Зат мөлшері және Авогадро тұрақтысы\r\n\r\n \r\n\r\nЗаттың мөлшерін денедегі молекулалар немесе атомдар санымен өлшеген әлдеқайда табиғи болған болар еді. Алайда кез келген макроскопиялық денедегі молекулалар саны орасан көп, сондықтан есептеулерде молекулалардың абсолюттік емес, салыстырмалы санын пайдаланылады.\r\n\r\nХалқаралық біріліктер жұйесінде заттың мөлшері мольмен өрнектеледі. Бір моль – бұл массасы 0,012 кг көміртегінде қанша атом болса, молекуласы немесе атомы бар заттың мөлшері.\r\n\r\nДемек, кез келген заттың 1 мөліндегі атомдар немесе молекулалар саны бәрінде бірдей. Бұл атомдар санын NА деп белгілейді және оны итальян ғалымы (ХІХ ғасыр) құрметіне Авогадро тұрақтысы деп атайды.\r\n\r\nАвогадро тұрактысын анықтау үшін көміртегінің бір атомының массасын табу керек. Массаны нобайлап өлшеуді, жоғарыда су молекуласы массасын калай өлшеген болсак, нақ, солай жасауға болады. (ал массаны өлшеудің өте дәлірек әдісі электромагнит өрісінің иондар шоғын бұруына негізделген).\r\n\r\nӨлшеулер кеміртегі атомының массасы: тос= 1,995-1026 кг екендігін көрсетеді.\r\n\r\nАвогадро тұрақтысы NА -ны бір моль мөлшерінде алынған көміртегі массасын бір атом көміртеі массасына бөліп анықтауға болады:\r\n\r\nNА= 0.012.== 0.012.=6.02\r\n\r\n Моль-1 атауы бір моль мөлшерінде алынған кез келген заттың атомдар санын (NА) көрсетеді. Егер заттың мөлшері v= 2,5 моль болса, онда сол денедегі молекулалар саны NА = v/ NА = 1,5-1024. Сонымен , заттың, мөлшері v берілген денедегі N молекулалар санының NА Авогадро тұрақтысына, яғни заттың 1 моліндегі молекулалар санының катынасына тең:\r\n\r\nАвогадро тұрақтысы шамасы аса зор макроскопиялықпен са-лыстырранда микроскопиялық масштабтардың каншалықты кішкентай екенін көрсетеді. Заттың, мөлшері 1 моль дененің өзіміз үйреншікті макроскопиялық өлшемдері және бірнеше, ондаған грамм шамасында массасы болады.\r\n\r\n
