Биология пәні бойынша ҰБТ-да кездесуі мүмкін сұрақтар жауабымен беріліп отыр. Хронология бойынша анықталған және дәлелденген ғылым саласы туралы ақпарат айтылады. Оқушының тестілеуге дайындығын арттырады.
1500 ж. — жану процесі жүрмейтін атмосферада жануарлардың өмір сүре алмайтындығы дәлелденді (Леонардо да Винчи).
1609ж. — алғашқы микроскоп жасалды (Г.Галилей).
1628ж. — қан айналудың ашылуы (В.Гарвей).
1651 ж. — “Барлық тіршілік — жұмыртқадан” — деген қағида қалыптасты (В.Гарвей).
1661ж. — капилляр ашылды (М.Мальпиги).
1665 ж. — тоз (пробка) ұлпасында клетканың құрылымы анықталды (Р.Гук).
1668 ж. — шыбын дернәсілінің жұмыртқадан дамитындығы тәжірибемен дәлелденді (Ф.Реди).
1674ж. — бактерия мен қарапайымдар ашылды (А.Левенгук).
1676ж. — пластидтер мен хроматофорлар ашылды (А.Левенгук).
1677ж. — алғаш рет адам сперматозоиды анықталды (А.Левенгук).
1688ж. — түрге жүйелік (систематикалық) бірлігі ретінде анықтама берілді (Д.Рей).
1727ж. — көмірқышқыл газы ашылды (Дж.Блэк).
1766ж. — өсімдіктердің ауамен дем алатындығы дәлелденді (С. Гейлс).
1753 ж. — организмдерді жүйелеудің принципі мен бинарлық номенклатурасы жасалды (К.Линней).
1754ж. — сутек ашылды (Г.Кавендиш).
1778ж. — өсімдіктерден оттек бөлінетіндігі анықталды(Дж.Пристли).
1779 ж. — жарық пен өсімдіктердің жасыл түсі арасындағы байланыс анықталды (Я.Ингенхауз).
1809 ж. — органикалық дүниенің алғашқы эволюциялық теориясы қалыптасты (Ж.Б.Ламарк).
1814 ж. — арпа сықпасының (экстракт) ферменттер көмегімен крахмалды қантқа айналдыратындығы анықталды(Г.Кирхгоф).
1823 ж. — бұршақ белгілерінің доминантты және рецессивті болатындығы анықталды (Т.Э.Найт).
1828 ж. — ұрық ұқсастығының заңы қалыптасты (К.Бэр).
1831 ж. — клетка ядросы ашылды (Р.Броун).
1839 ж. — клетка теориясы қалыптасты (Т.Шванн, М.Шлейден, Р.Вирхов). 1841 ж. — клетка протоплазмасы анықталды (Я.Пуркине).
1845 ж. — алғаш рет бейорганикалық заттардан органикалық қосылыстар (сірке қышқылы)синтезделді.
1853 ж. — сперматозоидтың жұмыртқа клеткасына енгені сипатталды (Ф.Кебер).
1859 ж. — “Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығуы немесе тіршілік үшін күресте қолайлы өскен тұқымдардың сақталып қалуы” (Ч.Дарвин). 1862 ж. — крахмалдың фотосинтез нәтижесінде пайда болатындығы дәлелденді (Ю.Сакс).
1862 ж. — орталық жүйке жүйесінің тежелу құбылысы анықталды (И.Сеченов).
1864 ж. — биогенетикалық заң қалыптасты (Э.Геккель, Ф.Мюллер).
1865 ж. — тұқым қуалау заңдылықтары жарық көрді (Г.Мендель).
1868 ж. — нуклеин қышқылдары ашылды (Ф.Мишер).
1871 ж. — протеиндердің аминқышқылдарынан тұратындығы анықталды (Н.Любавин).
1871 ж. — қанттың спиртке айналуы ферменттердің көмегімен жүретіндігі дәлелденді (М.Манасеина).
1874 ж. — өсімдік клеткасының митозбен бөлінетіндігі анықталды (И.Д.Чистяков).
1875 ж. — тотығу процестері қанда емес, ұлпаларда жүретіндігі дәлелденді (Э.Пфлюгер).
1878 ж. — жануарлар клеткасының митозбен бөлінетіндігі дәлелденді (В.Флемминг, П.И.Перемежко).
1880 ж. — витаминдер ашылды (Н.И.Лунин).
1882 ж. — туберкулез таяқшалары ашылды (Р.Кох).
1883 ж. — иммунитеттің биологиялық (фагоцитарлық) теориясы тұжырымдалды (Н.И.Мечников).
1892 ж. — вирустар ашылды (Д.И.Ивановский).
1898 ж. — алғаш рет мейоз сипатталды (В.И.Беляев).
1899 ж. — бактериофагтар ашылды (Н.Ф.Гамалей).
1900 ж. — тұқым қуалау заңдылықтарының екінші рет ашылуы. (К.Корренс, Э.Чермак, Г. де Фриз).
1900 — 1901ж.ж. — шартты рефлекс туралы ұғым қалыптасты (И.Павлов). 1901 ж. — адам қанының тобы анықталды (К.Ландштейнер).
1908 ж. — популяциядағы тұқым қуалау заңы ашылды (Г.Харди, В.Вайнберг).
1910 ж. — ашу мен тыныс алудың бір процесс екендігі дәлелденді (С.Костычев).
1910 ж. — филэмбриогенез — макроэволюция теориясы қалыптасты (А.Н.Северцев).
1911 ж. — ісік тудыратын вирустар (“Раус саркомасы”) ашылды (Ф.Роус). 1914 ж. — тұқым қуалаудың хромосомалық теориясы қалыптасты (Т.Морган).
1920 ж. — нейросекреция ашылды (О.Леви).
1920 ж. — тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі гомологтық қатарлардың заңы қалыптасты (Н.Вавилов).
1923 ж. — фотосинтездің тотығу-тотықсыздану реакциясы екені дәлелденді (Т.Тунберг).
1924 ж. — жер бетіндегі тіршіліктің пайда болуының теориясы қалыптасты (А.Опарин, Дж Холдеин, С.Фокс, С.Миллер, Г.Мемер).
1924 ж. — гормондардың көмірсулар метаболизміндегі қызметі анықталды (А.Усай).
1924 — 1926 ж.ж. — рентген сәлесі мен химиялық заттардың мутациялық процеске әсері анықталды (Г.Меллер, Г.Кадсон, Г.Филиппов).
1926 ж. — В.Вернадскийдің “Биосфера” деген еңбегі жарық көрді.
1929 ж. —табиғи пенициллин бөлінді (А.Флемминг).
1931 ж. — электрондық микроскоп жасалды (Е.Руска, М.Кнолль).
1937 ж. — органикалық қышқылдардың метаболизмдегі циклі ашылды (Г.Кребс, Ф.Липман).
1940 ж. — биогеоценоз теориясы қалыптасты (В.Сукачев).
1941 ж. — өсу факторы синтезін гендер реттейтіні дәлелденді (Д.Бидл, Э.Татум).
1941 ж. — фотосинтездегі оттектің көзі Н2О екендігі дәлелденді (М.Тейц, Э.Рубен, А.П.Виноградов).
1943 ж. — спонтандық мутацияның болатындығы дәлелденді (С.Лурия, М.Дельбрюк).
1944 ж. —ДНҚ-ның генетикалық рөлі дәлелденді (О.Эвери, С.Маклеод, М.Маккарти).
1945 ж. — ұлпалар мен мүшелерді трансплантациялау (тасымалдау) кезінде иммунологиялық қабылдамау дәлелденді (П.Медавар).
1946 ж. — бактериялардағы рекомбинация жүйесі ашылды (Д.Ледерберг, Э.Татум).
1948 ж. — кибернетикалық жүйе мен тірі организмдерді басқару принципінің ортақ екендігі негізделді (Н.Винер).
1952 ж. — өсімдіктердің ауыспалы генетикалық элементтеріашылды (В.Мак-Клинток).
1953 ж. — ДНҚ қос тізбегінің моделі жасалып, құрылымы анықталды (Дж.Уотсон, Ф.Крик).
1955 ж. — рибосома ашылды (Дж.Палладе).
1957 ж. — алғашқы протеин — инсулин химиялық жолмен синтезделді (Ф.Сэнгер).
1960 ж. — хлорофилл синтезделді (Р.Вудворд).
1960 ж. — дене клеткаларының гибридизациясы іске асырылды (Г.Барский).
1962 ж. — геннің белсенділігі арнаулы ген-оператормен реттелетіні анықталды (Ф.Жакоб, Ж.Моно).
1964 ж. — микроорганизмдердің қозғалмалы (транспоронда) генетикалық элементтері анықталды (Э.Кондо, С.Митсухаши).
1964 ж. — информосома ашылды (А.Спирин, М.А.Айтхожин, Г.Георгиев). 1968 ж. — генді химиялық синтездеу іске асырылды (Х.Корана).
1970 ж. — кері транскриптаза ферменті ашылды (Х.Темин, Д.Балтимор). 1972 ж. — алғашқы рекомбинантты ДНҚ алынып, гендік инженерия әдістері ашылды (П.Берг, С.Коэн, Д.Хелинский, Г.Бойар).
1975 ж. — қажетті антидене синтездейтін соматикалық гибридті клетка — гибридома алынды (Ц.Мильштейн, Г.Кехлер).
Біздің группаға тіркел, vk.com/dostykteam
1977 ж. — ДНҚ тізбегіндегі нуклеотидтердің орналасу кезегін анықтау әдістері қалыптасты (А.Максам, У.Гильберг, Ф.Сэнгер).
1982 ж. — рекомбинантты ДНҚ молекуласының көмегімен организмді фенотиптік өзгерту мүмкін болды (Р.Полмитер, Р.Бринстер).
1985 ж. — ізашар РНҚ-ның артық жерлері бөлініп, протеинсинтездейтін ақпараты қалыптасатын модификация — сплайсинг құрылысы ашылды.
Басқа материалдар:
- Биологиядан ҰБТ сұрақтары (І нұсқа)
- Биологиядан ҰБТ сұрақтары (ІІ нұсқа)
- Липидтер. Адам ағзасындағы негізгі майлар және олардың биологиялық рөлі
- Сорбит ұнтағы мен лактоза, крахмал туралы
- Көмірсулардың жіктелуі. Адам ағзасындағы көмірсулардың биохимиялық рөлі.
- Биологиядан үлгілік ҰБТ сұрақтары
- Ағзалардың химиялық құрылымы
- Дәнді-дақылдар биохимиясы. Нан және макарон өнімдерінің тағамдық құрамын көтеру мен қазіргі кездегі жағдайы
- Көмірсулардың жіктелуі. Адам ағзасындағы көмірсулардың биохимиялық рөлі.
- Белоктардың физикалық және химиялық қасиеттері. Амин қышқылының классификациясы мен құрылымы
- Химиядан тест сұрақтары жауабымен
