Молдағалиев Ерхан Болатұлы — ұстаз, ақын, «Ұлт ұстазы» педагогикалық ғылыми әдістемелік журналының меншікті тілшісі.«Түн жарымда жүреді періштелер», «Қауызыңды, жарасың, қашан бағым?» — кітаптарының авторы. Қостанай облысы, Торғай ауданы, Тәуіш ауылында дүниеге келген. Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институтын «Қазақ тілі мен әдебиеті» — пәні мамандығы бойынша тәмәмдаған.
Қазіргі таңда Ақмола облысы, Жақсы ауданы, Киров өлкесіндегі «Киров орта мектебі» КММ-нің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі болып, жас ұрпақтың бойына әдеби құндылықтарды сіңіруге атсалысып келеді. Жас ақынның жүректі тебірентер жалынды жырларын оқырманның назарына ұсынып отырмыз.
ЖЕТІМДЕР ҮЙІНДЕМІН
Жетімдер үйіндемін…
Жайлаған, үйінде-мұң, күйім де-мұң,
Жиып-терген, азырақ, ақшамменен,
Сый етіп, азын-аулақ, бұйым бердім…
Іші-бүгіп, күйініш, сүйінішін,
«Мың — рахмет», жаудырды, сыйым – үшін.
Терезеге, телміріп, бала отыр,
Сағынатын, секілді, үйін-ішін.
Жанарына, жасырған, сиынысын…
Санамен, арылған соң, ақылдан-мұң,
Аяңдап, таяй келіп, жақын бардым.
«Балақай, есімің-кім?, нешедесің?»,
Ол-үнсіз. Сұрағы тұр. Шақырған кім?!
Жетімге, жетім болып, мақұлдандым…
Есімім. « Абай», — деді. Он жастамын,
Сезгендей, көңілімнен, «Өң»-қашқанын.
Терезеден, қолымен, меңзедіде,
Әне тұр. «Махамбеттер», жолдастарым.
Ішімнен. «Обалайлап». «Оңбастадым»….
Үдеткендей, сұрақты, кешігулі,
«Кім қойған?» — дедім, сосын, есіміңді.
«Анам-әкем», деді де, кемсеңдеді,
Өз ісімді, қылайын, несін үлгі?
Кешіре гөр. Жаратқан. Кешірімді…
Ескі жара, тұрды ма, есті-қымтар?
«Әкеме», тартқан-мінез, кескінім дәл.
«Әкем-өлді..», дегенде, «Анаң»- дедім,
«Ол-тірі»-деді, сосын, естуім бар.
«Келер»-деп, күтіп өтті, бес күнім әр…
Бауырыма, бастым да, діріл-бетін,
Үндесті, өлі менен — тірі Жетім.
«Жылап»-еді, ендігі, сап, тиылып,
«Жұбанды». Қара, «Құдай», құдыретін.
Жетілетін, күн келер, жетімегім…
«Жақын келдім», дегендей, қалай ғана,
Шырай кірді, жүзгеде, самайға да.
«Абай-жайлы, айтам»- деп, қарайладым,
Сықылдаған, «уақыт», шарайнаға.
Бір биік бар, жететін, Абайға да…
Ұйып тұр. Бұл-ісімді, мақұл көріп,
Көсіле, кеттім. Беріп, ақылға – ерік.
«Ақын болып туылу – ол, заңдылық,
Өлу –бақыт, өмірден, ақын — болып».
Сөзді түйдім, «Майқыша», батыл келіп…
«Кешір» — інім. «Ағаңның, ескер-үнін,
«Кеш» — кездестік. Себебі, кеш — келуім».
Жақын маңнан, дүкенді, шарладым да,
Ұсындым, бас-ақынның, естелігін.
«Ұнағандай», көрінді, естелігім…
Асығып, көрсетпекке, сыйын-алғы,
Жұдырығын, жымыра, түйіп алды.
Ұзақ қарап. «Қол,бұлғап». Күңіреніп,
Мен кеткенде, көңілсіз, күйі қалды.
Ақыннан, ақын берген, сыйы барды…
PS: «Сәби ғой», әр-сыбдырға, елеңдеген,
Анасы, келсе екен. «Келем»-деген.
«Үмітін», үкілеген, үзе көр ме?
«Күдігін», сейілте гөр, өлеңменен…
Көре алмай, мен жүрмін. «Келем»-деп ем…
Өмір сүріп. Жас- «Мұқаң», жатыр мында…
«Өлең»- Ол,
Иесіне. «Сәби»- сынды,
Меңзең қылып, төрт бөлер, әр-ұйқыңды.
Тоғыз айда, толғатып, жатпасаң да,
Толғатады, ойыңды, тоғыз күнгі…
Ерік берген,
Кезімде, ақылға-ең,
«Жатым»-өзім, көрінем, «Жақында»-мен.
«Жұрт», ұйқыда, жатқанда, тыпыршимын,
Түлен оймен, өткізіп, сәтімді әрең…
«Мұқаң»-енді,
Түсіме, «Мұқаң»-енді,
«Жырмен емде» — деді, ол, «Жұтаң» — Елді,
«бағың жансын»-деді де. Кетіп қалды,
Сәл, сабыр қыл, дегені. Күт әлемді…
«Ақын, аға»,
Дегенсіп. «Ақынмын ба?»
Есі кетіп, барады, ақылдың да.
Мұқағали өмірден өткенімен,
Өмір сүріп. Жас- «Мұқаң», жатыр мында…
Түсірмекке,
Ұмтылып, еске-нені?
Қалам алды, ол-түнгі, «Бестер»-еді.
«Фаризаға», мұң шаға, алмасам да,
«Аға»-дедім, «Шәмілдей», дос-керегі…
«Ақын бол»-деп,
Аңсаған, сабыр қалмай,
«Анам да тұр». Мұнысын-мақұлдардай.
Жасын – ғұмыр, жеткізсе, жазам әлі,
«Өл-өлгенше», өлеңім, оқылардай…
СҮЙІП – СЕНІ ӨТЕМІН, ӨЛГЕНІМШЕ
«Шам»,
— Жанып тұр.
Үйінде. «Есен»-екен,
Бүгін өттім, тағы да, кеше де өткем.
«От» — маздатып,
Отырсың, жат құшақта,
Кездестік пе, қоштастық, не себептен?!
Қарап,
«Жанар»,
Шығардай, ұясынан,
Сол көшеден, өтуге, жиі — асығам.
Жол айрығы,
Біздерді, жолықтырып,
Бір мұң көрдім, көзінің, қиясынан…
Амандаспай,
«Сен» — өттің. Үндемедім,
Ұғындың ба, керексіз, кім керегін?!
«Түсінеме»,
Жаныңды, жабырқатпай,
Түсіме де, енесің, түнде — менің…
Іздесеңіз,
Табарсыз. Жағалаудан,
Біз – кезіккен, сол бір кеш. Назар ауған.
Сыр шертемін,
… «Өзенге. Тас лақтырып,
Азалаудан, шаршадым, жазалаудан…
Жүрген — жолмен,
Аяңдап, кетем — кері,
Ілестірдің, елеске, бекер — мені.
«Қылтимадан»,
Қылтиып, бір — қарашы,
«Арманым» — болып. Құшаптап кетейін сені…
Аспанда тұр,
Қос жұлдыз. Сен көрдің бе?
Кетіп барам, «Хош енді» — елден, мүлде.
«Жанардың»,
Ақ – қарасы, секілденіп,
«Аян» — болмас, кеткенім, келгенім де.
«Сүйіп — сені өтемін». Өлгенімше…
«АЯН» — КІРСЕ, ЖАТ КӨКЕ, СЫЙ БЕРЕРІ
«Қыс» — еді
Үй де суық. Даласы да,
Қара жер, көрінбейді, қарасы да.
Отырмын, тәнмен қоса, жаным жаурап,
«Таң» — болып, көрші үйдің, баласына.
Сәби ғой, қолында бар, шанасы да…
Ақ түнек,
Ақпан – айы. Ақпандатқан,
Ақ ұлпа, бүркей түскен. «Аспан» — жақтан.
Құлайды, бірде тұрып, «Ит» — үреді,
Сүйсіне, қарайтындай, әппақ, ақ – Таң.
Терезе.
Қырау қатқан. Терек – жапқан…
Сарышұнақ,
Аяздан, жұтынады,
Қолымен, көлегейлеп, құтылады.
Ішімнен, баба – сөзін, орағыттым,
«Жел тұрса, ит пен бала, құтырады»,
Не қылар,тағдырының, үкімі әлі?!
«Жетем»,
— Дей ме?Үміті. Далақтайды.
Қаһарлы қыс, бетіне, қаратпайды.
Ақ ұлпа қар, ақ жүзін, домбықтырған,
Ақ періште, аулада, қанат жайды.
Мен күлсем, өздігінше, жаратпайды…
Кіші көрші,
Өкпеле ме?! Тек – «Көкеңе»,
Кім болсын, «періштені», жек көре ме?!
«Ауырып, қаласың ғой, үйіңі бар»,
Дедім, — Мен. Көнбейді ме?. «Жоқ»-көне ме?!
Бақытым, созылмады, көпке, неге?!…
Түсіріп, бәз күнімді, күймедегі,
Сол бір сәт, тым ерекше, күй бөледі.
Бес ауыз сөз, есінде, сақталған ба?
Именіп, мені көрсе, үйге енеді.
«Аян» — кірсе, жат көке, сый берері….
ЖАРАЛАМА ЖАНЫМДЫ
Елеместен,
Тағдырдың, кескіндерін,
— Сорымнан ба?, «Әйтеуір, кеш гүлдеуім».
Жаралама жанымды. «Сөзбен» — түйреп,
Сипамаған басымнан, ешкім, менің…
Жан болса да,
Ұнатқан. Ұнатпаған,
Желеу етіп, «сенімді», сыр – ақтарам.
«Жарылқайын» — деймін де. Өзгелерді,
«Жұбатам» — деп, үнемі, жылап қалам…
Аямасын,
Адамдар, аяр-ғалам,
Мендік енші, бар, білем, аялдамаң!
«Өлең» — болып, жазылған. Оқылады,
Баянсыздау, тірлікте. Баяндамам…
Ұсақпын ба?
Мен,әлде, ірімін бе?
Дәлелдеуім, қажетті, мұны — кімге?!
Жар әлемнің, ғажабы, таусылған ба?
«Жан — әлемнің», азабы, түңілуде…
Бітелместен,
Жүректе, жыртығымыз,
Жиып тастап, қайғыны, күлкіні, сыз.
Уысынан, уақыттың, уын-ішіп,
Дүниеден, өтерміз, бір күні – Біз…
Күнді көрмей,
Ынтызар. «Түнді» – сүйген.
Аян болар, кім – сүйген, кімді – сүйгем?!
Сынағы бар, өмірдің, сұрауында,
Бір кісідей, ей өмір, сізді – сүйгем…
ӘЖЕМНІҢ БОЛЖАМЫ БҰЛ
«Айы – оңынан,
Туып тұр, олжалы-ұл»,
Дейтін, — марқұм-әжемнің, болжамы – бұл!
«Терезесі — теңесті», дейтін, және,
Ол — болжамы, әзірге, болмады — бір…
«Екі бүйірі,
Бүрулі, қысылған ба?»,
Сәлде түсте. «Тәңір» — бақ, ұшырғанда.
«Аянышпен, осылар, қарай ма»-деп,
Қысыламын, пейілін, ұсынғанда…
«Сүйініш бар,
Ұмытар, күйінішін»,
«Сағынады», — дей тұғын, үйін-ішін.
Әлімсақтан, бабасы, «бақсы» — құсап,
Сипаттайтын, жүрісін, киінісін…
«Я, Алла»-деп,
Құмалақ, жиыстырып,
Әжім — жүзге, апарды, түйістіріп.
«Жәрекімалла, рас екен» — деп, айтатын,
Отырғанда, жіьерсем, жиі үшкіріп…
Алыс жүрген,
Ботаның, жолын, ашып,
«Қам көңілді, жан еді», қолы ашық.
Жолтүскенде, басыңа, барам, «Әже»,
Сол кезде, «мен, келі»-деп, жолыма шық…
