызметтерінің жағарғы ставкалары, және де салық салу жүйесі, әсіресе ҚҚС. Кейбір мемлекеттерде ұлттық ауылшаруашылық өнімдерінің бәсекелестігін көтеру үшін, осы салада, басқа салалардан қарағанда төмендетілген салық ставкалары қолданылады.\r\n\r\nҚазақстан Республикасының Салық Кодексінде ауылшаруашылық німдерін қайта өндеу бойынша кәсіпорындарына салық салу женілдіктері қарастырылмаған. Осы кәсіпорыңдары шиқізаттардың 90% ҚҚС төлеушілері болып табылмайтын ауылшаруашылық, фермерлік шаруашылықтардан алады. Сонымен бірге, дайын өнімдердің құнында шикізаттың құны 50% құрайды. Соның нәтежесінде, қайта өндеуші кәсіпорындар сатып алатын шикізат бойынша ҚҚС сомасын есепке жатқыза алмайды. Осының бәрі салықтар көлемінің өсуіне, өнімнің қымбаттауына,       соның                        нәтежесінде бәсекелестіктің төмендеуіне, айналым қаражаттардың дұрыс бағытқа жұмсамауына әкеп соғады.\r\n\r\nСонымен, казіргі кезенде дамыған мемлекеттердің тәжірибесін пайдалана отырып, аграрлық секторда бәсекелестікке қабілеттілігі бар экономика секторына айналдыру қажет. Ол өз кезегінде, рациональды, дұрыс бағытталған мемллеқеттік салық саясатынсыз болуы мүмкін емес.\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\nҚорытынды\r\n\r\nРеспубликамыздың агроөнеркәсіп кешені экономиканың аса маңызды саласы және экономиқалық дағдарысты жою, тамақ және жеңіл өнеркәсіптерін дамыту, саяси-әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету жолында шешуші рөль атқарады. Ішкі және сыртқы саясаттың 2003 жылғы негізгі бағыттары туралы Қазақстан Президенті Н.Ә.Назарбаев: «Ауыл дегеніміз — сайып келгенде, халықтың   тұрмыс салты, мәдениетіміздің, дәстүріміздің, әдеп-ғұрпымыз бен рухани тіршілігіміздің қайнары. Осынау саяси — моральдық және әлеуметтік факторлардың өзі-ақ бізден ауылға барынша байсалды қарауымызды талап етеді», — деп атап көрсетті. Көптеген жылдар бойы өнімді енбекке ынталандыру тетіктерін жеке пайдаланғандықтан аграрлық салада терең дағдарыс  қалыптасты.   Одан  шығудың бірден-бір жолы, сөзсіз, осы салада кешенді және жүйелі түрде экономикалық реформа жүргізу еді. Ал оның қалай жүзеге асырылып жатқандығына талдау жасайтын болсақ, ең алдымен нарықтық қатынастарға көшу тактикасындағы орын алған қателіктерді атап өту керек.\r\n\r\nАграрлық саланы реттеудің негізігі бағыттары:\r\n

      \r\n

    • ауыл шаруашылық саласының нарықтық бағаларын қалыпты шаруашылық қызметте жалғастырудын мүмкін болмай қалуы денгейіне дейін төмендеп кететін жағдайларды болдырмау;
    • \r\n

    • ауыл шаруашылық саласында нарықтық инфрақұрылымының дамуына әрекет ету;
    • \r\n

    • отандық тауар өндірушілерге қатысы протеционистік саясатты жүргізу және олардың экспорттық бағыттарын қолдау.
    • \r\n

    \r\nСалық — мемлекеттің суверенитетінің сипаты болып табылады. Олар осы сипаты негізінде мемлекеттік мүліктен және қарыздар табысынан ерекшеленеді. Салықты іздеу мемлекеттің тәуелсіз құқықтарының бірі болып табылады. Салықтар біржақты ереже негізінде тағайындалады, бұл әртүрлі кедергілер тудырады.\r\n\r\nҚазіргі заманғы экономистердің анықтауы бойынша салықтық саясат қаржылық саясаттың бір бөлігі болып табылады. Салықтық саясаттың мазмұны және мақсаты жоғарғы биліктің қолындағы қоғамның және әлеуметтік топтың әлеуметтік — экономикалық құрылысымен түсіндіріледі.\r\n\r\nЭкономикалық дәлелденген салық саясаты салықтық жүйе арқылы ақшалай қаражаттарды орталықтандырудың оптимальды бағыттарын қарастырады.\r\n\r\nБатыстық экономистер салықтық саясатты жеке алып қарастырмайды, сонымен бірге салықтың мемлекеттің әр-түрлі қызметтерін және тапсырмаларын шешуді қамтамасыз ететін мемлекеттік шығындарды құраушы ретінде зерттейді.\r\n\r\nОлар мұндай саясатты дискреционды фискалдық саясат деп атайды. Бұл саясат жұмыс бастылық деңгейін, өндіріс көлемін, инфляция темпін өзгертуге бағытталған үкіметтің арнайы шешімдері нәтижесінде мемлекеттік бюджеттің сальдосының, салығының, мемлекеттік шығын мөлшерінің мақсатты өзгеруіне бағытталады.\r\n\r\nСонымен бірге дискрециондық емес фискалды саясат – жиынтық табыстың            циклдық  тербеліс нәтижесінде аталған мөлшерлердің автоматты түрде өзгеруі. Бұндай саясат жалпы ұлттық өнімнің өсу (кему) кезеңінде мемлекеттік бюджеттегі таза салықтық түсімдердің жоғарылауын (төмендеуін) ұсынады.\r\n\r\nОсы жағдайда таза салықтық түсімдер мемлекетпен төленген трнсферттер сомасы мен бюджеттік салықтық түсімдер мөлшері арасындағы айырмашылықты көрсетеді.\r\n\r\nҚазақстан Республикасының салық заңдылығында 1998 жылдан бастап ауыл            шаруашылық тауар өндірушілерге, негізгі өндіріс құралы жер болып табылатын, салық салудың оңайтылған механизімі енгізілді. Жанадан енгізілген салық кодексінде осы женілдіктер сақталған.\r\n\r\nКазіргі уақытта ауыл шаруашылық тауар өндірушілер келесі арнаулы салық режимдерін қолдана алады:\r\n\r\n1) жалпыға бірдей;\r\n\r\n2) ауылшаруашылық тауар өндіруші, заңды тұлғалар үшін арнаулы салық режимі;\r\n\r\n3) шаруа(фермерлік) қожалықтар үшін арнаулы салық режимі.\r\n\r\nАуылшаруашылық тауар өндіруші, заңды тұлғалар бюджетпен есеп айрысуы патент негізінде жүргізіледі. Патенті есептеу кезінде, оның құнына ҚҚС, әлеуметтік салық, корпаративті табыс салығы, жер салығы, мүлік салығы, көлік құралдар салығы енгізіледі. Бюджетке аударылатын патентін құны 80 пайызға азайтылады.\r\n\r\nҚазақстан Республикасының Салық Кодексінде ауылшаруашылық німдерін қайта өндеу бойынша кәсіпорындарына салық салу женілдіктері қарастырылмаған. Осы кәсіпорыңдары шиқізаттардың 90% ҚҚС төлеушілері болып табылмайтын ауылшаруашылық, фермерлік шаруашылықтардан алады. Сонымен бірге, дайын өнімдердің құнында шикізаттың құны 50% құрайды. Соның нәтежесінде, қайта өндеуші кәсіпорындар сатып алатын шикізат бойынша ҚҚС сомасын есепке жатқыза алмайды. Осының бәрі салықтар көлемінің өсуіне, өнімнің қымбаттауына,       соның                        нәтежесінде бәсекелестіктің төмендеуіне, айналым қаражаттардың дұрыс бағытқа жұмсамауына әкеп соғады.\r\n\r\nСонымен, казіргі кезенде дамыған мемлекеттердің тәжірибесін пайдалана отырып, аграрлық секторда бәсекелестікке қабілеттілігі бар экономика секторына айналдыру қажет. Ол өз кезегінде, рациональды, дұрыс бағытталған мемллеқеттік салық саясатынсыз болуы мүмкін емес.\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\nПайдаланған әдебиеттер тізімі:\r\n

      \r\n

    1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
    2. \r\n

    3. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы» Заңы. 1991 жылы 25 желтоқсан.
    4. \r\n

    5. Қазақстан Республикасы Президентінің «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заң күші бар Жарлығы. 1995 жылы 24 сәуір.
    6. \r\n

    7. Қазақстаи Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заңы. 1999 жылы 16 шілде.
    8. \r\n

    9. ҚазақстанРеспубликасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексі (Салық кодексі). 2001 жылы 12 маусым.
    10. \r\n

    11. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексінде (Салық кодексі) жасалған өзгертулер мен толықтыруларды қоса 2007 жылы 1 қаңтар.
    12. \r\n

    13. А.И.Худяков, Г.М.Бродский «Теория налогообложения».
    14. \r\n

    \r\nАлматы «Норма-К», 2002.\r\n

      \r\n

    1. А.Д.Үмбетәлиев, Ғ.Е.Керімбек «Салық және салық салу», әдістемелік оқу құралы. Шымкент, 2004.
    2. \r\n

    3. «Бухгалтер бюллетені» журналы. №3 қаңтар 2004 жыл
    4. \r\n

    5. «Бухгалтер бюллетені» журналы. №11 наурыз 2006 жыл
    6. \r\n

    \r\n «Қаржы – қаражат» журналы. №1 2007 ж

  12. \r\n


ПІКІР ҚАЛДЫРУ