Қазақ халқының әншілік, ақындық өнерін биікке көтерген ірі тұлғалардың бірі – Біржан сал Қожағұлұлы. Ол ең әуелі, ақын.
Ақын деп кімді айтамыз? Өлең, терме, толғау, жыр-дастандарды өз ойынан ауызша немесе жазба түрде шығаратын қабілетті, табиғи дарын иесін ақын дейміз. Жұртына сөзі жағып, талантын мойындағанда, еліне ерекше еңбегі сіңгенде ғана мұндай құрметті атақты халық береді.
Біржан- сол өлең мен жырды қастерлеген халықтың ішінде жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар болып шыққандардың бірі.
Қазақ поэзиясы мен өнерінің тарихында алатын орны ерекші даңқты халық композиторы, асқан әнші, дарқан ақын Біржан салдың есімі мен тамаша шығармалары қалың бұқараның сүйіспеншілік құрметіне бөленіп,бүгінгі түрі ұлттық, мазмұны социалистік жаңа мәдениетіміздің сарқылмас асыл қазынасына айналып отыр.
Біржанның композиторлығы, әншілігі,ақындығы өзінің замандастарын қандайлық қызықтырып баурап алатын болса, қазіргі ақын-жазушы, әнші-композиторларды, жалпы мәдениеттік қауымды соншалық қызықтырып әкеткендігінің куәсіміз.
Оның асқақ үнге, терең де нәзік лиризмге толы тамаша ән өлеңдері мен жырлары, айтыс өлеңдері мен тапқыр сықақтары өз заманындағы, өзі өскен қоғамдық ортадағы күрделі әлеуметтік, ізгі адамгершілік мәселелерді тербеніп толғайды.
Демек, Біржанның ақындық шығармалары өзінің өмірлік сыр-сипаты жағыннан қазақ әдебиетінде бұқарашыл, прогресшіл тенденцияға саяды.
Өлеңі әніне сай, поэзиялық қуаты мол бұл шығармалардың әрқайсысы Біржан өмірінен, сол дәуірдің шындығынан хабар береді. Оның өмірінің соңғы сәттерінде айтқан өлең шумақтарының орны бөлек.
Өмір бойы ел кезіп, сауық құрып үйреніп қалған Біржанды алпыстан асқан шағында ағайын-туыстары «қартайдың, үйде отыр» деп ауылдан алысқа шығармайды. Тіпті үйден де шығармауға тырысады. Тіпті «жынданды» деп керегеге таңып тастаған кездері де болады.
Біржан салдың қайғылы халі, ішкі зары бүкіл достарын есіне түсіріп, өлімнің жақындап қалғанын сезгендей ішкі улы шерін әнімен айтады. Осы жағдай оның «Теміртас» өлеңінде толық баяндалады.
Сонымен Біржанның ақындығы, әншілігі, композиторлығы біздің мәдениет жұртшылығымызға толық танылған, жаға социалистік мәдениетіміздің сарқылмас асыл қазынасына айналғаны тарихи шындық.
Тарих қайталанбайды, өмір өз заңымен ілгерілей бермек, жаңа қауым өзінің жаңа өнерін жасайды.
Жаңа өнер дамыған сайын Біржан сияқты ардагер ақын, өнерпаздың шығармалары, ұмытылмас абзал бейнесі бізден аластамайды, әрқашан қасымызда күмбірлеп күй тартып, шырқап ән салып, сырласып, мұңдасып, әзілдесіп күліп-ойнап, мәңгі бірге жасамақ.
Ұқсас материал:
- Үкілі Ыбырайдың «Қалдырған» өлеңіндегі астарлы ойды талдап жазыңыз
- Сал-серілердің (әнші-ақындар) өлеңдеріндегі қыз сипатын жазыңыз
- Жаяу Мұсаның қиянатқа жазылған “Ақ сиса” өлеңіндегі оптимистік ой-толғамдарға дәлелдер келтіре жазыңдар
- Әнші-ақындардың өлеңдеріндегі серілік табиғатын талдап жазыңыз
- Ш.Құдайбердіұлының «Еңлік-Кебек» поэмасындағы Еңліктің қазақ қызына кереғар мінездерін талдап жазыңыз
- Асқар Сүлейменовтың өмірі мен қызметі
- «Қаһар» романы туралы. Шығарманың тілдік ерекшелігі
- Ғасырлық туынды. Мұхтар Әуезовтың өмірі мен шығармашылығы туралы
- «Абай жолы» роман-эпопеясы туралы түсінік (І том)
-
Мәди Бәпиұлының «Қарқаралы»,«Қаракесек» өлеңдері арқылы ақын өмірінің көрінісін талдап жазыңыз
