Математика туралы 5 фильм

-

21.05.2021

Математика, есеп — Иллюстрация: Freepik.com

Кинодағы математика тақырыбы әр түрлі жағынан және әр түрлі жанрлардың көмегімен ашылады. Назарларыңызға нақты ғылымдарға деген қызығушылықты жандандыратын математиктер туралы бес маңызды фильмді ұсынамыз.
⠀
1. «Пи» (Америка Құрама Штаттары, 1998)

Фильмнің басты кейіпкері Макс — биржалық бағамдарды өзгертуге болатын әмбебап кодты шешуге тырысып жүрген сандық теорияны зерттеуші. Нәтижесінде Макс 216 саннан тұратын және ғаламның басталуын білдіретін санды табады.
⠀
2. «X + Y» (Ұлыбритания, 2014)

Аутизм белгілері бар бала әлемді басқаларға қарағанда басқаша көреді: оған математикадан басқа кез-келген тақырыпта сөйлесу қиынға соғады. Ол өзін жай сандар ғана қоршап алғанын қалайды. Спортта сияқты, математикада да медаль жеңіп алуға болатындығын біліп, ол склерозбен ауыратын мектеп мұғалімінің басшылығымен Халықаралық математикалық олимпиадаға дайындала бастайды. Олимпиаданың арқасында ол махаббатын кездестіріп, өзгере бастайтынын кім білген?
⠀
3. «Профессордың сүйікті теңдеуі» (Жапония, 2006)

Жас мұғалімге арналған алғашқы математика сабағы. Ол апат салдарынан басына зақым келген математика профессорына қамқор болған ана туралы баяндайды: профессор Оксфордта оқуын жалғастыра алмады, өйткені оның жады 80 минутқа ғана жетеді. Натурал және жай сандар мен факторлардың әсемдігі туралы пікірлесіп, ол өзінің жылдарын өткізеді. Ол үшін математика туралы сөйлесу — қарым-қатынас тәсілі.
Сөз орнына — сандар.
⠀
4. «Ізгі ниетпен аң аулау» (АҚШ, 1997)

Фильм тазалаушы бетпердесінің артында дәл ғылымдардағы таңғажайып қабілеттерін жасыратын жас жігіт туралы баяндалады. Әрине, бәрі де оңай емес. Кейіпкер үнемі жағымсыз оқиғаларға тап болып, төбелес бастап жүреді.
⠀
5. «Имитация ойыны» (Ұлыбритания, АҚШ, 2014)

Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде ағылшын математигі мен криптографы бастаған жас ғалымдардың шағын тобы Enigma шифрлау машинасында хабарламаның шифрлау кодын шешеді. Кодты шешу үшін 24 сағат беріледі, өйткені код сөзі күн сайын өзгеріп отырады. 159 миллион мүмкін комбинация ішінен ықтимал шабуылдың алдын алу үшін жиырма минут ішінде қажетті комбинацияны табу керек болды.

Басқа материалдар:

Ағылшын тілінде субтитрмен фильмді немесе телехикаяларды қалай көруге болады?

Сымбат Айдархан

-

21.05.2021

0

тіл үйрену, ағылшын тілі — Иллюстрация: Freepik.com

1-ереже: Фильмді ағылшынша субтитрмен қосамыз.

Біз үзіндіге қарап, ондағы түсініксіз сөздерді пысықтаймыз. (Яғни жазып алып отырамыз). Сонымен, барлық фильмді пысықтау керек.
⠀
2-ереже: Сіз фильмнің барлығын фрагменттермен бөлшектегеннен кейін, оны қайтадан қосамыз.

Бұл жолы сіз жеке сөздерді ғана емес, олардың мағыналарын да түсінесіз, өйткені сіз оларды бұрын түсініп алғансыз.
⠀
3-ереже: Сіз енді бұл фильмді субтитрсіз көруге дайынсыз.

Бұл жолы сізде сөз тіркестерін түсінуде қиындықтар болмайды.

Басқа материалдар:

Мәтін оқудың көбісі біле бермейтін 7 әдісі

Сымбат Айдархан

-

21.05.2021

0

Мәтінді түсініп оқуға көмектесетін әдіс-тәсілдерді ұсынамыз:
⠀
Көз жүгіртіп оқу – cөйлемдерге тұтастай көз жүгіртіп өту керек. Ойға сұрақ туындататын сөйлемдерді толық оқу.
⠀
Қысқаша мазмұнын жазып оқу – мәтінді оқымас бұрын сұрақтарды дайындап алу керек. Мысалы, кейіпкерлер кімдер? Оқиға қайда және қашан болды?

Мәтінді бір абзацқа сыйдырып, 4-5 сөйлеммен қысқаша мазмұнын жазып шығу керек.
⠀
Түртіп оқу – мәтінді оқу барысында маңызды деп ойлаған сөздердің астын сызып отыру керек. Мәтінді толық оқып шыққаннан кейін түртілген жерлер не оқығаныңызды еске салатын болады.
⠀
Болжам жасап оқу – мәтіннің белгілі бір бөлігіне дейін оқып, «ары қарай не болуы мүмкін?» деп, оқиғаны ары қарай ойыңызша жалғастырып көріңіз. Бұл сіздің мәтінге көңіл бөлуіңізді нығайтады.
⠀
Сұрақ қойып оқу – мәтінді оқығанда ойша не жазбаша сұрақ құрастыруға болады. Бұл мәтін бойынша емтиханда келетін сұрақтарды алдын ала болжап, дайындалу үшін өте тиімді.
⠀
Пікір алмасып оқу – мәтінді әркім әртүрлі түсінуі мүмкін. Сол себепті бір-біріңізбен пікір алмасыңыз. Басқалардың пікірін тыңдау ақпаратты басқа қырынан т.сінуге мүмкіндік туғызады.
⠀
Сын тұрғысынан оқу – мәтінді оқығанда өзіңіздің келісіп/келіспейтін жерлеріңізді белгілеңіз және соған байланысты сұрақ-жауап іздеңіз.

Мәтіннің авторы жазған пікірге қатысты жеке ойыңызды айтып жеткізгеніңіз – мәтінді өте жақсы түсінгеніңіз және оны ары қарай қалай қолдану керектігін білгеніңіз.

Басқа материалдар:

Туризм саласын таңдаған жас түлек білуі қажет мәлімет

Сымбат Айдархан

-

21.05.2021

0

Туризм мамандығына түсу үшін таңдайтын бейіндік пәндер: география және шет тілі

2020 жылғы көрсеткіш бойынша Туризм мамандығына бөлінген жалпы грант саны — 500.

Жалпы грантқа түсу үшін шекті балл — 91.

Мамандық бойынша қызметтік нысаны:

— туризм саласына қатысты мемлекетті басқару ұйымдары (министрліктер, әкімшілік, аудандық құрылымдар);

— туризм кәсібімен айналысатын мемлекеттік және жеке меншік компаниялар;

— турим бойынша кеңес беру компаниясы;

— маркетингтік туризм бойынша кәсіпорындар;

— туризмдік инфрақұрылым нысаны;

— туризм мамандығын дайындайтын білім беру орындары;

— туризмді дамыту мәселесімен айналысатын ғылыми-зерттеу ұйымдары;

— туризм қызметін сыртқа және ішкі нарыққа жандандыратын жарнама агенттіктері;

— төтенше жағдайлар жөніндегі министрлік ұйымдар.

Оқытатын білім ордалары:

Ұлттық университеттер:

-Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті;

-әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті;

-Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті;

Мемлекеттік ЖОО-лар:

— Тынышпаев атындағы Қазақ көлік және байланыс академиясы;
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттiк университеті;
Алматы технологиялық университеті;
М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті;
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті;
Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті;
М.Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті;
Қазақ гуманитарлық-заң университеті;
А.Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті;
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті;
Т.Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті;
Халықаралық білім беру корпорациясы;
Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технология және инжиниринг университеті;
Абылай атындағы Қазақ Халықаралық қатынастар және Әлем тілдері университеті;
Х. Досмұхамед атындағы Атырау мемлекеттік университеті;
М. Қозыбаев атындағы Солтүстік
Қазақстан мемлекеттік университеті;
Қостанай мемлекеттік педагогикалық университеті;
М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті.

Басқа материалдар:

Аударма ісі маманын оқытатын университтер

Сымбат Айдархан

-

21.05.2021

0

Аударма ісі мамандығына түсу үшін таңдайтын бейіндік пәндер: ағылшын және дүниежүзі тарихы

2020 жылғы көрсеткіш бойынша аударма ісі мамандығына бөлінген жалпы грант саны -340.

Жалпы грантқа түсу үшін шекті балл — 101.

Мамандық бойынша қызметтік нысаны:

— Баспасөз орталықтары, радио және телеорталықтар;

— Халықаралық қорлар;

— Туристік фирмалар;

— Сыртқы істер министрлігі, консулдықтар;

-кітап баспалары, БАҚ;

— Халықаралық қорлар.

-Аударма бюросы;

— Мұражайлар мен кітапханалар;

— Қонақ үй бизнесі саласы;

— Халықаралық фирмалар, компаниялар;

— Халықаралық қауымдастықтар мен бірлестіктер;

Оқытатын білім ордалары:

-Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті;

— Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті;

— Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университеті;

— Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті;

— Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті;

— Қазақстан инженерлік-педагогикалық Халықтар Достығы университеті;

— Қазақстан-Американдық еркін университеті;

— Каспий қоғамдық университеті;

— Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті;

— А. Мырзахметов атындағы Көкшетау университеті;

— Қазақ-Орыс Халықаралық университеті;

— Тұран университеті;

— Шет тілдер және іскерлік мансап университеті;

— Тұран-Астана университеті мекемесі;

— Мирас университеті мекемесі;

— Орталық Азия университеті;

— Оңтүстік Қазақстан гуманитарлық институты және т.б

Басқа материалдар:

Көкжөтелдің белгісі мен емі

Сымбат Айдархан

-

21.05.2021

0

дәрігер, денсаулық — Иллюстрация: Freepik.com

Көкжөтел— бордетелла деп аталатын бактериялардың тыныс алу жолдарына енуінен дамитын, тез таралатын жұқпалы ауру. Көбінесе 7 жасқа дейінгі балалар көп ауырады.
⠀
Негізгі белгілері:

— тәбеттің нашарлауы, әлсіздік
— тері құрғайды
— булығып жөтелу
— лоқсу
— мұрын-ауыз айналасы көгереді
— тырысу
— тыныс алуының бұзылуы
— қалшылдау. Сонымен қатар егер бала кішкентай болса, қатты жөтелгеннен кіндік грыжасы немесе шап грыжасы шығып кетуі мүмкін.
⠀
БАЛАЛАРДА:

— бронх қабынуы
— көмейдің қабынуы
— пневмоторакс (өкпе қабырғаларының зақымдануы)
— құлақтың қабынуы жиі кездеседі.
⠀
ЕМІ:

— Көкжөтелмен ауырғанда науқасқа бұрыннан көк кептердің қанын ішкізеді. Кептерді сойып жіберіп, қанды жып-жылы күйінде бірден ішкізеді. Өйткені азғана уақытта қан қоюланып кетсе, емге жарамсыз.
⠀
— Халық арасында дерті жазылмаған сәбидің ата-анасы көлденең көк атты кісінің жолын тосып, одан кеңес сұрайды. Қазірде көк атты болмаса да, көк көйлек киген көшедегі адамнан сұрайды. Ол кісі қандай ем айтса, сол емді жасайды. Бұл бұрыннан кәделі ырым.
⠀
— Бабаларымыз бұрыннан көкжөтелмен ауырған науқасқа қасқалдақтың қанын ішкізіп немесе етін жегізіп емдеген. Қасиетті құстың емінен соң, науқас бірден жақсарған.
⠀
— Киікоты шөбі көкжөтелдің бұрыннан емі. Ол 8 гр ұнтақталған киік оты шөбін 1 стақан қайнаған суға салып 20 минут тұндырасыз. Содан соң 1 шай қасықпен күніне 3 рет ішкізесіз.
⠀
— Көкжөтелмен ауырған балаға есектің сүтін сауып, жылыдай ішкізіп отырса, 7 күнде сауығып кетеді.
⠀
— Орташа көлемді 6 шалғам (редька) алыңыз. Оны жұқалап тураңыз. Әр бөлікке аздап қант сеуіп қойыңыз. Осылай 12 сағат тұруы керек. Сол қант қосылған шырынды 1 ас қасықпен күніне 3 мезгіл беру керек. Әр күні жаңасын жасайсыз.
⠀
— Сарымсақтың 3 бөлігін алып, оны өте ұсақтап турайсыз. 1 стақан сүтке қосып қайнатасыз. Дайын қоспаны күніне 3 мезгіл ішкізу керек. Емделу мерзімі: 10 күн.
⠀
— 2 ас қасық кептірілген інжір (инжир) жемісін 1 стақан сүтке салып қайнатасыз. Дайын қоспаны жылы күйінде жарты стақаннан 2 мезгіл ішу керек. Әр күні жаңасын жасап, 10 күн емдейсіз.
⠀
— 1 қасық қарағай бүршігін 1 стақан суға салып қайнатасыз. Қайнаған соң 30 минут тұндырасыз. Дәріні 1 ас қасықтан, күніне 3 мезгіл қабылдаған жөн.

Басқа материалдар:

Бас-миы туралы қызықты факт

Сымбат Айдархан

-

20.05.2021

0

ми, адамның миы — Иллюстрация: Freepik.com

1. Ұзақ уақыт ұйықтамаған адам миының температурасы жоғарылап, ойлау қабілеті төмендейді. Сондықтан дұрыс әрі тиімді ойлау үшін ұйықтап демалған маңызды;
⠀
2. Адам бас-миы 25 жасқа дейін өсіп, дами алады.
⠀
3. Жүйке жасушасы — нейрондарды бір бірімен байланыстыратын, импульстерді өткізетін өте жіңішке жіп — аксон деп аталады. Олардың жалпы ұзындығы 150-160 мың км, яғни экваторды 4 рет айналдыруға жетеді.
⠀
4. Бас миының көлемі интеллектке ешқандай да әсері жоқ. Мысалы, Энштейннің миы 1200г болған, бұл орташа өлшемнен де аз, бірақ ол гений болды.
⠀
5. Бас миында ұзақ уақытты және қысқа уақытты есте сақтау болады, қысқа уақытты есте сақтау жарты минут қана сақталады екен, сондықтан да 1 минут бұрын не ойлағаныңызды ұмытып қалуыңыздың себебі осы.
⠀
6. Бас миы ауасыз және глюкозасыз (қант) өмір сүре алмайды.
⠀
7. Адамның бас миы күнделікті қарапайым лампаны жағуға шамасы жететін электр тоғын түзе алады екен.
⠀
8. Адам денесіндегі май басқа органдардағы майларға қарағанда ең көп болады екен.
⠀
9. Адам бас миында 100млрд жуық нейрондар (жүйке жасушасы) болады екен.
⠀
10. Ғалымдар адам бас миының осы уақытқа дейін есте сақтаудың көлемін қаншалықты өлшегісі келсе де мүмкін болмай жатыр екен, демек ол өте үлкен деген сөз.
⠀
11. Бас миына нейрохирургтар наркозсыз қалай ота жасайды деп ойланып көрдіңіз бе?! Себебі бас миында ауырсыну рецепторлары жоқ, ал бас ауырғанда бас миын қоршап тұратын қабықша мен қантамырлардың рецепторлары арқылы ауырсыну сезіледі.
⠀
12. Бір нейронға ондаған глиалды жасушалар келеді. Ол жасушалар нейрондарды қоректендіреді, оттегімен қамтамасыз етеді, бір-бірінен бөліп, зат алмасу мен импульстерді өткізу қызметтерін атқарады.
⠀
13. Ойлау, қиялдау және ақыл-іс әрекеттері бас миын жаттықтырады, нәтижесінде қызметі де жақсара бастайды.
⠀
14. Бас миы күндізге қарағанда түнгі ұйқы кезінде қаттырақ жұмыс істейді екен, ол қарапайым ЭЭГ аппаратымен тексергенде көрінеді.
⠀
15. Соңғы уақыттарда стресс бас миының көлемін кішірейтетіндігі (гипокамп) зерттелуде екен. Ұзақ қатты стресс кезінде не болатынын ойлау қорқынышты екен.

Басқа материалдар:

Тарихтан дайындықты қалай жеңілдетеміз?

Сымбат Айдархан

-

20.05.2021

0

Тарих пәні – қызық әрі қиын. Қызығы сол, өткен тарих қалай болғанын, қандай тұлғалар өткенін, кім не жасағанын білесің.

Қиыны сол, адам аттары, жылдар, оқиғалар өте көп, қысқасы есте сақтауға ауыр келеді. ⠀
⠀
ҰБТ-ға дайындалғанда тарихты қалай жеңілдетуге болады?⠀
⠀⠀
Фильм

Егер тарихты фильм ретінде қабылдай білсек, еске түсіруге, сақтауға жеңіл тиеді. Қызықты сериалдағы кейіпкер аты, оқиғаларды ұмытпайтының анық. Сол секілді тарихты эпизодтарға бөліп, өз алдына бөлек сериал ретінде оқысаң, есте қалады.⠀
⠀⠀
Интеллект карта

Ақ парақтың ортасына «Қазақ хандығы» деп жазып, одан бұтақтар шығарып, әрқайсысына «Хандар», «Оқиғалар», «Жылдар» деп жазып, ары қарай таратсаң, көз алдыңда біртұтас сурет шығады. Ми ағаш секілді осындай суреттерді жақсы қабылдайды.⠀
⠀⠀
Ерекшелеу

Конспект жазғанда маңызды жылдарды, оқиғаларға себепкер тұлғаларды қанық бояумен бояған дұрыс. Іздеуге де жақсы. Бояу санада қалып қояды.⠀
⠀⠀
Жылдар

Жылдарды жаттау қиынға соғары сөзсіз.

Бірақ маңызды жылдарды тірек етіп алсаң болады. Мысалы, 1930 жыл – ашаршылықтан бір жыл бұрын; 1848 — Абай туғаннан үш жылдан соң;

Тағы бір жолы, сандарға күлкілі мән берсең, өмір бойы ұмытпайсың.

Мысалы, 86 – желтоқсан, 45 – соғыс, 18 – қыз, 99 – Жамбыл, 41 – Гитлер, 19 – бірінші курс студенті. 1958 – 58 грант деген секілді.⠀
⠀⠀
Карта

Үйге үлкен карта алып, соған Қазақ хандығының шекарасын сызып, оқиғалардың атын жазып, жылын қоса белгілесең, көзің үйреніп қалады. Мысалы, 1643 Орбұлақ.⠀

Басқа материалдар:

Қызылша — жедел жұқпалы ауру

Сымбат Айдархан

-

20.05.2021

0

Қызылша кезінде ауыз іші қабынып, ісініп, іш өтуі мүмкін. 2 немесе 3 күннен кейін ауыздың шырышты қабығында тұздың жартысындай кішкентай ақ дақтар көріне бастайды.

Одан кейін екі немесе үш күн өткен соң құлақта және мойында, сосын бетте және денеде, ең соңында қол мен аяқта бөртпелер пайда болады. Денеге бөртпелер шыққаннан кейін баланың жағдайы әдетте жақсарады. Бөртпелер 5 күннің ішінде шығып болады.
⠀
Егер бұрын қызылшамен ауырмаған және егілмеген адам қызылшамен ауырған адаммен қарым-қатынаста болса, ауру жұқтыру қаупі өте жоғары.
⠀
Балаға қызылша шығып ауырғанда, баланың денесі түгел бөртіп, тамаққа тәбеті болмайды, дене қызуы көтеріледі. Өмірден түйгені көп әжелер ертеде, бала ауруынан әбден айыққанша, кір жууға мүлдем тыйым салған.

Kip жуылса, баланың денесіндегі қызылша бөртпесі кірдің көбігіндей қаптап көбейіп, жазылуы ұзаққа созылады деп түсінген. Мұндайда баланың үстіне қызыл түсті киім кигізеді, терезеге қызыл түсті перде ұстайды, қызыл түсті көрпе жабады. Баланы терлетуге тырысып, ыстық сүт береді.
⠀
Қазақта егер үйде бала қызылшамен ауырып жатырса, үйдің есігіне қызыл мата байлап қойған. Бұл өзгелерді сақтандыру шарасы болып есептелінген.
⠀
Қызылша қатты асқынып кетсе, оны емдеу үшін жауын құртын жинап, мата дорбаға салады да, сақылдап қайнап тұрған суға бір батырып алады. Сонан соң кептіріп ұнтақтайды. Осы ұнтақтың бір шай қасығын 300грамм суға салып, науқасқа күніне 4-5 рет 40 күн ішкізген. Оған қоса ертеде қызылша кезіндегі терінің қабыршақтануын басу үшін кебектің тұнбасына шомылдырған.
⠀
Қызылшаның берілу жолы — ауа-тамшы арқылы. Вирус сөйлескенде, жөтелгенде, түшкіргенде ауру адамның сілекейінен сыртқы ортаға түседі.
⠀
— Қызылша кезінде балаға алма мен итмұрынның дəнінен компот жасап береді.
⠀
— Зирек пен қоңыр итмұрынның тамырын қайнатып, мұны да сусын орнына ішкізеді. Осы емді 7 -8 күн бергеннен кейін қызылшаның беті міндетті түрде қайтады.
⠀
— Қызылшамен ауырған балаға кептірілген шиеден кампот жасап ішкізсе, аурудың беті тез қайтады.
⠀
Қызылша вирусты ауру. Міндетті түрде бірден дәрігер шақыртыңыз!
⠀

Басқа материалдар:

Наполеон мен Гитлерді не байланыстырады?

Сымбат Айдархан

-

20.05.2021

0

notebook-decorated-with-multicolored-flowers-on-a-wooden-background-view-from-above-concept-for-march-8-and-spring_231813-406 — Иллюстрация: Freepik.com

1.Наполеон 1760 жылы дүниеге келген, ал Гитлер 1889 жылы дүниеге келген.
Арасы — 129 жыл.
⠀
2. Наполеон Ресейге 1812 жылы шабуыл жасады. Гитлер — 1941 жылы.
Арасы — 129 жыл.
⠀
3. Наполеон билікке 1804 жылы келді. Гитлер — 1933 жылы.
Арасы — 129 жыл.
⠀
4. Наполеон Венаға 1812 жылы кірді. Гитлер — 1941 жылы Венаға кірді.
Арасы — 129 жыл.
⠀
5. Наполеон 1816 жылы соғыста ұтылды. Гитлер — 1945 жылы ұтылды.
Арасы — 129 жыл.
⠀
6. Екеуіде билікке 44 жаста келді.
⠀
7. Екеуіде Ресейге 52 жаста шабуыл жасады.
⠀
8. Екеуіде 56 жаста соғыста ұтылды