Қазақ поэзиясында өзінді жарқын өз қалдырған дарынды ақындарының бірі Мұқағали Мақатаев. М. Мақатаевтың «Дариға» атты шағын поэмасы соғыс жылдары кезінде жесір қалған келіншектің тағдыры.
Болмас тұңғышына бойлайды. Жан жарынан айырылып күңіренсе де сабырына сүйініп үмітіне ілесіп жас жесір әйел өзін қанша алдағанымен болмастың құшағынан құтыла алмай « аһ ұрап» ән салады:
Дариға отыр ән салып
Өлі бір кешке жан салып
Сұңқардай едім жердегі
Аққудай едім көлдегі
Жеңгенің азалы құлақтан ещ кетер емес тау аңғарларын шатқалдарын аралап алысқа қалықтап барады.Аңсарын жасара алмай жылаған келіншектің көз жасы орманда қалған тағдыр –әннің шарассыздан жарық дүниеге шағынуы еді.
Мұндай өмірді бастап амалсыз өткерген мыңдардың құлақтан кетпейтін зары еді. Ақын қай тақырыпты жазсса да жалған сезім мылтырық сөзге әуез болмады. Ол туралы: «мен жырламаймын» ән саламын. Сыры бір замандаспен мындасын. Көгендеп жыр қосағын келмейді. Жыр жасағым «немесе тіпті де мен еместі» Мен дегенім өзгенің жас сырын ұғу үшін өзімді зерттгенді жөн көремін» дейді.
Мұқағали шығармашылығын негізгі « — Өзін – өзі зерттеуден тұрады. «Өмірдастан» атты топтамалары талғауында жесір жеңге (Дариға) образы арқылы тылдағы халық өмірі мен адамдық азаматтық адалдық ар намыс рух, пен нәпсі арасындағы толласыз күрес психологиялық шиеленіс арқылы шебер жеткізген.
Қорыта келе айтарымыз . «Ғасыр ақыны» атанған Мұқағалидің барлық еңбегі тұтастай алғанда,өткен ғасырдың екінші жартысындағы қазақ елінің рухани дүниесін , тұрмыс –күйін,арман –мүддесін,тарихи тұрғындағы ұлттық портрентін шыншылдықпен хаттаған асыл мұралар қатарына жатады .
Өлеңмен де ,өмірмен де бүкпесіз қауышып ,қалтарсыз сүйген ақын жүрегі соңғы деміне дейін кіршіксіз сезім ертінде өтті. «Жүрегінің түбіне кер аласырмай » байытып кетті . Дариғаның көкірегіне сыймаған жан-жүрегім жылдар бойы азаптап қинаған сезім ақыры бостандық алды – бақиға кетті .
Шынайы өмір шындығы мен романтикалық рух, шешімнің кейіпкер өлімі арқылы түйінделуі арқылы нәзік сезімталдығының күні философиялық жинақтау мен баыптауының өзіндік моделі.
Ұқсас материал:
- М. Мақатаевтың «Ақ кимешек көрінсе» өлеңіндегі әже туралы ойларын әдеби туындылардағы әжелер бейнесімен байланыстыра отырып, талдап жазыңыз
- С.Мәуленовтің «Түбірлер», «Құлын» өлеңдеріндегі автор ойын талдап жазыңыз
- М.Әуезовтің «Еңлік-Кебек» драмасындағы сөз бен мінез (характер – адамның ішкі сипаты) жасаудағы шеберлігін дәлелдер арқылы талдап жазыңыз
- І.Жансүгіровтың «Құлагер» поэмасындағы «Бай-бай, Құлагерім!..» жақтауындағы ақын мен тұлпар өмірі ажырамас тұтастық па?
- С.Сейфуллиннің «Сыр сандық» өлеңіндегі нағыз досқа тән қасиеттерге өз көзқарасыңызды танытып, сыни талдау жасаңыз
- «Абай жолы» роман-эпопеясы туралы түсінік (І том)
- Мәди Бәпиұлының «Қарқаралы»,«Қаракесек» өлеңдері арқылы ақын өмірінің көрінісін талдап жазыңыз
- Ақан серінің «Құлагер» өлеңіндегі Құлагердің сипатын талдап жазыңыз
- Әсет Найманбайұлының «Салиха-Сәмен» поэмасы мен ғашықтық жырларындағы жігіт сипатын талдап жазыңыз
- А. Байтұрсыновтың «Қазақ салты» өлеңіндегі қазақ халқының психологиясын талдап жазыңыз
- М.Дулатов автор ретінде «Бақытсыз Жамал» романындағы үстем тап өкілдерін жақтаушы ма, әлде даттаушы ма?
- М.Жұмабаевтың «Толқын» өлеңін адам өмірімен байланыста қарауға бола ма? Көзқарасыңызды дəлелдеңіз
- Үкілі Ыбырайдың «Қалдырған» өлеңіндегі астарлы ойды талдап жазыңыз
- Сал-серілердің (әнші-ақындар) өлеңдеріндегі қыз сипатын жазыңыз
- Жаяу Мұсаның қиянатқа жазылған “Ақ сиса” өлеңіндегі оптимистік ой-толғамдарға дәлелдер келтіре жазыңдар
- Әнші-ақындардың өлеңдеріндегі серілік табиғатын талдап жазыңыз
- Ш.Құдайбердіұлының «Еңлік-Кебек» поэмасындағы Еңліктің қазақ қызына кереғар мінездерін талдап жазыңыз
- Асқар Сүлейменовтың өмірі мен қызметі
- «Қаһар» романы туралы. Шығарманың тілдік ерекшелігі
