Тақырыбы: Микробалдырлардың негізгі қасиеттері. «Балық шаруашылығы» мамандығы\r\n\r\nМикробалдырлардың негізгі қасиеттері. «Балық шаруашылығы» мамандығымен байланыстырыныз\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n Балдыр – биологиялық құрылысы өте қарапайым өсімдік түрі. Алайда құрылысының жай болуына қарамастан, микроскопиялық түрден макроскопиялыққа өзгере алады. Мәселен, ұзындығы 100 фунттан асатын алып балдырға айнала береді. Аналогиялық бактерия ретінде сары-жасыл балдырлар немесе бұрынғы атауы цианобактериялар мен жасыл, қоңыр балдырлар микробалдырлар түрлеріне жатады.\r\n\r\n Микробалдырлар — ертедегі про- және эукариотты фотосинтездеуші ағзалар болып табылады. Олар еркін және симбиотикалық өмір дағдысын жүргізеді. Барлық жер шарындағы түрлі өмір сүру орталарында кең тарала отырып, олар адам мен табиғат өмірінде өте зор рол атқарады.\r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n Ағзалардың бұл тобы морфологияның , анатомияның, онтогенездің, география мен экологияның түрлі тармақтарында түрліше тарамдалған. Осыған байланысты микробалдырлар физиология, биохимия, биофизика, генетика, ғарыштық биология және т.б. түрлі жоспарлы ғылыми зерттеулер жүргізудің объектісі болып табылады. Оларды су аңғарларының, топырақты жақсартудың, биологиялық белсенді заттарды алудың және түрліше тамақтану қоспаларын жақсартудың басты нышаны ретінде қолдануға болады. Соңғы кездері микробалдырларды биоотынды алудағы және атмосферадан көмірқышқыл газын жоюдың негізінде жүргізілетін ғылыми зерттеулерге ендіру жолдары қарастырылуда.\r\n\r\n Микроальгофлораның өкілдерінің метаболизмінің спецификасы микробалдырларды биотехнологияның аса маңызды элементіне айналдырды. Микробалдырларды мәдениеттендіру идеясы Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Германияда пайда болды және диатомды балдырлардың өнімді майларында кездесті, алайда таңдалған мәдениет өзінің төмен өнімділігімен ерекшеленді. Кейіннен зерттеушілердің назары Chlorella и Scenedesmus балдырларына түсті. Олардың өкілдері соңғы 50 жылдың ішінде қолданылмалы зерттеулердің басты объектісіне айналды. Бірақ та өте әлсіз жасалған ғылыми бағдарламаның әсерінен және оның практикалық тұрғыда жүргізілуінің әлсіздігінен көптеген технологиялық сәтсіздіктер мен өнеркәсіптің төмен деңгейлі өнімділігі бұл идеяны құрдымға тастады. Микробалдырлардың өнеркәсіптік мәденитеттенуіне деген жаңаша ғылыми ашылыс 60-жылдардың соңы мен 70-жылдардың басында жаңа жол тапты.\r\n\r\nСпирулина және хлорелла- тамаққа қосылатын биологиялық белсенді зат ретінде қолданылатын микробалдырлар типі. Олар жоғары сапалы өнімді заттарға бай , әсіресе ақуызға (65-72%) және в-каротинге аса байшылық көрсетуде, сондай-ақ түрлі өсуге қажетті пигменттерге, магнийге, селенген, сирек кездесетін минералдарға, ферменттерге, нуклеотидтерге, линеолоды қышқылға өте бай, сондай-ақ ол В12 дәруменінің негізгі қайнар көзі болып табылады.\r\n\r\n Микробалдырлардың экономикалық аспктілердің биотехнологиясының болашақта дамуы мына салаларды қамтиды: фармакологиялық активті препараттарды өндіру, косметикалық аппликациялар мен диеталық өнімдерге арналған өнімдерді өндіру, клеткалы инженерлікке, қоршаған ортаны жақсарту технологиясы және т.б.\r\n\r\n Бүгінгі таңда өнеркәсіптік фотобиореакторларда өсіріп алуға болатын (хлорелла, сценедесмус, дуналиелла, платимонас, хламидомонас, т.б.) микробалдырлардың биомассасының рационалдық пайдалануының басты бағыттары табылды.\r\n\r\n Микробалдырлар қайта жасалатын альгомассалардан әртүрлі өнімдерді алу үшін пайдаланылады. Дүниежүзінде кейбір жерлерде тек кейбір ғана микробалдырлардың түрлерінің азықтық мақсатта қолдану дәстүрге айналып та кеткен. Қазіргі кезде дүниежүзінде барлық елдерге микробалдырлардың мына түрлерін тамаққа қолдануға рұқсат берілген: Arthrospira platensis, Arthrospira maxima, Chlorella vulgaris, Chlorella pyrenoidosa , Chlorella sorokineana, Dunaliella salina; аймақтық рұқсаттар: Nostoc pruniforme (Азияның оңтүстік-шығыстағы елдері); АҚШ-та — Aphanizomenon flos-aquae. Микробалдырлар адам организміне қажетті компоненттерден тұрады. Клеткалары витаминдер, ақуыз, көмірсу, микро және макроэлементтермен бай болып келеді. Мысалы, микроскопиялық балдырлар 13 витаминді биосинтездеуге қабілетті, ал балық майы секілді бағалы зат олардың 6-нан тұрады. Ch. vulgaris, Senechococcus elongates, S. platensis биомассасында тиамин, рибофлавин, фолий қышқылы , А витамині секілді витаминдердің концентрациясы өсімдіктреге қарағанда өте жоғары болып келеді. Nostoс және Microcystis балдырлары В12 витаминін өте көп мөлшерде жинайды.\r\n\r\n Микробалдырлардың басым көпшілігі энергия қоры ретінде фотосинтез, СО2, азот пен фосфор биомассаларын пайдаланады. Соның арқасында жетіліп өнеді. Бұл процесс «автотрофты өсу» деп аталады. Балдырлардың өзге түрлері көлеңкелі аймақтарда өмір сүргендіктен, қант пен крахмал сияқты көмірсуларымен қоректеніп, гетеротрофты өсу тәртібі бойынша өседі. Сонымен қоса миксотрофты тәртіп арқылы да үлкейеді.\r\n\r\n Балықтарға, асшаяндарға, құстарғамикробалдырлардан биокорманы микробалдырлардан жем және қоспаларды индустриялы балық шаруашылықтарына өндіреміз. Микроқұнарлы заттар мен жемдер патенттелген биотехнология бойынша өндіріледі.\r\n\r\n Жетілдіру тек қана микробалдырларды фермаларда жүзеге асырылады. Бұлкүн жарығының, ауаның, көмірқышқыл газының және судың жекеленген системасына кіретін эквивалент болып табылады. Микробалдырлардың биомассасының салмағының шамамен жартысы СО2-мен белгіленетін көмірсутектікі деп есептелінеді. Сол себепті микробалдырлардың биомассасының 1кг-ы 1,5-1,8 кг көмірқышқыл газын өзінде сақтай алады. Сондықтан да балдырлардың фермасы көмірқышқыл газын жанудан қолдану үшін энергетикалық қондырғымен жақын орналаса алады. Бұндай жағдайда көптеген әртүрлі газдарды және сұйықтықтарды түсіруге реттеуге де болады. Балдырлар азот, фосфор және As, Cd и Cr сияқты ауыр металлдарды өте жақсы қабылдайды.\r\n\r\nМикробалдырлардан биоотынды өндіру биомассаның өте үлкен мөлшерін қажет етеді. Балдырлардың көбісі-фототрофтар және сол себепті олардың бойларын және жарықты қажет етеді. Фототрофтық балдырлар ашық су қоймаларында және фотобиореакторларда өсіріледі.\r\n\r\n \r\n\r\nҚорытынды: Сонымен қорта келе өзіміз түсінгендей микробалдырлар прокариотты және эукариотты фотосинтездеуші ағзалар болып табылады.Олар маңызы зор. Өзіміз байқағандай бұл ағзалардың тобы морфологияның , анатомияның, онтогенездің, география мен экологияның түрлі тармақтарында түрліше тарамдалған. Микробалдырлардың басым көпшілігі энергия қоры ретінде фотосинтез, СО2, азот пен фосфор биомассаларын пайдаланатының білдік. Негізінен осы микробалдырлардан балықтарға, асшаяндарға, құстарға биокорманы, жем және қоспаларды индустриялы балық шаруашылықтарына өндіреді екенбіз.\r\n\r\n \r\n\r\nПайдаланылған әдебиеттер:\r\n
- \r\n
- Интернет ресурстары.
- Шыгыбаев «Микробиология және вирусология»
- Минюк Г. С. Одноклеточные водоросли как возобновляемый биологический ресурс /
\r\n
\r\n
\r\n
\r\nГ. С. Минюк, И. В. Дробецкая, И. Н. Чубчикова и др. // Морской экологический журнал. – 2008.\r\n\r\n \r\n\r\nҚорытындылауға арналған сұрақтар:\r\n
- \r\n
- Микробалдырлар дегеніміз не? Оларға қандай микробалдырлар жатады?
- қандай түрлері бар?
- Микробалдырларды тиімді қалай пайдалануға болады?
- Микробалдырлардың басым көпшілігі энергия қоры ретінде қандай биомассаларын пайдаланады?
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n \r\n\r\n
