Бизнес – бұл жеке дара тұлғаның өзіне ғана сеніп, барлық болуы мүмкін ықтималдылықтарға бекініп, капитал деңгейін көтеру үшін ақша арқылы табыс табу мақсатында қызмет жасайтын жүйедегі экономикалық құрылым.
Бизнес кеңістің ол ең тамаша кеңістік. Еркін. Тартымды. Ұтымды. Бизнестің қолданыстағы құралы ақша екендігі сөзсіз. Қарапайым кіріс, шығыстың өзін жүргізбейтін кәсіпкерліктің өмірі қысқа болатындығы сөзсіз, себебі салық органдарында кәсіпкерліктің ашылуы да, жабылуы да қиындық туғызбайды. Сол себепті егер тұлға, кәсіпкер болуды шешсе, түпкілікті шешім қабылдаған абзал.
Көпшілігіміз саудамен айналыссақта,мал өсірсекте,өнім шығарып өңдесекте бизнес дейміз. Яғни сол атқарған еңбектен пайда түсіргеніміз әр қайсымызға жалпақ тілмен айтқанда бизнес. Еліміз егемендік алғалы бері алдыңғы жылдардағыдай емес,мемлекет халқының біршама жағдайы тұрақталып түзелуде.Оның бірден бір себепкері;мемлекеттің халық арасындағы бизнеске көңіл аударып,қордан қаржылай қолдауы. Мемлекеттіңқорын қалыптастыратын ол салық. Демек бізге шағын болсада бизнес ошақтарын нығайту тиімді болып отыр. Себебі ол ошақтан біршама халық жұмыспен қамтылып,түскен пайда көбейген сайын,мемлекеттік қорда арта түспек. Сол бағытта бүгінгі таңда Бизнесті Мемлекеттік қолдау аясында қыруар жұмыс атқарылуда.Оның бір дәлелі «Даму» кәсіпкерлікті қолдау орталығы. Мұндай қорлар жыда қайтарымсыз ақшаға гранттар жариялап ,Үкіметпен бизнес арасындағы қатынасты күшейтуде. Сондай-ақ «Даму »қоры бизнеспен айналысам деушілерге 14% пайыздық мөлшермен несие беруде.Оның 7%-н қор өзі төлеп,84 айлық каникулмен жеңілдік жасап отыр.Бұлда болса Үкіметпен бизнес арасындағы қатынастың бір дәлелі.
Айта кету керек:«Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы
«АГРО бинес 2020»
«Инвестиция 2020»
«Өнімділік 2020» бағдарламалары Үкіметпен Бизнес қатынасының күре тамыры болып отыр.
Біреулер ауыл шаруашылығын,мал ұстауды үлкен бизнеске айналдырғысы келеді. Оларға: «АГРО кредит», «КАЗ АГРО финанс», «КАЗ АГРО маркетинг» т.б
Қоймен айналысам деушілерге «Асық», Сиырға «Сыбаға»,Жылқыға «Алтын сақа» атты мемлекеттік бағдарламалар қолдау көрсетіп,халықтың тыныс-тіршілігімен,аймақ экономикасына үлкен мүмкіндік беріп отыр. Көзі ашық адамға Үкіметпен бизнес арасындағы қатынас бүгінгі таңда күшейген.
Нарықтық экономиасы дамыған елдер тәжірибесі көрсеткендей ШК ұлттық экономикада маңызды қызмет атқарады : сұраныс пен ұсынысты тендестіру арқылы нарықтық қатынастар өндірісінің негізгі тетігін қамтамасыз етеді, жалпы ұлттық өнімнің жартысынан көбін өндіреді, 70% ке дейін жұмыс орнын құрайды , адам ресурсы мен инновациялық күштерді белсендіруге елеулі әсер етеді.
ШК-ке мемлекеттік әсер ету — негізгі рыноктық тетіктер қалыптасатын қаржылық және экономикалық дағдарыс алынатын реформаның екінші кезеңінің мәселесі. Шағын кәсіпорындардың өндірістік және инновациялық іс-әрекеті. Шағын бизнес дамуының қазіргі кезеңде бірінші кезекте шикізатты өңдеу және өнім мен тауарларды өндірумен біріктірілген шағын кәсіпорындар желісін қолдаумен байланысты, ол рынокта сәйкес технологиялық және технологиялық жабдықтар болуын болжайды.Алайда 1993 жылдың басында шағын кәсіпкерлік не өздігінен жойылатын не жеке құбылыс ретінде қалыптасатыны белгілі болды. Үкімет басында шағын кәсіпкерлікке шұғыл түрде мемлекеттік қолдау көрсетілуі керектігі ұғынылды. Сәйкес үйымдастыру құрылымдары федералдық деңгейде қалыптаса бастады.
Шағын бизнес дамуының қазіргі кезеңде бірінші кезекте шикізатты өңдеу және өнім мен тауарларды өндірумен біріктірілген шағын кәсіпорындар желісін. қолдаумен байланысты, ол рынокта сәйкес технологиялық және технологиялық жабдықтар болуын болжайды. Қаржылық-несиелік қолдау. Қазіргі уақытта меншіктегі қарыз қаражаттарының жетіспеушілігі бар шағын кәсіпорындардың жаңасын кұру және іс-эрекеттерін дамыту үшін негізгі кедергілердің біреуі болып түрады. Бастапқы капиталдың жетіспеушілігі, қаражатты жинақтаудың шектелген мүмкіндіктері, қаржылық-несиелік ресурстарға қол жеткізудің қолайсыз шарттары салдарынан шағын кәсіпорындар өзіндік даму үшін ішкі стимулға, жаңа тауар рыногын игеру мүмкіндігі, нарықтық өндірісті жетілдіру және өнім сапасын арттыру мүмкіндігі жоқ. Осы факторлармен шағын кәсіпорындарды өндірістіктен сауда және қаржылық салаға ауыстыру, көлеңкелік рынокты және ақша қаражаттарының есептелмеген айналысын дамыту сияқты проблемалармен тікелей байланысты.
Қаржылық-несиелік қолдау. Қазіргі уақытта меншіктегі қарыз қаражаттарының жетіспеушілігі бар шағын кэсіпорындардың жаңасын кұру жэне іс-әрекеттерін дамыту үшін негізгі кедергілердің біреуі болып тұрады. Бастапқы капиталдың жетіспеушілігі, қаражатты жинақтаудың шектелген мүмкіндіктері, қаржылық-несиелік ресурстарға қол жеткізудің қолайсыз шарттары салдарынан шағын кэсіпорындар өзіндік даму үшін ішкі стимулға, жңа тауар рыногын игеру мүмкіндігі, нарықтық өндірісті жетілдіру және өнім сапасын арттыру мүмкіндігі жоқ. Осы факторлармен шағын кәсіпорындарды өндірістіктен сауда және қаржылық салаға ауыстыру, көлеңкелік рынокты және ақша қаражаттарының есептелмеген айналысын дамыту сияқты проблемалармен тікелей байланысты.
Қаржылық-несиелік қолдау. Қазіргі уақытта меншіктегі қарыз қаражаттарының жетіспеушілігі бар шағын кәсіпорындардың жаңасын құру және іс-эрекеттерін дамыту үшін негізгі кедергілердің біреуі болып тұрады.
Бастапқы капиталдың жетіспеушілігі, қаражатты жинақтаудың шектелген мүмкіндіктері, қаржылық-несиелік ресурстарға кол жеткізудің қолайсыз шарттары салдарынан шағын кәсіпорындар өзіндік даму үшін ішкі стимулға, жаңа тауар рыногын игеру мүмкіндігі, нарықтык өндірісті жетілдіру және өнім сапасын арттыру мүмкіндігі жоқ. Осы факторлармен шағын кәсіпорындарды өндірістіктен сауда және қаржылық салага ауыстыру, көлеңкелік рынокты және ақша қаражаттарының есептелмеген айналысын дамыту сияқты проблемалармен тікелей байланысты. Салық саясатын жетілдіру бойынша:
— жеке шағын салықтардың елеулі санын жою
— салық салу туралы заңдарда және қаржы жылы ішінде салық салу тәртІбінің нормаларын белгілеу; — салық салу кезінде аванстау тәртібін жою;
— салықтық айыппұл және санкциялар түріндегі барлық түсімдерді сәйкес бюджеттерге бағыттау; — салық салу мәселелері бойынша түсіндірмелер беруді салык органдарына міндеттемелері ретінде заңнамалық белгіленген. Шағын кәсіпкерлікте жеке және басқа да инвестициялар үшін жеңілдіктер жүйесін құру мыналар есебінен қамтамасыз етіледі:
— ШК субъектілерінің мемлекеттік инвестициялық бағдарламаларда қатысуы;
— бюджеттен тыс көздерді тарту саласында шағын кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі қорлар мен басқа да мамандандырылған институттар іс-әрекетін белсендендіру;
— шағын бизнеспен жұмыс істейтін коммерциялық банктер мен басқа да қаржылык институттар үшін жеңілдіктер жүйесін дамыту;
— шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жоғары тиімді инвестициялық жобаларды іске асыру үшін үлестік жағдайда тікелей қаржылай қолдаукөрсету.
Қаржылық-несиелік инфрақұрылымды әрі қарай дамыту:
— шағын кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік және муниципалдық қорлар жүйесі арқылы қаржылық-несиелік қолдау нысандарын кеңейту;
— несие кооперативтері (өзара несиелеу қоғамдары), өзара сақтандыру жуйелерін дамыту;
— инвестицияларды қаржыландыру көздерін іздестіру, бизнес-жоспаларды даярлау, инвесторлар келіссөздерін үйымдастыру, даулы мәселелерді шешу саласында көмектеу бойынша қор мен кәсіпкерлер бірлестіктерінің іс-әрекетін жандандыру.
Кадрларды даярлау. Қазіргі уақытта кәсіпкерлік іс-әрекет саласы үшін мамангдарды даярлау саласында елеулі тәжірибе жинақталған. Орталықта және басқа да өңірлерде кәсіпкерлік іс-әрекет саласында халықты жылдам даярлау үшін жеткілікті мамандық, ұйымдастыру және зияткерлік дайындығы бар мемлекеттік және мемлекеттік емес оқу мекемелері дамып келеді.
Көпшіліктің үкіметтен көңілі қалған.Үкімет ауызына ақ майды әкеліп беру керек сияқты. Бұл ретте тек ішкі сеніммен тиянақты ой ғана қажет.Ол «Мемлекеттің халық үшін емес,
Халықтың мемлекетт үшін»қызмет етуін, «Мемлекет маған не береді емес,
Мен мемлекетке не бере алам»деп,қызмет етуі ғана жетіспей отыр.Сол идеологияны қолға алсақ,асарымыз көп-ақ. Мен жұмыс істеймін деген жанға Үкіметтің құшағы ашық.
Қайсар Қайратұлы
Тараз Инновациялық — Гуманитарлық Университетінің 3 курс студенті
