Инклюзивті білім беру идеяларының қалыптасу және даму тарихы

25.12.2020

5435

Бірінші кезең Ежелгі әлем дәуіріндегі білімнің пайда болуымен және қалыптасуымен
сипатталады. Қоғамдық білім берудің пайда болуынан бастап Физикалық және (немесе)
психологиялық ауытқулары бар адамдарды оқыту мүмкіндігіне деген ұстаным ежелгі
философтардың, дәрігерлердің, заңгерлердің, тарихшылардың және бірінші
педагогтардың еңбектерінің негізінде құрылған.

Ежелгі әлемдегі өркениеттің үш негізгі полюсі — Египет, Ежелгі Греция және Ежелгі
Рим — бірінші айларда қоғамның толыққанды мүшелері ретінде мүгедектерді
қабылдамады және оларды қуғынға және жойылуға шақырды.

Ежелгі Мысырда дәрігерлер әртүрлі нозологиялардың ауруларын зерттеді, оларды өз
еңбектерінде сипаттады, эпилепсияны, ақыл-ой кемістігі мен кереңдікті зерттеу туралы
куәліктері бар. Ежелгі мысырлықтар физикалық кемшіліктері бар азаматтарға
қамқорлық жасады: олар ғибадатханаларда өмір сүре алды, аталар оларды музыкаға,
массажға үйреткен, соқырлар діни іс-шараларды өткізуге көмектесті.

Инклюзивті білім беру – кедергілерді жоюға және оқыту процесіне ерекше оқытуды
қажет ететін барлық адамдарды қосу мен сапалы білімге тең қолжетімділікті
қамтамасыз ету мақсатында оларды әлеуметтік бейімдеуге бағытталған білім беру
процесі.

Инклюзивтік білім беру дегеніміз — барлық балаларды, соның ішінде мүмкіндіктері
шектеулі балаларды жалпы білім үрдісіне толық енгізу және әлеуметтік бейімдеуге,
жынысына, шығу тегіне, дініне, жағдайына қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға, ата-аналарын белсенділікке шақыруға, баланың түзеупедагогикалық және әлеуметтік мұқтаждықтарына арнайы қолдау, яғни, жалпы білім беру сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат.

Инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білім беретін
мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады. Демек, инклюзивті оқыту
негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару, барлық
адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге оқытудың ерекше
қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру идеологиясы жатыр. Осы
бағыт балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүру жағдайын
қалыптастырады.

Инклюзивті білім беруді дамытудың мақсаты — барлық категориядағы
тұлғалардың сапалы білім алуға тең құқығын жүзеге асыру.

Инклюзивті білім беруді дамытудың негізгі міндетері:

— мұны дамытудың нормативтік-құқықтық және ұйымдастырушылық-экономикалық негіздері мен тетіктерін жетілдіру;

— инклюзивті білім беруді дамытудың әдіснамалық, оқу-әдістемелік негіздерін
жетілдіру (оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларын, оқулықтарды, оқу-әдістемелік
кешендерді бейімдеу және модификациялау, оқу жетістіктерін бағалаудың
критериалдық жүйесін ендіру);

— білім алушылар өздерін мектеп қоғамының белсенді мүшесі есебінде сезінетіндей,
өзін-өзі жоғары бағалайтындай, оқуға ынтасы артатындай және әлеуметтенетіндей
дербестендірілген түзету-педагогикалық және әлеуметтік-психологиялық қолдау
көрсету, қолайлы білім беру ортасын жасау;

— «кедергісіз қолжетімді орта» құру және білім алушыларды компенсаторлық
құралдарымен қамтамасыз ету;

ҚОРЫТЫНДЫ:

Инклюзивті білім беру немесе «білім баршаға» бағдарламасы — барлық балаларға мектепке дейінгі оқу орындарында, мектепте және мектеп өміріне белсене қатысуға мүмкіндік береді.

«Білім баршаға» бағдарламасы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы қабылданып, БҰҰ-ның Конвециясына 2006 жылдың 13 желтоқсанында енгізілді.

Дереккөз: ҚазҰУ, филология факультетінің дәрісі

Басқа материал: