Мақсаты: Оқушыларға Ұлыстың ұлы күні туралы және дүниежүзілік халықтардың Наурыз мерекесін тойлауы туралы толық мағлұмат беру.
Халқымыздың салт – дәстүрін, әдет – ғұрыпын үйрете отырып, Наурыз қазақтың ұлттық мейрамы екенін ашып көрсету .
Көрнекілігі: Сахананың мерекеге сай безендірілуі, нақыл сөздер, ұлттық ойындар, ұлттық тағам. Музыка ойналып ортаға жүргізушілер шығады.
1 – жүргізуші: Уа, халайық, халайық! Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекелеріңіз құтты болсын! Наурыз мейрамына шақырамыз! Келіңіздер, тамашаны көріңіздер!
2 – жүргізуші:Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар,
Босқа қарап тұрмаңыздар,
Наурыз тойы басталды.
Береке де осында.
Мереке де осында.
Ән: «Құтты болсын әз Наурыз»
Қызыр ата: Уа, ағайын! Бүгінгі күні мен түн, жарлы мен бай, хан мен қара теңескен қасиетті Наурыз мерекесі баршаңызға құт әкелсін!
Жер – Ананы мекен еткен барша мұсылмандардың қасиетті — әз Наурыз әр отбасына береке әкелсін. Жыл 12 ай, 365 күн асыға, аңсай күткен, жер жүзі мейірге, жылылыққа шомылған, қыз – бозбала құлпырған киелі Наурыз сендерді шпаттыққа бөлесін!
(Осы кезде Тазша бала мен Алдаркөсе ортаға шығады).
Тазша бала:Ассаламағалейкум, Қызыр ата!
Қызыр ата:Уағалейкумассалам, Алдар көсе, Тазша балам, екеулеріңнің бастарың қосылып қалыптығой, жақсылыққа болғай.
Тазша бала:Қызыр ата, біз жай қыдырып жүрген жоқпыз, ұлттық дәстүр, ән — жырды еске түсіріп, жастарға таныстырып жүрміз.
Мен Алдармын, Алдармын, Бұл не қылған адамдар?
Сайтанды да алдаймын. Бұл кім десем, батыр,
Уа, жараңдар, жараңдар, Шығайбай ғой, апыр –ау!
Ана жаққа қараңдар. Меңсұлу қыз қасында,
Той қазанын көтерген, Шық бермес қой расында.
Алдар көсе: (шапанымен қазанды жауып жатқан Шығайбайдың қасына келіп)
Не істеп отырсың, байеке?
Жұмыртқа басқан тауықтай
Қазанға жапқан шапаның,
Отқа жанса қауіп қой.
Шығайбай:қазан жоқ бұл жерде…
Алдар көсе:Қуын қара байекеңнің, Наурыз тойында қазанын қорғамақ!
(сол кезде дабыл қағылды)
Алдар көсе: Аттан, Аттаныңдар!
Байеке, бол, тез аттан,
Қасқыр шапты қойыңа!
Шығайбай: Ойпырмай, бұл қалай!
(алқына жүгіріп шығып кетеді).
Алдар көсе: Бай асығыс кетті ғой қасқыр қуып,
Алыңдар, тамақ суып қалмасын.
Қызыр ата, байқаған шығарсыз өнерімді?
Қызыр ата: Алдарым – ай, мына тұрған мені де алдап кететін түрің бар – ау!
Тазша бала:Менің де қолымнан келмейтін іс жоқ. Мереке қонақтарын би билетіп, ойын ойнатып жіберем!
Қызыр ата: Жарайсың, Тазша бала, ойыныңды ойнатарсың, енді балалардың өнерін тамашалайық.
1-жүргізуші:Ұлыс күні кәрі жас
Құшақтасып көріскен.
Жаңа ағытқан қозыдай,
Жамырасып өрістен.
Сақтай гөр деп істен,
Ақсақал бата беріскен.
2-жүргізуші: Батаменен ел көгерер,
Жаңбырменен жер көгерер. Кезекті бата сайысына берейік. (Әр топ өз өнерін көрсетеді). Ата – аналар бата сайысы.
1-жүргізуші: Билейік, жыр жырлайық, ән салайық
Қаһарлы қыстан өтіп Наурыз келді.
2-жүргізуші:Келесі сайысымыз салт – дәстүрге байланысты өнерлерін көрсету. Қазақ өнерінің бір туындысы болып саналатын мақал – мәтел, жұмбақ, жаңылтпаш айтып жарысайық. Туған жердей жер болмас. Ата – аналар Бесікке салу, Тұсаукесер рәсімін.
1-жүргізуші: Жүріңдер Наурыз тойға басып аяқ,
Қалыс адам болмасын некен – саяқ.
Ән шырқап, би белейік қауым болып,
Тұрмайтын уақыт келді өнерді аяп.
Би: қыздар тобы «Көңіл толқыны»
(Алдар көсе мен Тазша бала келе жатыр)
Алдар көсе:Күн күлімдеп нұрын шашар, шуағын,
Құтты болсын Наурыз айы, қадамың.
Бүгін бізде салтанат, қызық ойын,
Халқым – ау құтты болсын жаңа жылың!
Тазша бала:Балалар, балалар
Енді маған қараңдар,
Наурызды тойлайық,
Қызық ойын ойнайық.
ән: Достарым
1) Арқан тарту
2) Теңге ілу
2-жүргізуші: Жұтқанда қуанасың таза ауаны,
Құлаққа естілгендей жах әуені.
Жыл сайын тойланатын мәңгі – бақи,
Наурызың құтты болсын, қазақ елі!
1-жүргізуші:Наурыз келсе барлығы жарасады.
Жарасады табиғат жасарады.
Алпыс төлдің анасы ақ жүрекпен
Аластатып пәледен босағаны. Алас!
Ән: Наурызым – нақыл жыр.
2-жүргізуші: Сен қазақ халқының салт – дәстүрін білесің бе?
1-жүргізуші: Әрине, білемін.
2-жүргізуші:Наурыз мейрамы туралы не білесің?
1-жүргізуші: Наурыз мейрамы – өте ерте заманнан бері халықтар тойлап келе жатқан мереке. Ол парсылардың «Наурыз» жаңа күн деген сөзінен шыққан. Күн мен түн теңелген, малдың аузы көкке тиген ырыстың басын қазақ елі «Ұлыстың ұлы күні» деп атайды екен.
2-жүргізуші: Наурыз мейрамы бір ай тойланады. Қазақтар бұл күндері бірін – бірі жаңа жылмен құттықтап, қонаққа шақырады. Әр үйде неше түрлі тамақ дайындалады, наурыз көже пісіріледі.
Тамақтың алдында аруақтарға арнап, міндетті түрде құран оқиды.Ең соңында үйдегі үлкен кісі жаңа жылды жақсылыққа жорып бата береді.
1-жүргізуші: Қызыр атаны шақырып бата сұрайық.
2-жүргізуші:Ата, бүгінгі думанға сонау алыстан ат арылтып келгеніңізге орай ала келген ақ батаңыз да бар болар. Мына отырған халықтарға ақ батаңызды беріңіз!
Қызыр ата: Елдеріңнің іргесі берік болсын,
Жасқа құрмет, кәріге күтім болсын.
Сөздерің серттей берік болсын
Өмірлерің көңілді болсын
Қазақ елі атауы баршамызға
Мәңгілік ел болуға бастау болсын.
Төрт түлік төлді болсын,
Теңгеміз құнды болсын.
Пейілдерің кең болсын,
Отбасына бақыт келсін,
Таудай талап берсін,
Бармақтай бақ берсін.
Ұлыс оң болсын!
Қайда жүрсеңде жол болсын!
1-жүргізуші:Қызыр атамныңақ батасына мың да бір алғыс!
2-жүргізуші: Жыр сыйлаған, нұр сыйлаған тіолікке,
Қастерлейік, қадіріңді білдік пе?
Құтты болсын, Ұлыс күні – халайық
Біріктірген ынтымақ пен бірлікке
Әжемнің әуені: Ой, аталар, аналар
Айналайын балалар!
Тоя ішсін деп тамсанып
Жеті түрлі дәм салып
Наурыз көже пісірдік
Оттан қазан түсірдік.
Бал көжеден татыңдар,
Бар қызыққа батыңдар.
Көктем – Наурыз тойында
Құмар болып ойынға,
Іске үлес қоспаған
Ішер бір-пқ тостаған.
Еңбекқорға талапты
Қоямын бас табақты
Асқан кәрі – жасыңды,
Шақырып ием басымды.
Ән: Жау – жау жаңбыр.
1-жүргізуші:Шапағатын аямай бұл жақта аспан
Жадырайды әр адам мұң шақпастан.
Оу, ағайын, келіңдер, бүгін бізде,
Наурыз көже, құрт – қатық, тары қосқан.
2-жүргізуші: Ұлыс оң болсын
Қайда барсаң жол болсын.
Ұлыс береке берсін
Бәле – жала жерге енсін!
1-жүргізуші: Келген жаңа жылымыз
Қамбар ата түлегі
Жылқы деген жануар.
Жалын төсеп кәріге
Қанат болар бәріне.
Жайлы болып жылымыз,
Өркендей берсін еліміз.
Ырысты боп жылымыз
Бақ дарысын жеріміз.
2-жүргізуші:Наурыз мерекесіәрқайсымызғакөтеріңкі көңіл күй, қажымас қайрат, өшпес үмітпен шексіз махаббат әкелсін. Өмірлеріңіз қуаныш пен шаттыққа толы болсын.
1-жүргізуші:Бұл жыл баршамызға естеріңізде қаларлықтай қымбат естеліктерге толы болсын! Көңілдеріңізге береке, ынтымақ, достық пен күлкі ұяласын! Ұлыс оң болсын.
2-жүргізуші: Ой қосылсын ойыңа,
Бой қосылсын бойыңа.
Аман – есен жетейік
Келесі Наурыз тойына!
Хор: ата -ананы тыңдайық.
Дариға әжемнің әуені: Қазақ дастарханы
